Η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ μόνο θα ενημερώνει για την πρόοδο
Ορισμένοι ευρωβουλευτές εξέφρασαν τη λύπη τους για τη χρήση του άρθρου 122 της Συνθήκης από την Επιτροπή προκειμένου να αποφύγει την ψηφοφορία για το νέο προτεινόμενο μέσο χρηματοδότησης της άμυνας ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αλλοι ανησυχούν λιγότερο.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει παραγκωνιστεί από τη διαδικασία λήψης αποφάσεων σχετικά με το σχέδιο ύψους 800 δισεκατομμυρίων ευρώ που ανακοινώθηκε πρόσφατα για την ενίσχυση των προσπαθειών στήριξης της Ουκρανίας βραχυπρόθεσμα και τη διασφάλιση της στρατηγικής αυτονομίας της για την άμυνά της μακροπρόθεσμα.
Στο πλαίσιο του λεγόμενου σχεδίου “Επανεξοπλισμός της Ευρώπης”, η πρόεδρος της Επιτροπής της ΕΕ, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, πρότεινε τη δημιουργία ενός νέου χρηματοδοτικού μέσου, ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ σε δάνεια βάσει του άρθρου 122 της Συνθήκης, το οποίο επιτρέπει στην εκτελεστική εξουσία της ΕΕ να υποβάλει ένα κείμενο απευθείας στο Συμβούλιο σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης – παρακάμπτοντας έτσι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
“Αυτή είναι η μόνη δυνατότητα για έκτακτη οικονομική βοήθεια και αυτό χρειαζόμαστε τώρα”, δήλωσε η von der Leyen στους ευρωβουλευτές στο Στρασβούργο, προσθέτοντας ότι η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ θα ενημερώνει το Κοινοβούλιο για την πρόοδο.
Το άρθρο 122 εισήχθη για πρώτη φορά στις Συνθήκες της ΕΕ το 2007 και έκτοτε έχει χρησιμοποιηθεί σε πολύ λίγες περιπτώσεις, μεταξύ άλλων κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19.
Επιτρέπει στην ΕΕ να συμφωνήσει “μέτρα κατάλληλα για την οικονομική κατάσταση, ιδίως εάν προκύψουν σοβαρές δυσκολίες στον εφοδιασμό ορισμένων προϊόντων”, χωρίς τη συγκατάθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Η απόφαση της Φον Ντερ Λάιεν προκάλεσε ανάμεικτες αντιδράσεις μεταξύ των ευρωβουλευτών, μεταξύ άλλων και από το ίδιο της το κόμμα.
Ο Μάνφρεντ Βέμπερ, ο οποίος ηγείται της ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) στο Κοινοβούλιο, δήλωσε ότι απαιτείται περισσότερη δημοκρατική νομιμοποίηση στη διαδικασία και ότι το Κοινοβούλιο πρέπει να συμμετέχει πλήρως.
“Η παράκαμψη του Κοινοβουλίου με το άρθρο 122 είναι λάθος. Η δημοκρατία της Ευρώπης στηρίζεται σε δύο πυλώνες: τους πολίτες της και τα κράτη μέλη της, (και) χρειαζόμαστε και τους δύο για την ασφάλειά μας”, δήλωσε ο Βέμπερ στους ομολόγους του στην ολομέλεια του Στρασβούργου.
Μόλις την περασμένη εβδομάδα, η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα δήλωσε ότι κατά τις τελευταίες εκλογές της ΕΕ τον Ιούνιο του 2024, το Σώμα είδε μια μεγάλη μετατόπιση προς τα δεξιά και “όλο και περισσότερους ανθρώπους να ψηφίζουν από ένα αίσθημα απογοήτευσης και απελπισίας”.
“Η εργασία μέσω του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ιδίως σε αποφάσεις αυτού του μεγέθους, είναι ένας τρόπος για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης στην ένωσή μας”, δήλωσε στους ηγέτες της ΕΕ κατά τη διάρκεια της ειδικής συνόδου κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 6 Μαρτίου.
