Τo Ωδείο Αθηνών με επικεφαλής τον επίμονο πρόεδρο του, Νίκο Τσούχλο, αφύπνισε το επίμηκες και ημιτελές από το 1976 αρχιτεκτόνημα του Ιωάννη Δεσποτόπουλου επί της Ρηγίλλης και Βασ. Γεωργίου.Το φθινόπωρο παραδίδεται αναμορφωμένο και εκσυγχρονισμένο κατά το 1/3, περίπου 4.500 χιλάδες τ.μ. της συνολικής επιφάνειας 14.000 τ.μ . του γιγαντιαίου αυτού μοντερνιστικού κτιρίου. Το κτίριο του Ωδείου Αθηνών είναι το μοναδικό που ανεγέρθηκε από το κτιριακό σύμπλεγμα που είχε οραματιστεί ο σπουδαίος αρχιτέκτονας και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στην εποχή του, για έναν «πνεύμονα πολιτισμού» που θα συγκέντρωνε όλες τις τέχνες στην καρδιά της πρωτεύουσας.
Στα σπουδαία έργα που έχουν ολοκληρωθεί μάς ξενάγησε ο Νίκος Τσούχλος, βλέποντας με ικανοποίηση τις καινούργιες υποδομές που θα αναβαθμίσουν ακόμα περισσότερο τις σπουδές στο Ωδείο( μουσική, , θέατρο, χορός). Περιμένοντας πάντα και τις πολυπόθητες θεσμικές αλλαγές για τη διαβάθμιση των σπουδών του Ωδείου (ΝΠΙΔ) , που υπάγονται στο υπουργείο Πολιτισμού. «Δεν είναι λογικό να έχεις έναν φορέα 150 ετών- ιδρύθηκε το 1871, ο οποίος παρά τις δυσκολίες προσφέρει ομολογουμένως πολύ υψηλού επιπέδου σπουδές και να μη λύνεις το θέμα της ακαδημαϊκής ισχύος των διπλωμάτων που δίνει. Το ίδιο θέμα το έχουν λύσει όλα τα μεγάλα Κονσερβατόρια ανά την Ευρώπη, τα οποία είχαν εξαρχής το ίδιο καθεστώς» λέει ο Ν. Τσούχλος.
Σε μια προσπάθεια να καλύψει αυτή την έλλειψη, ο δραστήριος πρόεδρος του Ωδείου Αθηνών, άνοιξε συνεργασία με ένα από τα πιο γνωστά μουσικά Κολλέγια του Λονδίνου, το Goldsmiths Gollege, ώστε οι απόφοιτοι να αποκτήσουν ένα διεθνώς αναγνωρισμένο πτυχίο Bachelor of Music (BMus), αφού ολοκληρώσουν με επιτυχία ένα πλήρες τετραετές πρόγραμμα σπουδών στο Ωδείο Αθηνών.
Στα υπόγεια του κτιρίου
Πέντε υπερσύγχρονα στούντιο με όλες τις προδιαγραφές ηχομόνωσης, το control room που τα συνδέει, το αρχειοστάσιο του Ωδείου Αθηνών, διαψεύδουν την αρχική εικόνα με τους δαιδαλώδεις διαδρόμους σε σκοτεινό υπόγειο, δέκα μέτρα κάτω από την επιφάνεια του βορινού περιστυλίου, χωρίς να περιμένεις και πολλά εκτός από το τμήμα που καθαρίστηκε με χρηματοδότηση του οργανισμού ΝΕΟΝ και φιλοξένησε και την documenta.
Μπαίνουμε σε στούντιο μουσικής τεχνολογίας που εξυπηρετεί «ηχογραφήσεις, πρόβες, στήριξη των αποφοίτων στα πρώτα τους βήματα στην αγορά εργασίας, και, γιατί όχι, έδρα του ψηφιακού ραδιοφώνου του Ωδείου στο μέλλον» λέει ο Νίκος Τσούχλος.
Όσο για τις παρτιτούρες του Μητρόπουλου και άλλους θησαυρούς από την ιστορική κληρονομιά του Ωδείου που μεταφέρθηκαν το 1976 από την οδό Πειραιώς και βρέθηκαν πεταμένοι πριν λίγα χρόνια στα σκουπίδια του υπογείου, θα φυλάσονται στο εξής ταξινομημένοι και αποκατεστημένοι στο ειδικά διαμορφωμένο αρχειοστάσιο . Στο μεταξύ, τρέχει το πρόγραμμα ψηφιοποίησης τους που θα καθιστά το αρχείο ανοιχτό σε όλους.
Βγαίνουμε από τα υπόγεια του κτιρίου 3 και συνεχίζουμε με κατεύθυνση το κτίριο 1 προς την οδό Ρηγίλλης. «Ο Δεσποτόπουλος χώρισε το επίμηκες κτίριο σε τρία επιμέρους κτίρια για να μειωθεί το εύρος των συστολών και διαστολών τους. Από κάτω ήταν ο Ιλισσός, παλιά σήκωνε νερό στα υπόγεια αλλά εδώ και χρόνια το ποτάμι έχει στερέψει» λέει ο μηχανολόγος που δούλεψε με την ομάδα του Δεσποτόπουλου και τώρα στα έργα εκσυγχρονισμού.
