Η σημασία της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) και του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Ευρώπης και η ανάγκη προστασίας της, τονίστηκε στην επετειακή εκδήλωση για τα 70 χρόνια από την υπογραφή της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, που διοργάνωσε χθες βράδυ στη Βουλή η ελληνική προεδρία της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, με κεντρική ομιλήτρια την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου.
Χαιρετισμούς στην εκδήλωση απηύθυναν ο πρόεδρος της Βουλής Κωνσταντίνος Τασούλας, η βουλευτής και επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης Ντόρα Μπακογιάννη, η γενική γραμματέας του Συμβουλίου Μαρίγια Πεϊτσίνοβιτς Μπούριτς (Marija Pejcinovic Buric), ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου Ρόμπερτ Σπάνο (Robert Spano), o πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ρικ Ντάεμς (Rik Daems), η επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης Ντούνια Μιγιάτοβιτς (Dunja Mijatovic) και ο πρόεδρος της επιτροπής υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης και αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης.
Κ. Τασούλας: «Η ΕΣΔΑ είναι το μόνο διεθνές κείμενο που έχει δεσμευτικότητα»
«Βρισκόμαστε σήμερα στη Γερουσία του Μεγάρου της Βουλής των Ελλήνων παρουσία της ευρωπαϊκής θεσμικής εμπροσθοφυλακής των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Όλοι οι εκπρόσωποι του παλαιού και αποτελεσματικού θεσμού προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη» είπε καλωσορίζοντάς τους ο πρόεδρος της Βουλής Κ. Τασούλας.
Αναδεικνύοντας τη σημασία της ΕΣΔΑ, ο κ. Τασούλας είπε πως δεν είναι η προβολή ενός ιδεώδους στο πολιτικό προσκήνιο, αλλά είναι το μόνο διεθνές κείμενο που έχει δεσμευτικότητα, και αυτό το κάνει ξεχωριστό, να έχει ένα απίστευτο κύρος και να μας αναγκάζει όλους να γινόμαστε συμμέτοχοι στην περαιτέρω μακροημέρευσή του.
Περαιτέρω υπογράμμισε τη συμβολή του Συμβουλίου της Ευρώπης, το Δικαστήριο του Στρασβούργου όπως λέγεται συνοπτικότερα, να μετατρέπει το μέγεθος του δικαίου ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με τη δεσμευτικότητα και του κύρους των αποφάσεων του, στη δύναμη του δικαίου.
Σημείωσε πως η Ελλάδα μετέχει από τις πρώτες χώρες σε αυτούς τους θεσμούς και συμβάλλει ώστε εκατομμύρια άνθρωποι να είναι ευτυχέστεροι για αυτή την παραπάνω δικαιοσύνη που εισφέρεται στη ζωή του.
Στη συνέχεια εστίασε στην τρέχουσα ελληνική προεδρία της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, χαρακτηρίζοντας pontifex maximus. «Ο ύπατος γεφυροποιός ανάμεσα στα ανθρώπινα δικαιώματα που πρέπει να προστατευθούν και στους περιορισμούς που αυτή η αλλόκοτη υγειονομική δοκιμασία μάς έχει επιβάλει» ανέφερε και τόνισε ότι η ελληνική προεδρία με επιτυχία ξεπέρασε την οδύσσεια της πανδημίας. Προέτρεψε πως «όλοι μας για όσο καιρό κρατάει αυτή η δοκιμασία, να είμαστε ύπατοι γεφυροποιοί ανάμεσα στην προστασία των δικαιωμάτων και στην ανάγκη των εγκλεισμών που προστατεύουν τη ζωή, που είναι ο φορέας αυτών των δικαιωμάτων».
