Πέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας για το καλοκαίρι

Πέντε πεζογράφους, που ξεχωρίζουν με τα βιβλία τους από την πρόσφατη και την πολύ πρόσφατη εκδοτική παραγωγή (με μυθιστορήματα, νουβέλες ή διηγήματα), προτείνει το ΑΠΕ-ΜΠΕ για όσους αναγνώστες θέλουν να περάσουν το καλοκαίρι τους με ωραία παρέα.
Το μυθιστόρημα «Κεχριμπαρένια έρημος» της Ιωάννας Μπουραζοπούλου, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη, αποτελεί τον δεύτερο τρόμο της τριλογίας της Ο δράκος της Πρέσπας. Στον πρώτο τόμο, που τιτλοφορείται «Η κοιλάδα της λάσπης», ο περίεργος αυτός και οπωσδήποτε αλληγορικά δοσμένος δράκος εμφανίζεται στο μέρος της μεγάλης Πρέσπας η οποία ανήκει στην Ελλάδα, τρομοκρατώντας τον ντόπιο πληθυσμό και πυροδοτώντας τις πιο απρόσμενες φοβίες του. Στον ανά χείρας τόμο, η δράση εκτυλίσσεται στην Πρέσπα η οποία ανήκει στη Βόρεια Μακεδονία. Ο δράκος απειλεί τώρα τους κατοίκους με μιαν άλλη μορφή: όντας μεταμορφωμένος σε κινούμενη άμμο, σπεύδει να μετατρέψει τη λίμνη σε κρανίου τόπου. Οραματιστές και τυχοδιώκτες, δημαγωγοί και εγκληματίες, φιλόσοφοι και έμποροι, αλλά και καθημερινοί άνθρωποι διεκδικούν μια θέση κοντά του, όσο επικίνδυνο κι αν μοιάζει κάτι τέτοιο, και περιέργως αρχίζουν να τον απομυθοποιούν. Η συγγραφέας χτίζει ένα γερό, αδιάκοπο σασπένς, επιτρέποντας στο βιβλίο της να διαβαστεί απνευστί – από την άλλη, όμως, μεριά δεν εγκαταλείπει ποτέ τον βαθύτερο κοινωνικοπολιτικό προβληματισμό της, που στέλνει ένα δυσοίωνο μήνυμα για την εποχή μας.
Τα βιβλία της Μπουραζοπούλου παραπέμπουν στη λογοτεχνία του φανταστικού και μια παραπλήσια περιοχή καλύπτει και ο Μιχάλης Μακρόπουλος με τη νουβέλα του «Η θάλασσα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κίχλη. Δίνοντας απόλυτη προτεραιότητα στην κυριαρχία της φύσης, ο Μακρόπουλος, που επιστρέφει έτσι στα έργα επιστημονικής φαντασίας της νιότης του, δείχνει τι μπορεί να συμβεί στους ανθρώπους όταν πάγοι, μετεωρίτες και φονικοί ιοί παίρνουν το πάνω χέρι για να εξαφανίσουν ραγδαία τη ζωή από την επιφάνεια του πλανήτη. Αφήγηση που συνδυάζει τη σφιχτή πλοκή και την πυκνή δράση με τον αλληγορικό στοχασμό για τη μελλοντική μας τύχη, σε όποιο μέρος του κόσμου κι αν ζούμε.