Πειραματισμοί σε black box
Συνεχίζουμε την περιήγηση προς την οδό Ρηγίλλης, στο κτίριο 1 όπου και το μεγαλύτερο μέρος των έργων αποκατάστασης του Ωδείου Αθηνών. Βρισκόμαστε στο φουαγιέ των Τεχνών- ο χώρος που κάποτε φιλοξένησε το ΕΜΣΤ . Στο βάθος η ψηλοτάβανη αίθουσα μεταμορφώθηκε σε μια εντυπωσιακή Νέα Σκηνή, πειραματική, τύπου black box.
Κυριολεκτικά σαν ξεχωριστό κουτί μέσα στο κτίριο, πολυμορφική, διαθέτει διαχωριστικά που μπορούν να υποδιαιρούν τον χώρο σε τρία μέρη, εξασφαλίζοντας δυνατότητες για πολλές χρήσεις χάρη και στην υπερσύγχρονη ηχομόνωση και στα μεταβλητά καθίσματα και κερκίδες: προβολές, χώροι συνεδρίων, συναυλίες, πειραματικές δράσεις κι άλλα πολλά.
Ένα αμφιθέατρο «διαμάντι»
Συνεχίζουμε μέσα από βοηθητικούς χώρους, καμαρίνια, ένα μεγάλο αναβατόριο για ογκώδη αντικείμενα ώσπου αποκαλύπτεται το «διαμάντι του στέμματος», όπως λένε, για το περίφημο αμφιθέατρο που θα ονομαστεί «Ιωάννης Δεσποτόπουλος», προς τιμή του διαννοούμενου αρχιτέκτονα.
Ένα κομψοτέχνημα με στοιχεία αρχαίου ελληνικού θεάτρου, χωρητικότητας 600 θέσεων και όλες τις υποδομές για συναυλίες, θέατρο, χορό, συνέδρια.
Ανεβαίνοντας στο ισόγειο με κεντρική είσοδο από την Ρηγίλλης, η αίθουσα μεταμορφώνεται για τους φοιτητές και τους επισκέπτες σε καφέ -εστιατόριο. Με σκηνή για τζαζ και κλασική μουσική, μεγάλες γυάλινες τζαμαρίες που αντικατέστησαν ένα μεγάλο μέρος τοίχου, το καφέ άνοιξε στον κήπο και την πόλη.
Στο βάθος, ο τοίχος από μαύρο επεξεργασμένο μάρμαρο, έστεκε για χρόνια κρυμμένος κάτω από γυψοσανίδες, αποκαλύφθηκε με τις εργασίες και θα λειτουργήσει για περιοδικές προβολές έργων τέχνης.
«Ακολουθούμε το σχέδιο του Δεσποτόπουλου, χρησιμοποιούμε τα υλικά του, το δικό του χρωματολόγιο και προσπαθούμε να κάνουμε το διατηρητέο αυτό κτίριο χρήσιμο για την τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα» λέει ο Νίκος Τσούχλος εκφράζοντας την βαθιά πεποίθηση ότι τα έργα εκτός από λειτουργικά πρέπει να εξυπηρετούν και την βιωσιμότητα του κτιρίου. Και καθώς το εμβληματικό κτίριο δεν είχε ποτέ ολοκληρωθεί «δεν το αντιμετώπισαν σαν ”λείψανο” .
Επόμενο πρότζεκτ για το Ωδείο Αθηνών είναι η ενεργειακή αποκατάσταση του κτιρίου του, για τις ανάγκες του οποίου η διοίκηση αναζητά χρηματοδότηση ΕΣΠΑ.
Όπως και η ανάταξη του περιβάλλοντα χώρου που θα ενώνει το Ωδείο Αθηνών, οπτικά τουλάχιστον, με το γειτονικό οικόπεδο του Λυκείου του Αριστοτέλη και με το Βυζαντινό Μουσείου. Προς το παρόν, ο δρόμος που προορίζεται για χωμάτινο μονοπάτι και θα ενώνει τα δύο οικόπεδα Ωδείου και Λυκείου, λειτουργεί παράνομα ως πάρκιν. Οι μελέτες για το έργο είναι έτοιμες κι έχουν χρηματοδοτηθεί από Alpha Bank. Την ευθύνη του έργου θα την έχει ο Δήμος Αθηναίων.
Τα έργα που ολοκληρώθηκαν και παραδίδονται τον Σεπτέμβριο 2022 έγιναν με ΕΣΠΑ ύψους 6 εκ. ευρώ, από την περιφέρεια Αττικής .
Νατάσσα Δομνάκη
ΦΩΤΟ ΑΠΕ-ΜΠΕ