Ντ. Μπακογιάννη: «Η φωνή του Συμβουλίου της Ευρώπης πρέπει να ηχήσει δυνατά»
Η βουλευτής και επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης Ντόρα Μπακογιάννη ανέφερε πως «έχουμε αποφασίσει εδώ και πολλά χρόνια να συμβιώνουμε ειρηνικά, με διαφορετικές αντιλήψεις, διαφορετικούς τρόπους ζωής, σεβόμενοι πάνω από όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα του κάθε πολίτη, ανεξαρτήτως διαφορετικότητάς». Αυτή είναι η δύναμή μας, προσέθεσε η κ. Μπακογιάννη και σημείωσε: σημασία έχει η ατομική και συλλογική αξιοπρέπεια και ο σεβασμός της διαφορετικότητας που κάθε άτομο δικαιούται να απολαμβάνει και που συνολικά δομούν μια ανοικτή και δημοκρατική κοινωνία.
Αναφερόμενη στη Διακήρυξη των Αθηνών που εκδόθηκε κατά την 130η Σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών των κρατών-μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης που πραγματοποιήθηκε στην ελληνική πρωτεύουσα στο πλαίσιο της ελληνικής προεδρίας, τόνισε πως «επαναλαμβάνει και επιβεβαιώνει την ανάγκη υπεράσπισης σε κάθε στιγμή και έκφανση της κοινωνικής και πολιτικής μας ζωής, όλων εκείνων των θεμελιωδών αρχών και αξιών που μας κάνουν ελεύθερους, που μας κάνουν Ευρωπαίους, που θα κληροδοτήσουμε στις επόμενες γενιές και που θα αποτελέσουν τα εχέγγυα της δικής μας ευημερίας».
Σε αυτό το πλαίσιο, τόνισε πως τα τελευταία χρόνια, ίσως περισσότερο από κάθε άλλη στιγμή, η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι πιο αναγκαία από ποτέ και διαμήνυσε ότι «η φωνή του Συμβουλίου της Ευρώπης πρέπει να ηχήσει δυνατά, σε όλα τα μέλη, και ιδιαίτερα στις χώρες που αυτή τη στιγμή τα ανθρώπινα δικαιώματα καταπατώνται κατάφωρα. Πρέπει να υψωθεί ενάντια σε όλες εκείνες τις φωνές μίσους και διχασμού, σε όλες εκείνες τις φωνές που τάσσονται κατά της ειρηνικής συνύπαρξης, της δημοκρατίας, των αξιών που δεκαετίες τώρα προστατεύει».
Μαρίγια Πεϊτσίνοβιτς Μπούριτς: «Η ΕΣΔΑ θέτει τα δικαιώματα του ανθρώπου στο επίκεντρο της δημοκρατίας στην Ευρώπη»
«Είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτο το γεγονός ότι η επέτειος των 70 ετών της ΕΣΔΑ γίνεται στην Αθήνα, μια πόλη της οποίας η Ιστορία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη στη γέννηση, την άνθηση, στην καλλιέργεια των δημοκρατικών ιδεωδών» σημείωσε ξεκινώντας τον χαιρετισμό της γενική γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης, Μαρίγια Πεϊτσίνοβιτς Μπούριτς.
Μιλώντας για τη σημασία της ΕΣΔΑ, είπε πως έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο, διότι θέτει τα δικαιώματα του ανθρώπου στο επίκεντρο της δημοκρατίας στην Ευρώπη σήμερα. Ειδικότερα, αναφέρθηκε στο δικαίωμα στη ζωή, στην ελευθερία και στην ασφάλεια, στο σεβασμό της ιδιωτικής σφαίρας, στο δικαίωμα στη δίκαιη δίκη, στην ελευθερία της έκφρασης, του συνέρχεσθαι, του θρησκεύεσθαι και των πεποιθήσεων, στην απαγόρευση των βασανιστηρίων, της υποδούλωσης, της δουλείας και των οποιοδήποτε διακρίσεων. «Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα κατοχυρώνει όλα αυτά τα δικαιώματα μέσα σε ένα κείμενο νομικά δεσμευτικό, με το οποίο οφείλουν να συμμορφώνονται όλα τα κράτη του Συμβουλίου της Ευρώπης» σημείωσε. Επίσης, επισήμανε πως η ΕΣΔΑ προβλέπει Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο θα μεριμνά για τη σωστή εφαρμογή της.
