Έρευνα της ΕΚΤ δείχνει ότι πάνω από το ένα τέταρτο των νοικοκυριών με χαμηλό εισόδημα αναμένουν καθυστερήσεις στις πληρωμές των στεγαστικών τους δανείων τους επόμενους μήνες
Σύμφωνα με έρευνα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), ένας αυξανόμενος αριθμός Ευρωπαίων με χαμηλό εισόδημα αναμένεται να καθυστερήσει να πληρώσει βασικούς λογαριασμούς τους επόμενους μήνες, λόγω της αύξησης των επιτοκίων, των ενοικίων και του κόστους των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας.
“Η ικανότητα των νοικοκυριών να ανταποκριθούν στις δαπάνες που σχετίζονται με τη στέγαση και τις πληρωμές των ενυπόθηκων δανείων τους αποτελεί πηγή ανησυχίας, ιδίως για τα νοικοκυριά με χαμηλότερο εισόδημα”, γράφουν οι ερευνητές σε άρθρο του οικονομικού δελτίου της ΕΚΤ, το οποίο παρέχει ένα στιγμιότυπο της “στεγαστικής επιβάρυνσης των νοικοκυριών” στις 11 μεγαλύτερες οικονομίες της ευρωζώνης.
Από τότε που η ΕΚΤ άρχισε να αυξάνει τα επιτόκια τον Ιούλιο του 2022, το συνολικό κόστος στέγασης αυξήθηκε κατά 6% για τους άμεσους ιδιοκτήτες, αλλά κατά 12% και 9% για τους ενυπόθηκους και τους ενοικιαστές αντίστοιχα, αποκαλύπτει η έκθεση των Όμηρου Κουβαβά και Ντεσισλάβα Ρουσίνοβα.
Τον Ιανουάριο του 2024, τα νοικοκυριά πλήρωναν κατά μέσο όρο 765 ευρώ μηνιαίως για το συνολικό κόστος που σχετίζεται με τη στέγαση, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας (όπως το φυσικό αέριο, το ηλεκτρικό ρεύμα και το νερό), της συντήρησης του σπιτιού και του ενοικίου ή του στεγαστικού δανείου, σύμφωνα με την έκθεση.
Τα έξοδα στέγασης καταλαμβάνουν περίπου το 40% του εισοδήματος για τους ενοικιαστές, το 35% για τους ενυπόθηκους και το 20% για τους άμεσους ιδιοκτήτες. Εν τω μεταξύ, τα άτομα με το χαμηλότερο εισόδημα που πρέπει να νοικιάσουν το σπίτι τους αντιμετωπίζουν περίπου το μισό μηνιαίο μισθό τους σε έξοδα.
Όσοι έχουν στεγαστικό δάνειο αντιμετωπίζουν τις περισσότερες δυσκολίες
Από τις τρεις κύριες κατηγορίες, όσοι έχουν στεγαστικό δάνειο αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο κόστος, λόγω των αυξημένων επιτοκίων, με τη μέση μηνιαία πληρωμή τους να ξεπερνά τα 1.100 ευρώ.
Οι αυξήσεις των επιτοκίων έχουν αφήσει το αποτύπωμά τους και στην αγορά ενοικίων. Η αύξηση του κόστους δανεισμού σταμάτησε τις νέες επενδύσεις, ενώ η αγορά ενοικίων, η οποία ήδη αντιμετώπιζε έλλειψη διαθέσιμων κατοικιών, είδε τις τιμές της να ανεβαίνουν ανάλογα.
Οι ενοικιαστές πληρώνουν κατά μέσο όρο περισσότερα από 800 ευρώ στις 11 χώρες που εξετάστηκαν, σύμφωνα με την ΕΚΤ, ενώ οι άμεσοι ιδιοκτήτες πλησιάζουν προς ένα κόστος της τάξης των 500 ευρώ τον μήνα, κυρίως λόγω της αύξησης του κόστους συντήρησης της κατοικίας. Το κόστος των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας έχει μειωθεί πρόσφατα.
Από τις 11 χώρες, το κόστος στέγασης φάνηκε να είναι το υψηλότερο στην Ιρλανδία, περίπου 900 ευρώ το μήνα χωρίς τα στεγαστικά δάνεια, αλλά πάνω από περίπου 1.200 ευρώ αν συμπεριληφθεί η πληρωμή του στεγαστικού δανείου.
Οι λογαριασμοί στέγασης είναι ο δεύτερος και ο τρίτος υψηλότερος στη Γερμανία και την Αυστρία, που κυμαίνονται γύρω στα 750 ευρώ (900 ευρώ με δάνειο). Οι άνθρωποι στην Ελλάδα και την Πορτογαλία έχουν τις χαμηλότερες δαπάνες στέγασης από τις 11 χώρες.
Όταν τα έξοδα στέγασης εξετάστηκαν ως αναλογία του εισοδήματος ενός νοικοκυριού, η Αυστρία φάνηκε να είναι η πιο ακριβή χώρα, με το 29% (33% αν συμπεριληφθούν στους υπολογισμούς τα ενυπόθηκα δάνεια) του εισοδήματος να πηγαίνει σε τέτοιου είδους έξοδα.
Πώς αυξάνεται ο κίνδυνος καθυστέρησης πληρωμών
Η αύξηση του εισοδήματος των νοικοκυριών αντιστάθμισε σε μεγάλο βαθμό την αύξηση του κόστους στέγασης τα τελευταία χρόνια, αν και πάντα υπήρχαν ορισμένα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα (μεταξύ 5% και 10% του 50% των νοικοκυριών με το χαμηλότερο εισόδημα) που καθυστέρησαν να πληρώσουν τους προηγούμενους μήνες. Ωστόσο, ο εμπροσθοβαρής δείκτης της ΕΚΤ δείχνει τώρα ότι οι προσδοκίες τους για τους επόμενους μήνες έχουν επιδεινωθεί.
“Το ποσοστό των νοικοκυριών που αναμένουν ότι θα καθυστερήσουν να πληρώσουν τους επόμενους τρεις μήνες έχει αυξηθεί σημαντικά μεταξύ των νοικοκυριών με χαμηλότερο εισόδημα”, αναφέρεται στην έκθεση.
Το ποσοστό των νοικοκυριών με χαμηλό εισόδημα που αναμένουν να καθυστερήσουν τις πληρωμές τους για τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας ή το ενοίκιο τους επόμενους τρεις μήνες αυξήθηκε σε περισσότερο από 20% από 15% και σχεδόν διπλασιάστηκε σε 30% για καθυστερημένες πληρωμές στεγαστικών δανείων.
Ενώ ο πληθωρισμός μειώνεται στην Ευρωζώνη, οι προσδοκίες είναι υψηλές ότι η ΕΚΤ αρχίζει να μειώνει το ιστορικά υψηλό επιτόκιό της τον Ιούνιο, φέρνοντας κάποια ανακούφιση στην αγορά ακινήτων, επιτρέποντας στις επενδύσεις να ενισχυθούν και να επιφέρουν μια ευρύτερη επιλογή ακινήτων, επιτρέποντας τελικά την άμβλυνση του κόστους των ενυπόθηκων δανείων και των ενοικίων.
