Οι Χιλιανοί τάχθηκαν χθες με πολύ μεγάλη πλειοψηφία υπέρ της κατάρτισης νέου Συντάγματος για να αντικατασταθεί αυτό που κληροδότησε στη χώρα η στρατιωτική δικτατορία, στο δημοψήφισμα που οργανώθηκε έναν χρόνο μετά τον μαζικό λαϊκό ξεσηκωμό εναντίον των κοινωνικών ανισοτήτων.
Κατά τα σχεδόν οριστικά αποτελέσματα, με πάνω από το 99% των εκλογικών τμημάτων να έχει ενσωματωθεί, οι ψήφοι υπέρ της κατάρτισης νέου θεμελιώδους νόμου ανέρχονταν σχεδόν στα τέσσερα πέμπτα του συνόλου (78,28%), ενώ το 21,72% τάχθηκε εναντίον αυτής της επιλογής.
Η εκλογική επιτροπή ανέφερε ότι η συμμετοχή έφθασε περί το 50%.
Αντιδρώντας στο αποτέλεσμα, ο συντηρητικός πρόεδρος Σεμπαστιάν Πινιέρα κάλεσε σε τηλεοπτικό του διάγγελμα σε «ενότητα» της χώρας για να καταρτιστεί «το νέο Σύνταγμα».
«Ως τώρα, το Σύνταγμα μας δίχαζε. Από αύριο, πρέπει όλοι μας να συνεργαστούμε ώστε να ώστε το νέο Σύνταγμα να γίνει χώρος ενότητας, σταθερότητας, του μέλλοντος», δήλωσε ο αρχηγός του κράτους.
Δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές, σε ατμόσφαιρα ευφορίας, πανηγύρισαν το αποτέλεσμα σε πολλές πλατείες στην πρωτεύουσα Σαντιάγο, ανάμεσά τους και στην πλατεία Ιταλίας, επίκεντρο του κινήματος αμφισβήτησης.
«Γιορτάζουμε μια νίκη που κατακτήθηκε σε αυτή την πλατεία», που είναι «πιο αξιοπρεπής παρά ποτέ!», είπε ενθουσιασμένη η Γκρατσιέλα, 35χρονη πωλήτρια, ανάμεσα σε τραγούδια, κλάξον αυτοκινήτων, πυροτεχνήματα.
Ακριβώς έναν χρόνο νωρίτερα, μέρα προς μέρα, το κίνημα εναντίον των ανισοτήτων έφθανε σε σημείο καμπής, όταν 1,2 εκατ. άνθρωποι έκαναν πορεία ως αυτή την πλατεία, που οι διαδηλωτές μετονόμασαν σε «πλατεία αξιοπρέπειας».
«Δεν θα το φανταζόμουν ποτέ πως εμείς οι Χιλιανοί θα ήμασταν ικανοί να ενωθούμε» για να προκύψει «τέτοια αλλαγή!» είπε η 46χρονη Μαρία Ισαβέλ, που πήγε στην πλατεία πιασμένη χέρι με χέρι με την 20χρονη κόρη της.
«Αυτός ο θρίαμβος ανήκει στον λαό, χάρη στις προσπάθειες όλων φθάσαμε σε αυτή τη στιγμή της γιορτής», είπε ο 37χρονος Ντανιέλ και πρόσθεσε «αυτό που με κάνει πιο χαρούμενο είναι η συμμετοχή της νεολαίας, των νέων ανθρώπων που θέλουν να υπάρξουν αλλαγές».
Εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού, που έχει πλήξει σκληρά τη Χιλή (500.000 κρούσματα μόλυνσης από τον SARS-CoV-2, 14.000 θάνατοι εξαιτίας της COVID-19), μεγάλες ουρές ψηφοφόρων, με μάσκες στα πρόσωπα, είχαν σχηματιστεί στα εκλογικά τμήματα της πρωτεύουσας.
Πολλοί ψηφοφόροι μίλησαν χθες για «ιστορική» ψηφοφορία. «Η Χιλή αξίζει μια εθνική κάθαρση και νομίζω πως αυτή είναι η αρχή», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Φελίπε, 35χρονος μηχανικός.
Η αντικατάσταση του Συντάγματος, κληρονομιάς της δικτατορίας του Αουγκούστο Πινοτσέτ (1973-1990), αποτελούσε μια από τις βασικές διεκδικήσεις των ανθρώπων που κατέβαιναν στους δρόμους για να διαδηλώσουν από τη 18η Οκτωβρίου 2019 και μετά, απαιτώντας περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη.
