Tο Ιδρυμα Φρίντιρχ Εμπερτ, το οποίο πρόσκειται στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας (SPD) είναι μια δεξαμενή σκέψης με αντιπροσωπείες σε 125 χώρες του κόσμου και έχει στόχο την ενίσχυση του πολιτικού διαλόγου και θέλει να είναι μια γέφυρα μεταξύ της επιστήμης και της πολιτικής. Στην Αθήνα βρισκόμαστε από το 2012 και ασχολούμαστε με διμερή θέματα τα οποία ενδιαφέρουν την Ελλάδα και τη Γερμανία, με έμφαση στα ευρωπαϊκά πολιτικά θέματα. Μια μεγάλη κοινή μας θεματική είναι το προσφυγικό και η ενσωμάτωση των προσφύγων σε συνεργασία ιδίως με την ελληνική Εθνική Επιτροπή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Χαιρετίζω την πρωτοβουλία του προέδρου της Κωστή Παπαϊωάννου για τη διοργάνωση της εκδήλωσης-συζήτησης με θέμα «Από το σχολείο του φόβου και της προκατάληψης στο σχολείο της ένταξης. Προσφυγικό και τοπικές κοινωνίες: προκλήσεις και καλές προοπτικές στην Ελλάδα και την Γερμανία». Έχουμε την άποψη ότι η εκπαίδευση είναι το κλειδί για την ενσωμάτωση των προσφύγων γι αυτό και στην σημερινή (σ.σ. Παρασκευή) συζήτηση θα αναλυθούν από τους ομιλητές τα προβλήματα, θα παρουσιασθούν επιτυχημένα παραδείγματα σχολικής ενσωμάτωσης και θα εκτεθούν τα προβλήματα τόσο στη Γερμανία όσο και στην Ελλάδα ώστε να αντιμετωπισθούν οι κοινές προκλήσεις στο μέλλον» είπε στον χαιρετισμό του ο Oύλριχ Στορκ, διευθυντής του Ιδρύματος Φρίντριχ Εμπερτ της Αθήνας στην εκδήλωση η οποία έγινε στον πολυχώρο ΕΒΔΟΜΟΝ.
Ο πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Κωστής Παπαϊωάνου επισήμανε ότι «στην κοινή γνώμη υπάρχει μια κάποια κόπωση για το θέμα της εκπαίδευσης των προσφυγόπουλων. Παρατηρούμε, όμως, ότι η εκπαίδευση γίνεται πεδίο αποκλεισμού και μισαλλοδοξίας. Το σχολείο και η εκπαίδευση είναι προνομιακοί χώροι για να υπάρχουν συγκρούσεις σε θέματα συμμετοχής παιδιών μεταναστών λ.χ. σε παρελάσεις, γι αυτό και πρέπει να δούμε πως μπορούν να γίνουν χώροι υπέρβασης τέτοιων φαινομένων. Η εκπαίδευση των προσφύγων είναι το κατ΄ εξοχήν δύσκολο θέμα, είναι μια πολύ μεγάλη πρόκληση αλλά και το πεδίο όπου μπορεί μια συντεταγμένη πολιτεία να αποδείξει ότι μπορεί να καταφέρει να αντιμετωπίσει την άνοδο της ακροδεξιάς. Αυτό μπορεί να το καταφέρει και μέσω της εκπαίδευσης των προσφύγων. Πρέπει να δούμε τι έγινε τα τελευταία 4 χρόνια στον τομέα αυτό ως μέσο ενσωμάτωσής τους».
