Νέα μικροσυσκευή για μοριακά τεστ, ακόμη και για τον κορονοϊό

Επιστήμονες στη Βρετανία, μεταξύ των οποίων ένας Έλληνας της διασποράς, δημιούργησαν ένα τσιπάκι με βιοαισθητήρα, που αποτελεί τη μικρογραφία ενός εργαστηρίου και με το οποίο είναι δυνατό να γίνει ένα «μίνι» μοριακό τεστ PCR (αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης) για ανίχνευση, μεταξύ άλλων, του κορονοϊού SARS-CoV-2 που προκαλεί τη νόσο Covid-19. Ανοίγει έτσι ο δρόμος για ταχύτερα και φθηνότερα επιτόπια μοριακά τεστ.
Άλλες φορητές συσκευές -όπως το υπό ανάπτυξη ελληνικό γρήγορο (rapid) τεστ- δεν κάνουν μοριακά τεστ, αλλά ανίχνευσης αντιγόνου. Τα μοριακά τεστ συνήθως γίνονται μόνο στο εργαστήριο, καθώς απαιτούν μεγάλη εργαστηριακή υποδομή, με αποτέλεσμα τα αποτελέσματα να χρειάζονται μία έως δύο μέρες για να βγουν. Η καινοτομία της νέας βρετανικής συσκευής (lab-on-a-chip) είναι ότι, παρά το μικρό μέγεθός της, μπορεί να εκτελέσει μια «μινιατούρα» του μοριακού ελέγχου PCR και να βγάλει αποτέλεσμα μέσα σε λίγα μόνο λεπτά.
Οι ερευνητές του Τμήματος Βιολογικής Μηχανικής του Κολλεγίου Imperial του Λονδίνου, μεταξύ των οποίων ο Έλληνας Μιχάλης Κασιμάτης, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature Communications», δήλωσαν ότι το νέο τσιπάκι-εργαστήριο με την ονομασία TriSilix, είναι φτιαγμένο από πυρίτιο, το ίδιο υλικό με αυτό που χρησιμοποιείται στα ηλεκτρονικά τσιπ (επεξεργαστές) των υπολογιστών, κινητών τηλεφώνων κ.α. Το τσιπάκι περιέχει ένα αισθητήρα DNA, ανιχνευτή θερμοκρασίας και μονάδα θέρμανσης που αυτοματοποιεί τη διαδικασία του μοριακού ελέγχου. Μια τυπική μπαταρία κινητού τηλεφώνου μπορεί να παρέχει ενέργεια για έως 35 τεστ με μια φόρτιση.
«Αντί να στέλνονται σε κάποιο εργαστήριο τα ρινο-φαρυγγικά δείγματα που λαμβάνονται ή τα πηγαίνει κανείς μόνος του σε κλινική για να κάνει το μοριακό τεστ, έρχεται το εργαστήριο σε αυτόν με τη μορφή ενός τσιπ μεγέθους νυχιού. Θα μπορεί να κάνει κάποιος το τεστ, όπως οι διαβητικοί που παίρνουν δείγμα αίματος από το σώμα τους, κάνουν τεστ σακχάρου, μόνο που αυτή τη φορά θα πρόκειται για λοιμώδη νόσο», δήλωσε ο ερευνητής δρ Φιράτ Κούντερ.
Οι ερευνητές θεωρούν ότι το τσιπάκι τους στο μέλλον θα ενσωματωθεί σε φορητές συσκευές παρόμοιες με αυτές για τον έλεγχο του σακχάρου, κάτι που θα επιτρέψει στους ανθρώπους να κάνουν μόνοι τους μοριακό τεστ και να έχουν επί τόπου τα αποτελέσματα για κρυολογήματα, γρίπη, Covid-19 και άλλες λοιμώξεις. Προς το παρόν πάντως, δεν έχουν γίνει οι αναγκαίες κλινικές δοκιμές και η συσκευή δεν είναι έτοιμη για χρήση κατά του κορονοϊού.
Μένει να φανεί κατά πόσο όντως είναι δυνατό να δημιουργηθεί ένα γρήγορο και αξιόπιστο μοριακό τεστ «τσέπης» για Covid-19, που θα γίνεται ακόμη και κατ’ οίκον. Αν αυτό πράγματι συμβεί, τότε θα βοηθήσει σημαντικά -μαζί με τα εμβόλια- στον έλεγχο της τωρινής ή μιας μελλοντικής πανδημίας, οδηγώντας σε ταχύτερη διάγνωση μιας λοίμωξης και άρα σε πιο γρήγορη αυτοαπομόνωση του φορέα της νόσου. Μια τέτοια δυνατότητα θα έχει πρόσθετη χρησιμότητα για τους ανθρώπους που ζουν σε αγροτικές περιοχές και σε φτωχές χώρες, χωρίς κατάλληλες ιατρικές υποδομές.
Οι ερευνητές βρίσκονται σε φάση αναζήτησης επιχειρηματικών εταίρων και χρηματοδοτών για να επιταχύνουν τη «μετάφραση» της τεχνολογίας τους σε προϊόν κλινικά αξιοποιήσιμο.
Παύλος Δρακόπουλος
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΠΕ-ΜΠΕ