Ο θεμελιώδης νόμος του κράτους περιορίζει πολύ τον ρόλο του κράτους και εγγυάται τη δραστηριότητα του ιδιωτικού τομέα σε όλα τα πεδία, ειδικά στην εκπαίδευση, στην υγεία, στις συντάξεις.
Οι 14,7 εκατομμύρια ψηφοφόροι κλήθηκαν στις κάλπες για να απαντήσουν σε δύο ερωτήματα: «Επιθυμείτε νέο Σύνταγμα;» και «Ποιο όργανο θα πρέπει να συντάξει το νέο Σύνταγμα;».
Μπορούσαν να επιλέξουν μεταξύ μιας «Μεικτής συνέλευσης», η οποία θα αποτελείται από εκλεγμένους πολίτες και κοινοβουλευτικούς, και μιας «Συντακτικής συνέλευσης», η οποία θα αποτελείται αποκλειστικά από πολίτες. Με βάση ανεπίσημες εκτιμήσεις, επικρατεί η δεύτερη επιλογή, ο σχηματισμός συντακτικής συνέλευσης αποτελούμενης από πολίτες.
Για τους υποστηρικτές του «Apruebo» («εγκρίνω»), που ανήκουν κυρίως στον κεντρώο και αριστερό χώρο, ένα νέο Σύνταγμα θα συνέβαλε να αρθούν βασικά εμπόδια για βαθιές κοινωνικές μεταρρυθμίσεις σε μια από τις πιο άνισες κοινωνικά χώρες της Λατινικής Αμερικής.
«Από την έναρξη της αμφισβήτησης, αυτή είναι η πρώτη αληθινή ευκαιρία που μας παρουσιάστηκε για να υπάρξουν αλλαγές στην υγεία, στην παιδεία», εξήγησε η Πιλάρ, 47χρονη καθηγήτρια.
Οι υποστηρικτές του «Rechazo» («απορρίπτω») θεωρούν ότι θα ήταν εφικτό να γίνουν μεταρρυθμίσεις στο ήδη υφιστάμενο Σύνταγμα, το οποίο, σύμφωνα με τους ίδιους, εγγυήθηκε τη σταθερότητα στη Χιλή τις τελευταίες δεκαετίες και δεν χρειάζεται αντικατάσταση.
Ως χθες, καμία προηγούμενη απόπειρα αναθεώρησης του Συντάγματος της Χιλής δεν είχε φέρει καρπούς. Το υφιστάμενο Σύνταγμα καταρτίστηκε το 1980, με σκοπό να διατηρηθούν στην εξουσία τα πιο συντηρητικά κομμάτια της κοινωνίας της Χιλής, ακόμη και μετά το τέλος της δικτατορίας.
Ο στόχος «αυτής της συνταγματικής διαδικασίας είναι να βγούμε από τη σκιά της δικτατορίας του Πινοτσέτ», εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Μαρσέλο Μέγια, πολιτολόγος στο πανεπιστήμιο του Σαντιάγο.
Ακόμη ένα ζητούμενο, κατά τον ίδιο, είναι «να μπορέσουμε να επιλύσουμε με πολιτικά και ειρηνικά μέσα προβλήματα που έχουν γίνει δομικά και παραλύουν τη λειτουργία της δημοκρατίας στη Χιλή», όπως η ανισότητα και οι αποκλεισμοί.
Συνέπεια της πανδημίας ήταν ότι το δημοψήφισμα, που αρχικά προβλεπόταν να διεξαχθεί την 26η Απριλίου, αναβλήθηκε για την 25η Οκτωβρίου.
Το κείμενο του νέου Συντάγματος θα τεθεί σε νέο δημοψήφισμα το 2022.
Ως το ξέσπασμα της κρίσης, η Χιλή παρουσιαζόταν ως μια από τις σταθερότερες χώρες της Λατινικής Αμερικής, επαινείτο πάγια για τους μακροοικονομικούς της δείκτες.
Οι μαζικές κινητοποιήσεις, που άρχισαν με σπίθα την αύξηση της τιμής του εισιτηρίου του μετρό τις ώρες αιχμής, γιγαντώθηκαν, τροφοδοτούμενες από την οργή εναντίον των ελίτ, που δεν έχουν την παραμικρή σύνδεση με τη δύσκολη καθημερινότητα των περισσότερων, αιφνιδιάζοντας το σύνολο της πολιτικής τάξης.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΠΕ-ΜΠΕ
Υπέρ της αναθεώρησης του Συντάγματος στη Χιλή η συντριπτική πλειοψηφία στο δημοψήφισμα