Περαιτέρω, παρατήρησε πως καμία άλλη ήπειρος δεν έκανε ένα τόσο εκπληκτικό, αποφασιστικό και καθοριστικό βήμα και σημείωσε πως η ΕΣΔΑ δεν είναι κάτι στατικό, αλλά ένα ζωντανό εργαλείο, που πρέπει να τυγχάνει ερμηνείας υπό το φως των σημερινών συνθηκών, των ιδεών που επικρατούν στα δημοκρατικά κράτη.
Χαρακτήρισε ζωτικής σημασίας την εφαρμογή της Σύμβασης και η εκτέλεση των αποφάσεων.
Επιπλέον, αναφερόμενη στην επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για την ένταξη της ΕΕ στην ΕΣΔΑ, είπε πως είναι ευκαιρία να ολοκληρωθεί η συνοχή της αρχιτεκτονικής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη και συμπλήρωσε πως η αποφασιστικότητα όλων των μερών μπορεί να το πετύχει.
Απευθυνόμενη στον πρόεδρο της επιτροπής υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης και αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη, η Μαρίγια Πεϊτσίνοβιτς Μπούριτς τον ευχαρίστησε για την «εξαιρετική συνεργασία» που είχαν κατά τη διάρκεια της ελληνικής προεδρίας. «Κάνατε εξαιρετική δουλειά» προσέθεσε.
Ρικ Ντάεμς: «Η ΕΣΔΑ έχει αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή πάνω από 830 εκατ. Ευρωπαίων πολιτών»
Εν συνεχεία στο βήμα της Γερουσίας της Βουλής ανέβηκε ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Οργανισμού (Rik Daems) Ρικ Ντάεμς, ο οποίος ανέφερε πως η ΕΣΔΑ έχει αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή πάνω από 830 εκατ. Ευρωπαίων πολιτών και επισήμανε πως λειτουργεί ως ζωντανός οργανισμός. Ειδική αναφορά έκανε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, λέγοντας πως έχει συνεισφέρει τα μέγιστα στην καθολική αναγνώριση και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών.
Παρατήρησε πως κατά τη διάρκεια της πανδημίας ξαφνικά αναδύθηκαν μια γενιά δικαιωμάτων, που υπήρχαν παλαιότερα, αλλά τώρα τα βλέπουμε ξεκάθαρα. «Ένα εξ αυτών είναι αυτό που είναι κρίκος που λείπει μεταξύ του περιβάλλοντος και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Άλλο είναι η ελεύθερη βούληση των ανθρώπων να αποφασίζουν οι ίδιοι και να μην επηρεάζονται εσφαλμένα από αυτούς που καταχρώνται την τεχνητή νοημοσύνη. Το δικαίωμα να ξέρουμε την αλήθεια. Είναι ένα δικαίωμα που τώρα αναδύεται όλο και ισχυρότερα» αποκωδικοποίησε.
Σε αυτό το πλαίσιο επικαλέστηκε τον Περικλή: «Η ελευθερία είναι το κτήμα εκείνων που έχουν το σθένος να υπεραμυνθούν αυτής» και διαβεβαίωσε πως το Συμβούλιο της Ευρώπης θα έχει πάντα το σθένος να υπερασπιστεί αυτή την αξία.
Ρόμπερτ Σπάνο: «Οι θεμελιώδεις ελευθερίες το θεμέλιο της δημοκρατίας, της δικαιοσύνης και της ειρήνης»
Εκ μέρους του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ο πρόεδρος του, Ρόμπερτ Σπάνο (Robert Spano), ξεκίνησε τον χαιρετισμό του σημειώνοντας ότι «είναι εξαιρετικό σύμβολο να είμαστε σε αυτή την πόλη, της οποίας το όνομα είναι συνδεδεμένο στην αιωνιότητα με την ιδέα της δημοκρατίας». Επικαλέστηκε με τη σειρά του τα λόγια του Περικλή ότι η ελευθερία είναι ο κανόνας στη διακυβέρνηση μιας δημοκρατίας και στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων.
Εν συνεχεία στάθηκε στην ανάγκη προστασίας των θεμελιωδών ελευθεριών, τονίζοντας ότι είναι το θεμέλιο της δημοκρατίας, της δικαιοσύνης και της ειρήνης.
Εστιάζοντας στην ΕΣΔΑ, ανέφερε πως δίνει την αρμοδιότητα στο Δικαστήριο να επιβλέπει την εφαρμογή των δικαιωμάτων του ανθρώπου μέσα σ’ αυτά τα 47 κράτη-μέλη. Συμπλήρωσε πως «το κείμενο της Σύμβασης δεν είναι στατικό και δεδομένο, αλλά είναι ζωντανό, όπως το αποδεικνύει η νεωτερικότητα και διαχρονικότητά του», αναφέροντας πως επηρεάζεται από τη νομολογία του Δικαστηρίου και από την ακτινοβολία της η Ευρώπη και ο κόσμος. Υπογράμμισε ακόμα πως συμβολίζει ένα αναπόσπαστο μέρος της ευρωπαϊκής νομικής κουλτούρας.
Περαιώνοντας την ομιλία του, είπε πως «ζούμε σε αβέβαιους καιρούς, αντιμετωπίζουμε φρικτές προκλήσεις για το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας» και τόνισε την ανάγκη για ισχυρά, ανεξάρτητα και αμερόληπτα αντικειμενικά δικαστήρια τα οποία να λειτουργούν εντός ενός εθνικού συστήματος που να διέπεται από το κράτος δικαίου. Διαβεβαίωσε μάλιστα πως το Δικαστήριο του Στρασβούργου θα συνεχίσει να διαδραματίζει τον θεμελιώδη ρόλο του επιβάλλοντος το κράτος δικαίου.
Ντούνια Μιγιάτοβιτς: «Να διατηρήσουμε το σύστημα της ΕΣΔΑ ως το σπίτι των ελευθεριών, της δικαιοσύνης και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας»
Σημείο αναφοράς για τη δουλειά της χαρακτήρισε την ΕΣΔΑ, η επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης Ντούνια Μιγιάτοβιτς (Dunja Mijatovic). Οι περισσότερες παρεμβάσεις έχουν σχέση με τους ανθρώπους που υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και με ζητήματα που αφορούν στη μετανάστευση, δύο τομείς που πολύ συχνά χρειάζονται περισσότερη προστασία από τη Σύμβαση, επισήμανε.
Επίσης, εκμυστηρεύτηκε ότι χρησιμοποιεί και το νέο δικαίωμα, να υπάγονται οι παρατηρήσεις που σχετίζονται με την εκτέλεση των δικαστικών αποφάσεων ως θέμα στην Επιτροπή των Υπουργών. Διαπίστωσε πως είναι πολύ μεγάλο πρόβλημα ακόμα η εκτέλεση κάποιων κρίσεων του δικαστηρίου, σημειώνοντας πως πολύ σημαντικές δικαστικές αποφάσεις ακόμη δεν έχουν εκτελεστεί, μερικές φορές χρόνια ολόκληρα μετά τη λήψη των αποφάσεων. Αυτό ουσιαστικά στερεί τους ανθρώπους που έχουν θιγεί από τη δικαιοσύνη και υπονομεύει τις αξίες και τους σκοπούς που υπογράφτηκε η ΕΣΔΑ.