“Ναι, χρειαζόμαστε ταχεία δράση, αλλά η κοινή δράση είναι ο μόνος τρόπος για να εξασφαλίσουμε ευρεία και βαθιά δημόσια υποστήριξη”, πρόσθεσε ο κ. Metsola, υποσχόμενος ότι το Κοινοβούλιο θα προσαρμοστεί στις απαιτητικές συνθήκες, εργαζόμενο γρήγορα, αποτελεσματικά και αποδοτικά.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είχε την ευκαιρία την Τετάρτη να εκφράσει την άποψή του για το σχέδιο, αλλά μόνο μέσω ενός μη νομοθετικού ψηφίσματος, το οποίο εγκρίθηκε με 419 ψήφους υπέρ, 204 κατά και 46 αποχές.
Οι ευρωβουλευτές από όλο το πολιτικό φάσμα ζήτησαν ισχυρότερο “ρόλο εποπτείας και ελέγχου του Κοινοβουλίου, σύμφωνα με την επέκταση του ρόλου της ΕΕ στον τομέα της άμυνας”.
Στο ψήφισμα της Τετάρτης, οι ευρωβουλευτές κάλεσαν τα κράτη μέλη να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες σε τουλάχιστον 3% του ΑΕΠ, να υποστηρίξουν τη δημιουργία μιας τράπεζας για την άμυνα, την ασφάλεια και την ανθεκτικότητα και να διερευνήσουν ένα σύστημα ευρωπαϊκών αμυντικών ομολόγων για την προχρηματοδότηση μεγάλων στρατιωτικών επενδύσεων, μεταξύ άλλων μέτρων.
Ωστόσο, το ψήφισμα που συμφωνήθηκε από το Κοινοβούλιο δεν περιελάμβανε καμία ειδική μομφή για τη χρήση του άρθρου 122, παρά το γεγονός ότι ορισμένοι ευρωβουλευτές επιχείρησαν να καταθέσουν μια τέτοια τροπολογία.
Κάποιοι νομοθέτες από τις ομάδες της Αριστεράς και των Πρασίνων/Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Δημοκρατών πρότειναν να συμπεριληφθεί η ακόλουθη αιτιολογική σκέψη: “Το Κοινοβούλιο εκφράζει τη λύπη του για την επιλογή της χρήσης του άρθρου 122 […] για το νέο μέσο της ΕΕ που προορίζεται να στηρίξει τις αμυντικές ικανότητες των κρατών μελών- εκφράζει βαθιά ανησυχία για τον αποκλεισμό του από τη διαδικασία λήψης αποφάσεων”.
Όμως η τροπολογία απορρίφθηκε με 444 ψήφους κατά: μεταξύ αυτών, σχεδόν όλα τα μέλη από τις ομάδες του ΕΛΚ, των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D), της Ανανεωτικής Ευρώπης και των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR).
“Θα προτιμούσαμε να συμμετέχουμε περισσότερο στη διαμόρφωση αυτού του σχεδίου, αλλά δεν πρόκειται για μια σημαντική μάχη για εμάς”, δήλωσε ο συμπρόεδρος του ECR Nicola Procaccini στο Euronews, εξηγώντας την απόφαση της ομάδας του.
Ο Εσθονός ευρωβουλευτής Riho Terras, ο οποίος είναι αντιπρόεδρος του ΕΛΚ στην Επιτροπή Ασφάλειας και Άμυνας (SEDE), πιστεύει ότι πρόκειται για ένα θέμα κρίσιμης χρονικής σημασίας και ότι η ΕΕ θα πρέπει να επικεντρωθεί στην επίτευξη αποτελεσμάτων και όχι στην ίδια τη διαδικασία.
“Εμείς (η επιτροπή SEDE) δεν αισθανόμαστε παραγκωνισμένοι εφόσον έχουμε εποπτεία και διαφάνεια της χρήσης των κονδυλίων που δανείζει η Επιτροπή στα κράτη μέλη”, δήλωσε ο Terras στο Euronews.
Πηγή euronews.gr
Η ΕΕ να συντονίσει κοινές αντιδράσεις με τα κράτη μέλη της αντίστοιχες με εκείνες που εφαρμόζονται σε περιόδους πολέμου
Και ενώ η ΕΕ ενεργοποίησε το άρθρο 122 της Συνθήκης το Ευρωκοινοβούλιο απευθύνεται στη Κομισιόν για ασφάλεια και σταθερότητα. Για να επιτευχθεί ειρήνη και σταθερότητα στην Ευρώπη, η ΕΕ πρέπει να υποστηρίξει την Ουκρανία αλλά και να γίνει πιο ανθεκτική η ίδια, δηλώνει το ΕΚ. Το Κοινοβούλιο «πιστεύει ακράδαντα ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει σήμερα τη βαθύτερη στρατιωτική απειλή για την εδαφική της ακεραιότητα μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου» και καλεί τα κράτη μέλη, τους διεθνείς εταίρους και τους συμμάχους του ΝΑΤΟ να άρουν όλους τους περιορισμούς στη χρήση των δυτικών οπλικών συστημάτων που έχουν δοθεί στην Ουκρανία για πλήγματα στρατιωτικών στόχων στο ρωσικό έδαφος.
Η Ρωσία, με την υποστήριξη των συμμάχων της (Λευκορωσία, Κίνα, Βόρεια Κορέα και Ιράν) «αποτελεί τη σημαντικότερη άμεση και έμμεση απειλή για την ΕΕ και την ασφάλειά της», αναφέρει το ψήφισμα. Οι ευρωβουλευτές τονίζουν ότι οι πρόσφατες ενέργειες και δηλώσεις της κυβέρνησης Trump έχουν αυξήσει τις ανησυχίες σχετικά με τη μελλοντική στάση των ΗΠΑ απέναντι στη Ρωσία, το ΝΑΤΟ αλλά και την ευρωπαϊκή ασφάλεια, ενώ καταδικάζουν απερίφραστα και τις απειλές των ΗΠΑ κατά της Γροιλανδίας. Στο πλαίσιο αυτό, το Κοινοβούλιο τονίζει ότι οι αμυντικές προσπάθειες της ΕΕ «δεν μπορούν να παραμείνουν περιορισμένες ως προς το μέγεθός τους, κατακερματισμένες ως προς το πεδίο εφαρμογής και χρονοβόρες ως προς την υλοποίησή τους». Οι ευρωβουλευτές ζητούν αυξημένες προσπάθειες, τόσο στον στρατιωτικό τομέα, όσο και στους τομείς της βιομηχανίας, της τεχνολογίας και των πληροφοριών.
Το κείμενο αναφέρει ότι η ΕΕ πρέπει να «προσαρμόσει επειγόντως τα εργαλεία της στη νέα πραγματικότητα σχεδιάζοντας μια διοικητική ικανότητα για πολύ ταχύτερη διεκπεραίωση των διαδικασιών σε περιπτώσεις πολέμου ή άλλων κρίσεων μεγάλης κλίμακας». Τονίζοντας τη σημασία της συνεργασίας ΕΕ – ΝΑΤΟ, το Κοινοβούλιο ζητά επίσης την ανάπτυξη ενός πλήρως ικανού ευρωπαϊκού πυλώνα εντός του ΝΑΤΟ, ο οποίος θα είναι σε θέση να ενεργεί αυτόνομα σε περίπτωση ανάγκης.
Κατεχόμενα εδάφη της Κύπρου
Στο πλαίσιο του ψηφίσματος, το ΕΚ επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Τουρκική Δημοκρατία, κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ κι υποψήφια για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, να τηρήσει το Διεθνές Δίκαιο, να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία και να τερματίσει αμέσως την κατοχή και να αποσύρει τα στρατεύματά της από το νησί.
Το ψήφισμα εγκρίθηκε με 419 ψήφους υπέρ, 204 κατά και 46 αποχές.
