Στο ερώτημα που εγείρει το διάβημα του Έλληνα πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, προς την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπή να καθιερωθεί ένα πιστοποιητικό εμβολιασμού προκειμένου να μπορεί να ταξιδέψει κάποιος μελλοντικά απαντούν στο Sputnik Έλληνες και Γάλλοι συνταγματολόγοι.
Δημόσια υγεία versus ατομική ελευθερία/ατομική επιλογή. Η συζήτηση για το πιστοποιητικό εμβολιασμού για τον κορονοϊό, εν είδει «διαβατηρίου», προκειμένου κάποιος να μπορεί να ταξιδέψει, που άνοιξε η σχετική πρωτοβουλία του Κυριάκου Μητσοτάκη προς την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έχει ήδη ξεκινήσει και μεταξύ γνωστών συνταγματολόγων σε γνωστές πλατφόρμες τους, για τον υποχρεωτικό εμβολιασμό κατά της COVID-19.
Πλέον, νέο νερό στο μύλο των δημόσιων αντιπαραθέσεων ρίχνει η «κάρτα εμβολιασμού», η πρωτοβουλία του Έλληνα πρωθυπουργού που έσπευσε να χαιρετίσει η λαϊκίστικη ακροδεξιά γερμανική εφημερίδα «Bild».
Η ελληνική πρόταση έφτασε στις Βρυξέλλες λίγες μέρες πριν από την προγραμματισμένη ειδική Σύνοδο Κορυφής (21 Ιανουαρίου) για τον νέο κορονοϊό, όπου και πρόκειται να συζητηθεί, την ώρα που ήδη κάποιοι προειδοποιούν για τους κινδύνους σε βάρος των ατομικών ελευθεριών που ήδη έχουν περιοριστεί σε πρωτόγνωρα επίπεδα, στο όνομα της δημόσιας υγείας.
Μόνο όσοι θα έχουν εμβολιαστεί θα μπορούν να ταξιδεύουν ελεύθερα στο εξής; Ένας νόμος που θέτει περιορισμό στις μετακινήσεις των πληθυσμών κατά πόσο θα είναι όμως συνταγματικός;
«Το θέμα της προϋπόθεσης του εμβολιασμού προκειμένου κάποιος να ταξιδέψει θα ελεγχθεί και θα εξετασθεί αν η άσκηση ενός δικαιώματος (σ.σ. της ελεύθερης μετακίνησης) προϋποθέτει να έχει εμβολιαστεί κάποιος. Μπορεί να προβλεφθεί να θεσπιστούν περαιτέρω περιορισμοί αντανακλαστικοί της απόφασης κάποιων να μην εμβολιαστούν. Είναι αυτό λογικό ή όχι; Είναι εύλογο αν τα συμφέροντα που διακυβεύονται είναι βαρύτερα, σοβαρότερα από τα ατομικά. Αυτό θα κρίνει το αν είναι αντισυνταγματικό ή όχι το πιστοποιητικό εμβολίου» διευκρινίζει στο Sputnik συνταγματολόγος, Γιάννης Τασσόπουλος.
«Το ερώτημα που θα τεθεί είναι: “Έχεις δικαίωμα να μην εμβολιαστείς αν θέτεις σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία, την υγεία των συνεπιβατών σου και επιβαρύνεις και τις αεροπορικές και λοιπές εταιρείες συγκοινωνίας;” Σίγουρα θα ασκηθεί μια πίεση πάνω σε αυτό το ζήτημα» προβλέπει ο καθηγητής.
«Δεν είμαι προσωπικά υπέρ κανενός περιορισμού των δικαιωμάτων μας, αλλά μπορεί να είναι όντως αναγκαίο το πιστοποιητικό εμβολιασμού, καλύπτοντας ωστόσο όλες τις εξαιρέσεις (λόγω αλλεργιών κ.ο.κ.)», προσθέτει.
Προσφυγές στο ΣτΕ θα γίνουν, σε περίπτωση που θεσμοθετηθεί το πιστοποιητικό πια εθνικά ή πανευρωπαϊκά; «Ναι, αλλά δεν θα έχουν κάποια τύχη. Διότι μιλάμε για την δημόσια ασφάλεια και υγεία» απαντά ο συνταγματολόγος.
Το να γίνει το πιστοποιητικό εμβολιασμού νόμος ευρωπαϊκός είναι κάτι εξαιρετικά χρονοβόρο, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές. Είναι γνωστό εξάλλου ότι δεν υπάρχει μια κοινή ευρωπαϊκή πολιτική Υγείας, παρόλο που η πανδημία έχει υποχρεώσει να ενισχυθεί ο ευρωπαϊκός συντονισμός, όπως είδαμε να συμβαίνει με το εμβόλιο, παρόλες τις αντεγκλήσεις ακόμη και για αυτό το θέμα.
Την ευρωπαϊκή «πολυγλωσσία» στα θέματα υγείας τη βλέπουμε ανάγλυφα στα διαφορετικά μέτρα που λαμβάνει κάθε χώρα για τα ταξίδια και τα lockdown.
«Υπάρχει πάντως ένα γενικευμένος προβληματισμός για το πώς θα μπορεί κανείς να ταξιδέψει μόλις ανοίξει οριστικά η οικονομία. Αλλά η συζήτηση για το πιστοποιητικό δεν έχει καν ξεκινήσει στην Κομισιόν» επιβεβαιώνει ο ευρωβουλευτής, Δημήτρης Παπαδημούλης.
Ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στη Σορβόνη, Μπερτράντ Ματιέ, πετάει το μπαλάκι στον δικαστή.
«Θα πρέπει να συνενώσει τον στόχο της προστασίας της υγείας με την ελεύθερη κυκλοφορία. Περί αυτού του γρίφου πρόκειται. Δεν υπάρχει άλλη απάντηση» μας λέει, την ώρα που ο διακεκριμένος ιστορικός Ντόναλντ Σασούν μετρά, χωρίς πανικό, αλλά βαθύτατα προβληματισμένος, απ’ το Λονδίνο, καθημερινά τις τελευταίες μέρες 1.000 νεκρούς στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Και επομένως, ο πικρός απολογισμός θανάτου δεν μπορεί να βγει από τη συζήτηση που κάνουμε για το πιστοποιητικό, που μάλλον το αποδέχεται.
«Βεβαίως, ένα πιστοποιητικό εμβολιασμού θα προσθέσει στην ήδη υπάρχουσα γραφειοκρατία περισσότερη, αν και ούτως ή άλλως, μην το ξεχνάμε, δεν υπάρχει ελεύθερη διακίνηση στον κόσμο, εκτός από τις χώρες της συνθήκης Σένγκεν» επισημαίνει.
Ιωάννα Κλεφτόγιαννη
Πιστοποιητικό εμβολιασμού: Κατά πόσο είναι συνταγματικό – Ποιος ο προβληματισμός για τα ταξίδια