Προέτρεψε καθώς σβήνουμε τα 70 κεράκια για την επέτειο της Σύμβασης, να έχουμε κατά νου να διατηρήσουμε το σύστημα της ΕΣΔΑ ως το σπίτι των ελευθεριών, της δικαιοσύνης και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Μ. Βαρβιτσιώτης: «Η ΕΣΔΑ, η Κιβωτός του νομικού μας πολιτισμού»
Σε χαιρετισμό του, ο πρόεδρος της επιτροπής υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης και αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης τόνισε πως η 4η Νοεμβρίου 1950 είναι μια ιστορική μέρα για την Ευρώπη, γιατί αποτυπώθηκε σε ένα κείμενο η ψυχή και η βαθύτερη ουσία της, η ΕΣΔΑ. «Τα πρωταρχικά σταθερά σημεία αναφοράς που έχουν ανάγκη οι Ευρωπαίοι δεν μπορεί παρά να είναι οι αξίες που αποκρυσταλλώνει η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, η Κιβωτός του νομικού μας πολιτισμού. Αυτή, με τα Πρόσθετα Πρωτοκόλλα και τις λοιπές Συμβάσεις, γίνεται όχι μόνο ασπίδα απέναντι στις προκλήσεις, αλλά και καύχημα και κίνητρο για να γίνει η Ευρώπη ένα πραγματικό “σπίτι” για όλους τους Ευρωπαίους, όπως ακριβώς είχαν οραματιστεί και οι Πατέρες της Ευρώπης την επαύριον του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου» διαμήνυσε ο κ. Βαρβιτσιώτης.
Ξεκινώντας τον χαιρετισμό του, ο κ. Βαρβιτσιώτης οριοθέτησε την Ευρώπη ως ένα σύνολο αξιών, ένας τρόπος ζωής θεμελιωμένος στις διαχρονικές ανθρωπιστικές αρχές, με καρδιά της τις ιδέες που πρεσβεύει: αξιοπρέπεια, ελευθερία, ισότητα, δικαιοσύνη, ανεκτικότητα και αλληλεγγύη. «Μοναδικό της σύνορο, ο σεβασμός στην αξία και τη μοναδικότητα του Ανθρώπου. Και πεμπτουσία της, η μακρά παράδοση προαγωγής της Δημοκρατίας, του Κράτους Δικαίου και των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων», συμπλήρωσε.
Παράλληλα, ο κ. Βαρβιτσιώτης δήλωσε υπερήφανος για την ελληνική προεδρία της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, γιατί παρά τους περιορισμούς της πανδημίας προέταξε τις θεμελιώδεις αρχές του Συμβουλίου και επικοινώνησε το όραμα για την Ευρώπη της περισσότερης και ποιοτικότερης Δημοκρατίας. Ειδική μνεία έκανε στην καθιέρωση για πρώτη φορά στην ιστορία του θεσμού της Ψηφιακής Προεδρίας, φέρνοντας «τον θεσμό του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου πιο κοντά στις ευρωπαϊκές κοινωνίες κι άφησαν το δικό τους στίγμα στην ιστορία του οργανισμού».
Στη συνέχεια ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών ανέδειξε τη σημασία της Διακήρυξης των Αθηνών που εκδόθηκε νωρίτερα σήμερα κατά την 130η Σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών των κρατών-μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης που πραγματοποιήθηκε στην ελληνική πρωτεύουσα στο πλαίσιο της ελληνικής προεδρίας. «Σήμερα αφήνουμε τη δική μας παρακαταθήκη, ένα νομικό και πολιτικό κείμενο αρχών για τη θωράκιση της Δημοκρατίας, του Κράτους Δικαίου και των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε καιρό κρίσης από τις επόμενες γενιές» ανέφερε και σημείωσε παράλληλα: «Δυστυχώς, ο Οδικός αυτός Χάρτης, αν και επικαιροποιεί και αναζωογονεί το πνεύμα της Σύμβασης που τιμούμε σήμερα, δεν κατέστη εφικτό να υιοθετηθεί τελικά ομόφωνα. Κι αυτό είναι κάτι που οπωσδήποτε πρέπει να μας προβληματίσει. Όπως και η εκπεφρασμένη επιθυμία ορισμένων κρατών να αποχωρήσουν από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για τη βία κατά των γυναικών και την ενδοοικογενειακή βία, που θα μου επιτρέψετε να καταδικάσω ρητά. Οι ενέργειες αυτές υπονομεύουν τη συνεισφορά του Οργανισμού μας και αποδυναμώνουν την ίδια την Ευρώπη ως χώρο και σύστημα Δικαίου». Επίσης, αναφέρθηκε και στην «κληρονομιά του Παρατηρητηρίου για τη Μελέτη και τη Διδασκαλία της Ιστορίας».
Δημήτρης Μάνωλης
