Ο Ανδρέας Λόλης στήνει μια «ανασκαφή» έως 21 Οκτωβρίου στο Παλαιό Ελαιουργείο της Ελευσίνας φέρνοντας στο φως τα ευρήματά του κι ένα παιχνίδι ψευδαισθήσεων εναρμονισμένο στο φυσικό τοπίο.
Η μεγάλη insitu εγκατάσταση/έκθεση του διακεκριμένου γλύπτη πραγματοποιείται από την Ελευσίνα Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2023, σε συνεργασία με τα Αισχύλεια. Είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιείται ο συγκεκριμένος χώρος, στην παράδοση των μεγάλων και σημαντικών εκθέσεων στο Παλαιό Ελαιουργείο.
Στο εγκαταλειμμένο οικόπεδο πίσω από το θέατρο των Αισχυλείων ο Ανδρέας Λόλης διαμόρφωσε την ανασκαφή του σε πραγματική κλίμακα, με διαδρόμους, και επίπεδα και παρουσιάζει τα ευρημάτά του: γάντια, μουσαμάδες, ελενίτ, χαρτόκουτα, παλέτες εμπορευμάτων κι άλλα αναλώσιμα υλικά της καθημερινότητας, τα οποία αναπαριστά σε γλυπτά από μάρμαρο. Με δεινή μαστοριά κάνει ορατά όσα ευτελή υλικά προσπερνούμε στην καθημερινότητα και τα «μαρμαρώνει» στον χρόνο, επιβάλλοντας τη μονιμότητα.
Στην εγκατάσταση με τίτλο «Πίσω από το θέατρο» ο επισκέπτης ακολουθεί μια προσεκτικά σχεδιασμένη διαδρομή που οδηγεί σε 11 «σκηνικά» με συνολικά περίπου 100 γλυπτά. Καθώς διασχίζει την «ανασκαφή» καλείται να συμπληρώσει το παζλ σαν ένας θεατής θεατρικού έργου με βασικό πρωταγωνιστή το μυστηριακό τοπίο της Ελευσίνας, την εργατιά της, το βιομηχανικό περιβάλλον, την κοινωνία της. «Ολο αυτό προσπαθώ να το κάνω βιωματικό και με κάποιο τρόπο να μεταφέρω το βίωμα και στον θεατή», λέει ο γλύπτης που τρία χρόνια πριν είχε κάνει την πρώτη μεγάλη δημόσια εγκατάσταση στους κήπους της Βρετανικής Σχολής Αθηνών. «Η γλυπτική του Λόλη είναι πάντα δημόσια» τονίζει ο επιμελητής του έργου Χριστόφορος Μαρίνος. «Ακόμα κι όταν παρουσιάζονται σε εσωτερικό χώρο τα γλυπτά του φέρουν τις ιδιότητες της δημόσιας γλυπτικής. Ενας ανοιχτός χώρος που κατοικείται από τα γλυπτά του Λόλη εκπέμπει σπιτική οικειότητα. Λειτουργώντας σαν ανιχνευτής κατωφλιών, ο Λόλης επεμβαίνει διακριτικά στα υπάρχοντα χαλάσματα και στο φυσικό τοπίο. Δημιουργεί ένα γλυπτικό περιβάλλον που τονίζει την ανεπιτήδευτη, θεατρική πλευρά της καθημερινότητας και αναδεικνύει τις σωματικές αισθήσεις. Οι σιωπηλές επεμβάσεις του αλληλεπιδρούν με τη μυρωδιά της θάλασσας και των φυτών, τους ήχους των πουλιών, των διερχόμενων αυτοκινήτων και του γειτονικού εργοστασίου παραγωγής τσιμέντου».
Τίποτε δεν είναι τυχαίο, λέει ο Ανδρέας Λόλης. «Τα γάντια που βλέπετε είναι τοποθετημένα σαν σύνολο στη γη. Είναι τα γάντια της δουλειάς μου, σύμβολο προστασίας ενώ πέντε από αυτά είναι τοποθετημένα με τρόπο που να σχηματίζουν στη νοηματική τη λέξη “μιλάω”, σαν μια κραυγή κοινωνική. Όλα μαζί ακουμπούν σ’ έναν μουσαμά, από αυτούς που χρησιμοποιούν οι αρχαιολόγοι για τα ευρήματα μιας ανασκαφής και αυτό εδώ δημιουργεί μια νέα κάνναβο».
Μάρμαρα διαφορετικών προελεύσεων, μαύρο από την Εδεσσα, λευκό από τη Σερβία, κίτρινο από το Σινά, κόκκινο από την Ινδία, που ο Ανδρέας Λόλης δουλεύει ξανά και ξανά ώστε να δώσει την υφή του ευρήματος που αναπαριστά, δίνουν την χρωματική αρμονία στην εγκατάστασή του. Ένα σεντόνι με ριγωτές πτυχώσεις καλύπτει από κάτω ίσως κάποιο μυστήριο της ανασκαφής, δυο κομμάτια ορθογώνια φελιζόλ τοποθετημένα στο παράθυρο ενός χαλάσματος κρύβουν τα αδιάκριτα βλέμματα από τον δρόμο, μια καρέκλα καφενείου και μια μπλούζα κρεμασμένη σε ένα καρφί υποδηλώνουν τον απόντα στο παρόν και το μέλλον της ανασκαφής του Ανδρέα Λόλη που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Νατάσσα Δομνάκη
ΦΩΤΟ ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΟΡΕΣΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ
