Tripoli Cancelled: Μια συμπαραγωγή Μπαγκλαντές – Ελλάδας για τη documenta 14

O χρόνος διαστέλλεται στο εγκαταλειμμένο αεροδρόμιο του Ελληνικού και γίνεται ταινία μυθοπλασίας με πρωταγωνιστή τις ερειπωμένες εγκαταστάσεις του. Μοναδικός «ταξιδιώτης» ο Ελληνο-Ιρανός ηθοποιός Βασίλης Κουκαλάνι. Μια λεπτοδουλεμένη αλληγορία για τους απάτριδες μετανάστες, μια οικουμενική απο-αποικιοποίηση της μνήμης.
Η ταινία με τίτλο Tripoli Cancelled, διάρκειας 95 λεπτών, είναι σκηνοθετημένη με καλλιτεχνική ευαισθησία και φαντασία από τον εικαστικό συγγραφέα Naeem Μohaiemen από το Μπανταγκλαντές και προβάλλεται στο ΕΜΣΤ. Μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να ξαποστάσει κάποιος στο ολοκαίνουργιο κτίριο της Συγγρού που γέμισε πριν λίγες ημέρες τους άδειους ορόφους του με έργα της documenta 14.
Το σενάριο είναι εμπνευσμένο από την ιστορία του πατέρα του καλλιτέχνη, ο οποίος είχε μείνει παγιδευμένος για εννέα ημέρες το 1977 στο αεροδρόμιο της Αθήνας, επειδή είχε χάσει το διαβατήριο του στην Ινδία. Ταξίδευε με προορισμό την Τρίπολη Λιβύης μέσω Αθήνας και στο αεροδρόμιο του Ελληνικού συνειδητοποίησε την απώλεια. Η πρεσβεία της χώρας του έστειλε τα απαραίτητα χαρτιά, οπότε μπόρεσε να επιστρέψει. «Τότε βέβαια το αεροδρόμιο του Ελληνικού ήταν γεμάτο από κόσμο» θυμάται ο Naeem, αφού κι εκείνος μαζί με την μητέρα και τον αδελφό του συνόδευαν τον πατέρα του στο ταξίδι προς Τρίπολη Λιβύης.
«Το Tripolli Cancelled δεν έχει σχέση με το περιστατικό του πατέρα μου» λέει ο καλλιτέχνης. «Ο πρωταγωνιστής της ταινίας μένει στο Αεροδρόμιο του Ελληνικού λίγο περισσότερο από δέκα χρόνια. Παρακολουθούμε τη ζωή ενός ανθρώπου παγιδευμένου, την εβδομαδιαία ρουτίνα του, σαν μια τελετουργία χωρίς ακροατήριο, που αναπτύσσει για να πλοηγηθεί στη μοναξιά. Σταδιακά αντιλαμβανόμαστε ότι δεν υπάρχει κανείς άλλος στον χώρο, δεν υπάρχουν φύλακες ούτε φράκτες, δεν γνωρίζουμε αν είναι φυλακισμένος ή απλά δεν θέλει να φύγει».
Ο ήρωας της ιστορίας -τον ερμηνεύει εξαιρετικά με την επιβλητική του παρουσία ο Βασίλης Κουκαλάνι- δείχνει κυρίαρχος του εαυτού του και του ερειπωμένου χώρου. Ανοίγει διάλογο με ένα αόρατο κοινό, δίνει οδηγίες από τον πύργο ελέγχου, συνομιλεί με τον μπάρμπαν στο ανύπαρκτο μπαρ του αεροδρομίου, γράφει επιστολές στην γυναίκα του. Στα «φαντάσματα» του άδειου αεροδρομίου βλέπουμε μόνο μερικές κούκλες ντυμένες με τις στολές των Ολυμπιακών Αερογραμμών (στο δυτικό αεροδρόμιο, εκεί όπου στεγάζεται σήμερα το Μουσείο των Ολυμπιακών Αερογραμμών), ακούμε τραγούδια των Boney M και τα «Παιδιά του Πειραιά» σε αγγλική εκτέλεση από την Connie Francis.
Πολυεπίπεδο σενάριο αναδεικνύει την ιδέα του ανθρώπου «φαντάσματος», όπως περιγράφεται από την Χάνα Αρεντ, καθώς και την ιδέα του «Der Muselmenner» (του «Μουσουλμάνου»), φράση που χρησιμοποιούνταν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Aουσβιτς για να περιγραφεί ο κρατούμενος που είχε αφεθεί στην τύχη του. Ερχόμενος στην Αθήνα, ως προσκεκλημένος της documenta το 2015, «πήγα να δω εξωτερικά το έρημο σήμερα αεροδρόμιο και να τραβήξω φωτογραφίες του φράχτη» εξηγεί ο Naeem Naeem Μohaiemen: «Χάρη σε μια σειρά καλών συμπτώσεων και με τη βοήθεια της Μαρίας Θάλειας-Καρρά (διευθύντρια της Locus Athens), η οποία ανέλαβε στη συνέχεια τη συμπαραγωγή της ταινίας και των επικεφαλής της Ελληνικόν Α.Ε. που διαχειρίζεται τον χώρο του αεροδρομίου και του ΠΟΛ.Κ.Ε.Ο.Α (Πολιτιστικό Κέντρο Εργαζομένων Πολιτικής Αεροπορίας ) μου επιτράπηκε να κινηματογραφήσω τους χώρους του αεροδρομίου. Το συνεργείο είναι ελληνικό, διευθυντής φωτογραφίας ο Πέτρος Νούσιας , ηχολήπτης ο Κώστας Φυλακτίδης».
Στο ενεργητικό του, ο Naeem Mohaiemen, που εδρεύει στη Νέα Υόρκη, έχει ακαδημαϊκά δοκίμια, ταινίες ντοκιμαντέρ, εγκαταστάσεις, που εξετάζουν έννοιες όπως τα σύνορα, οι πόλεμοι και η έννοια του ανήκειν σε μια χώρα που διαμορφώθηκε μεταξύ δύο ετών -ορόσημα κατά της αποικιοκρατίας, του 1947 (Ινδία-Πακιστάν) και 1971 (Πακιστάν-Μπαγκλαντές ) και τον διεθνισμό των τρίτων χωρών.
Πηγή ΑΠΕ-ΜΠΕ