Προσέθεσε δε πως «η Μόρια είναι μια αποτυχία, αλλά όσο συνεχίζουμε να εστιάζουμε εκεί βλέπουμε το προσφυγικό ως ένα φαινόμενο τράνζιτ, μεταβατικό, ως παρένθεση. Βλέπουμε τους πρόσφυγες στον καταυλισμό, σε αυτό τον περίεργο καθεστώς του γεωγραφικού περιορισμού και θεωρούμε ότι αυτή η παρένθεση θα κλείσει και ότι αυτοί οι άνθρωποι τελικά θα φύγουν και θα πάνε στην Ευρώπη. Πρέπει να πάψουμε να αντιμετωπίζουμε την Ελλάδα ως χώρα τράνζιτ και να την δούμε ως χώρα παραμονής τους. Εδώ θα μείνουν και όσο πιο γρήγορα το πάρουν απόφαση οι ίδιοι αλλά και εμείς τόσο το καλύτερο για όλους μας. Αυτό αρχίζει να γίνεται πλέον κοινή συνείδηση. Πρόκειται για μια αλλαγή η οποία μας καλεί αν δούμε τι γίνεται με τα θέματα της στέγασης, της υγείας της εργασία και βέβαια της εκπαίδευσης, με τους κρίκους δηλαδή που μας συνδέουν μαζί τους αντί να κόβουν τις γέφυρες. Συνήθως μιλάμε για τις αποτυχίες, για τη Ωραιόπολη, όπου οι κάτοικοι εμποδίζουν τα παιδιά των μεταναστών να πάνε στο σχολείο. Καλό είναι να δούμε και τι γίνεται στη Γερμανία, η οποία με κάποιο μαγικό τρόπο έχει έλθει πιο κοντά, γίνεται άμεσος γείτονάς μας, τόσο με την κρίση αλλά και τις τελευταίες βδομάδες που γίνονται πολλές εκδηλώσεις με θεματολογία που ενδιαφέρει και τις δύο πλευρές».
Ο κ. Παπαϊωάννου συνόψισε τέλος τα βασικά θέματα που τίθενται: «τι έγινε τα τελευταία χρόνια, ποιες είναι οι προκλήσεις μετά το 2015, ποια μέτρα έχουν ληφθεί από πλευράς ελληνικής πολιτείας για την πρόσβαση των προσφυγόπουλων στο ελληνικό σχολείο, ποιες είναι οι εμπειρίες του δήμου Αθηναίων και μέσω αυτών ποιος είναι ο ρόλος της αυτοδιοίκησης και των τοπικών κοινωνιών στο θέμα της εκπαίδευσης των προσφύγων, τι μπορούμε να κάνουμε για να υπερβούμε τις αντιδράσεις τους και πως θα τις πείσουμε ότι είναι καλύτερα και για μας και για εκείνους να πηγαίνουν τα παιδιά των προσφύγων στο σχολείο αντί να βρίσκονται στο δρόμο και να δούμε τις αντίστοιχες εμπειρίες στην Γερμανία και τις καλές πρακτικές».
Ο Λευτέρης Παπαγιαννάκης, αντιδήμαρχος Μεταναστών και Προσφύγων του δήμου Αθηναίων, αναφέρθηκε στις εμπειρίες του για την εκπαίδευση της μειονότητας στη Θράκη και στον Ελαιώνα, λέγοντας, μεταξύ άλλων: «το 22% των κατοίκων της Αθήνας είναι σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ξένοι, άρα δεν υπάρχει κάτι καινούριο με τους πρόσφυγες, είναι μια μυθοπλασία. Στο Δήμο θεωρήσαμε ότι πρέπει να είμαστε παρόντες στην αντιμετώπιση των θεμάτων αυτών. Κάναμε μια έρευνα από την οποία προέκυψε ότι το 52% των Αθηναίων δήλωσε ότι είναι υπέρ των προσφύγων, μικρό μεν ποσοστό αλλά ικανοποιητικό, το 76% όμως είπε τα παιδιά πρέπει να πάνε στο σχολείο. Η διαφορά των περίπου 20 μονάδων δείχνει την έλλειψη εμπειρίας της ελληνικής κοινωνίας με τα ζητήματα αυτά. Έχουμε μετανάστες εδώ και πολλά χρόνια και δεν έχουμε ποτέ κάνει κάτι. Οι ίδιοι οι μετανάστες μάλιστα λένε φτάνει πια με τους πρόσφυγες, γιατί φοβούνται ότι θα τους πάρουν αυτά που έχουν. Ο Δήμος βέβαια δεν έχει σχέση με την εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά διαπιστώσαμε ότι τα σχολεία μπορούν να είναι ένας ανοικτός χώρος όταν δεν λειτουργούν. Έτσι δημιουργήθηκε το πρόγραμμα «Ανοικτά Σχολεία», 25 συνολικά, είναι ανοιχτά για όλους και εμπλέκονται και οι κάτοικοι της περιοχής. Οι πρόσφυγες είναι μια ευκαιρία να σκεφτούμε πως μπορεί να είναι ένα «άλλο» σχολείο».