Και από την επιστημονική φαντασία και την οικολογική καταστροφή στη φαντασία του ιστορικού παρελθόντος και στην αρχαία Ελλάδα του Μενέλαου με το μυθιστόρημα του Χ. Α. Χωμενίδη «Ο βασιλιάς της», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Ο Μενέλαος είναι το ακριβώς αντίθετο από τον πολεμοχαρή αδελφό του Αγαμέμνονα που ηγήθηκε των Ελλήνων στην Τροία. Ο Μενέλαος παραμένει ο ήρωας της «Ιλιάδας», αλλά δια στόματος Χωμενίδη αλλάζει το βλέμμα μας για την Ιστορία διερωτώμενος συνεχώς για τον εαυτό του: τι είδους βασιλιάς είναι, τι θέλει να κάνει με την εξουσία του και πώς ακριβώς να χειριστεί το σκήπτρο της, τι περιμένει από τους υπηκόους του και πώς λογαριάζει τα χρόνια τα οποία θα έρθουν. Ενας Μενέλαος βγαλμένος από τη νοοτροπία του αιώνα μας, χωρίς, όμως, να παραγράψει ούτε κατ’ ελάχιστο το ιστορικό και το μυθολογικό του βάρος. Ενας αντιήρωας που βρίσκεται σε διαρκή αναζήτηση της ταυτότητάς του.
Πόσο μπορεί να απέχει ο Μενέλαος από τον κόσμο του σύγχρονου εγκλήματος; Πάρα πολύ. Στο μυθιστόρημά του «Παραπλάνηση», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, ο Γρηγόρης Αζαριάδης ξετυλίγει την ιστορία ενός συγγραφέα ο οποίος έχοντας χάσει την έμπνευσή του, θέλει να γράψει ένα μπεστ σέλερ το οποίο να έχει ως κέντρο του μια σειρά φρικτών εγκλημάτων. Η αστυνομία ανακαλύπτει το πτώμα μιας νεαρής γυναίκας από το οποίο έχει αφαιρεθεί η καρδιά, τα πτώματα πολλαπλασιάζονται, με τον συγγραφέα να προχωρεί ακάθεκτος προς την ολοκλήρωση του βιβλίου του, και η αστυνόμος Τρύπη μπαίνει στα ίχνη του εντοπισμού ενός ανατριχιαστικού κατά συρροήν δολοφόνου. Καταιγιστικές εξελίξεις, αξεδιάλυτο μυστήριο και αλλεπάλληλοι αιφνιδιασμοί μέχρι και την τελευταία σελίδα.
Ανθρωποι μιας αφανούς καθημερινότητας, που ακόμα κι αν έχουν ένα κάπως διακεκριμένο ή φιλόδοξο επάγγελμα, το μόνο το οποίο καταφέρνουν στην πορεία τους είναι να έρθουν αντιμέτωποι με έναν πρόωρο και άδικο κατά κανόνα θάνατο, που παρόλα αυτά ταιριάζει με το απροσάρμοστο του βίου τους. Το βιβλίο του Θανάση Χατζόπουλου «Ιστορικός ενέσεως», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις, αποτελείται από διηγήματα που έχουν γραφτεί ως μεγαλύτερα ή μικρότερα βιογραφικά. Ποιοι ακριβώς είναι, όμως, οι ήρωες του Χατζόπουλου; Γυναίκες που γεννούν πρόωρα ή αδυνατούν να αναγνωρίσουν στο νεκροτομείο τον σύζυγό τους (λόγω ενός εν ζωή χάσματος), ομοφυλόφιλοι που αυτοκτονούν ως αιρετικοί, δημοσιογράφοι που καλύπτουν επί δεκαετίες μόνο τα «κοινωνικά» στις εφημερίδες τους, μοναχές που πεθαίνουν γιατί αρνούνται να φροντίσουν ιατρικά τον καρκίνο τους και παράξενοι λατινιστές που καταλήγουν θύματα αυτοκινητικού δυστυχήματος. Κι όλα αυτά με ένα αχνό, πλην αμέσως εντοπίσιμο φόντο – την πολιτική και την ιστορική παθολογία της ελληνικής μοίρας, όπως διαγράφεται κατά τη διάρκεια της διαδρομής της από τη Μικρασιατική Καταστροφή, τη δικτατορία της 4η Αυγούστου, την Κατοχή, τον Εμφύλιο και τα χρόνια του παρακράτους και της απριλιανής χούντας μέχρι την εντελώς καινούργια πραγματικότητα της Μεταπολίτευσης.
Β. Χατζηβασιλείου