Ο κ. Παπαγιαννάκης επισήμανε, επίσης, ότι «οι περισσότεροι Δήμοι δεν συμμετέχουν σε προγράμματα για τους πρόσφυγες, διότι τα θέματα αυτά -και ειδικότερα της εκπαίδευσή τους- είναι δύσκολα θέματα, τα οποία δεν προσφέρονται και ιδιαίτερα στο να εκλεγεί κανείς». Υπογράμμισε όμως ότι η «η διαδικασία της ένταξης στα σχολεία είναι εκείνη η οποία μπορεί να βοηθήσει να ξεπεραστούν οι δυσκολίες, διότι τα παιδιά έχουν μια τρομερή προσαρμοστικότητα και είναι εκείνα τα οποία θα τραβήξουν και τους γονείς τους να ενταχθούν».
Η Γερμανίδα εκπαιδευτικός Καταρίνα Στρουτίνσκι αναφέρθηκε στην εμπειρία της «άμεσης ένταξης μαθητών στα κανονικά σχολεία», όπως έγινε με δική της πρωτοβουλία στο δικό της σχολείο στο Βερολίνο και υποστήριξε ότι «είναι η καλύτερη μέθοδος τόσο για την εκμάθηση τη γλώσσας όσο και για την περαιτέρω πρόοδό τους όταν εκπαιδεύονται μαζί με τους συνομηλίκους τους. Η διασπορά τους σε πολλές τάξεις σε διάφορα σχολεία βοηθά επίσης στο να καταπολεμηθούν οι φοβίες ότι θα είναι πολλά προσφυγόπουλα στις τάξεις, αφού έτσι αναλογεί κατά μέσο όρο 1,5 ξένος μαθητής ανά τάξη. Το διδακτικό προσωπικό, παρά την κυριαρχούσα γνώμη, μπορεί να εκπαιδευτεί πολύ γρήγορα με ειδικά σεμινάρια στα Πανεπιστήμια, ενώ κρίσιμη μπορεί να είναι και η συμμετοχή των εκπαιδευτικών από τις ίδιες τις χώρες προέλευσης των προσφυγόπουλων». Εξέφρασε δε την άποψη ότι «ο διαχωρισμός των παιδιών σε προπαρασκευαστικές και κανονικές τάξεις δεν βοηθά στην ενσωμάτωσή τους, αντίθετα την δυσχεραίνει». Τόνισε, επίσης, ότι «τα χωριστά διαλείμματα είναι αντιεκπαιδευτική μέθοδος και δεν βοηθά την ένταξή τους στο σχολείο».
Η Αλεξάνδρα Ανδρούσου, αναπληρώτρια καθηγήτρια του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, περιέγραψε ένα πρόγραμμα ένταξης των προσφυγόπουλων στο σχολείο που αναπτύχθηκε μετά το 2015 και τις αντιδράσεις που υπήρξαν και τόνισε ότι «σημασία έχει τα παιδιά να εντάσσονται σε μια κανονικότητα, να βρίσκουν κανόνες, δομές, ακόμα και αν επιλέγουν ένα ανοικτό πρόγραμμα εκπαίδευσης». Ως κλειδί για την ενσωμάτωσή τους θεωρεί την εκπαίδευση που είναι ανοικτή στην κοινωνία.
Ο Χρήστος Στεφάνου, εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και Συντονιστής Εκπαίδευσης Προσφύγων του Κέντρου Φιλοξενίας στον Ελαιώνα, αναφέρθηκε στις εμπειρίες του και επισήμανε πόσο σημαντικό είναι το θέμα «μικροδιαχείρισης», της καθημερινής διαχείρισης της εκπαίδευσης των προσφύγων, δηλαδή πόση σημασία έχει το που βρίσκεται ο χώρος της εκπαίδευσης, ο τόπος διαμονής τους, πόση είναι η απόσταση από το σχολείο, το πως θα μπει ένα προσφυγόπουλο σε αυτό και τι θα αντιμετωπίσει εκεί.
Πηγή ΑΠΕ-ΜΠΕ
