«Μικρές ιστορίες επανάστασης» στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης

Στα ρούχα που σχεδίασε ο Θανάσης Βασιλειάδης -για την έκθεση «Μικρές ιστορίες επανάστασης», που φιλοξενείται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης- κυριαρχεί το κόκκινο, από το αίμα, χρώμα. Ορμώμενος από τον πίνακα του Ντελακρουά, στον οποίο η Ελλάδα εμφανίζεται συμβολικά σαν γυναίκα, ο σπουδαστής αποφάσισε ο δικός του «Εύζωνας» να είναι γυναίκα σε έναν «φόρο τιμής», όπως εξηγεί μιλώντας στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, «στις γυναίκες που πήραν μέρος στην Επανάσταση, σε αυτές που βγήκαν και πολέμησαν και κάλλιστα θα μπορούσαν να φορέσουν τη φουστανέλα του Εύζωνα».
Οι γυναίκες της ελληνικής επανάστασης και άλλα θέματα, όπως οι καπνοί, τα κανόνια, τα πλοία, ενέπνευσαν σπουδαστές και σπουδάστριες από το τμήμα Δημιουργικού Σχεδιασμού και Ένδυσης της Σχολής Επιστημών Σχεδιασμού του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος για να δημιουργήσουν για την έκθεση «Μικρές ιστορίες επανάστασης».
Πώς ένα «βαρετό» θέμα ενέπνευσε
Για τις περισσότερες και τους περισσότερους σπουδαστές το θέμα με αφορμή τα 200 χρόνια από την ελληνική επανάσταση, ήταν δύσκολο και «βαρετό», όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν.
«Είχαμε μείνει στην αισθητική της ελληνικής επανάστασης που μαθαίναμε στα σχολεία και φοβηθήκαμε ότι θα μας περιορίσει», επισημαίνει η Ελένη Μαϊκάντη – Παλαιοχωρίτη. Με την έρευνα όμως που έκαναν, αλλά και με την καθοδήγηση των καθηγητριών, το αποτέλεσμα «μας εξέπληξε και εμάς τις ίδιες», τονίζει η σπουδάστρια, η οποία εμπνεύστηκε από τους πίνακες του Νικηφόρου Λύτρα και του Θεόδωρο Ράλλη.
Μέσα από ιστορίες που αντλήθηκαν από αρχεία και ποικίλες αναγνώσεις της επανάστασης, οι σπουδαστές/στριες κατάφεραν και βρήκαν εκείνα τα στοιχεία που τους κινητοποίησαν ώστε να αποδώσουν με σύγχρονο τρόπο στοιχεία της ελληνικής επανάστασης και να δώσουν τη δική τους αισθητική του ερμηνεία.
Ζώνες που παραπέμπουν σε σχοινιά πλοίων
Οι καπνοί από τον πίνακα του John Theophilus Lee, με θέμα τη Μάχη του Ναυαρίνου, ενέπνευσαν τη Μαρία Καπουράνη για να σχεδιάσει μια μάλλινη κάπα. Η Κατερίνα Δημητρακοπούλου εμπνεύστηκε από τη Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, επειδή εντυπωσιάστηκε από την ιστορία της ηρωίδας, όταν επισκέφτηκε το σπίτι της στις Σπέτσες και έτσι δημιούργησε, χρησιμοποιώντας κορδόνια και σχοινιά, το μαύρο από τα κανόνια και το άσπρο από τα πανιά, στοιχεία που παραπέμπουν στα πλοία που συμμετείχαν στον κατά θάλασσα αγώνα της Απελευθέρωσης του 1821.
Από τις γυναίκες της επανάστασης, αλλά και από το πέπλο καπνού που κάλυψε τα πάντα εκείνη την περίοδο, εμπνεύστηκε και η Ηρώ Κεμεντζεσίδου.
Μέσα από τις υφές, τα χρώματα και τις γραμμές των ενδυμάτων, εστιάζοντας σε επιμέρους στοιχεία της ενδυμασίας του Εύζωνα και της πλούσιας παράδοσης της γυναικείας φορεσιάς, οι σπουδαστές/στριες «αφηγούνται» μικρές στιγμές της Επανάστασης του ’21.
Η σημασία της συλλογικότητας
Η ενδυματολόγος – λέκτορας Εφαρμογών Βενετία Κουτσού, η οποία είχε την ιδέα και καθοδήγησε τους σπουδαστές, τονίζει ότι η πορεία μιας έκθεσης ξεκινάει από την ιδέα ενός, αλλά όταν αυτή η ιδέα μοιράζεται, τότε αρχίζει και διαμορφώνεται σταδιακά, μέσα από τα μάτια και τη δουλειά των συνεργατών.
«Στα διαφορετικά αυτά στάδια έχεις τη χαρά να συνομιλήσεις, να ανταλλάξεις απόψεις, να απορρίψεις και να ενθαρρύνεις. Έτσι, το τελικό αποτέλεσμα έχει πολλές πινελιές από πολλούς και το μοιράζεσαι με όλους. Η χαρά είναι μεγαλύτερη όταν μοιράζεται και η συλλογική δουλειά έχει την αξία που της δίνει η συνεργασία πολλών ανθρώπων για την εκπλήρωση ενός στόχου, οι αμοιβαίες υποχωρήσεις, η κατανόηση, η συμπληρωματικότητα», αναφέρει η κ. Κουτσού.
Τις «δοκιμασίες της τάξης κατά τη διάρκεια του project, τις μοιράστηκε εκτός από τους φοιτητές με τις συναδέλφισσές της-τεχνολόγους ένδυσης- Ελιάνα Δημητρακοπούλου και Αμαλία Σταλίκα. Την ιδέα αποφάσισε να αναδείξει, για το Αρχαιολογικό μουσείο Θεσσαλονίκης, η αρχαιολόγος Στυλιάνα Γκαλινίκη, το στήσιμο της έκθεσης ανέλαβαν ο ιστορικός τέχνης Νίκος Μυκωνιάτης και η εικαστικός – επίκουρη καθηγήτρια ΔΙΠΑΕ, Ελευθερία Στόικου, ενώ την αγγλική μετάφραση του κειμένου της έκθεσης επιμελήθηκε η καθηγήτρια ΑΠΘ Ελένη Αγαθοπούλου.
Τα ρούχα σχεδίασαν και κατασκεύασαν οι φοιτητές/τριες: Άντρια Αδάμου, Γεωργία Παχυγιαννάκη, Κατερίνα Δημητρακοπούλου, Ελένη Μαϊκάντη-Παλαιοχωρίτη, Έλενα Τσαλικίδου, Μαρία Καπουράνη, Σταυρούλα Τσεντίδου, Ηρώ Κεμεντζεσίδου, Ιωάννα Σκουρλέτου, Θανάσης Βασιλειάδης, Κώστας Λυκούδης.
Φοιτητικό ντοκιμαντέρ για τη δημιουργία της έκθεσης
Στην έκθεση «Μικρές ιστορίες επανάστασης» προβάλλεται και το ντοκιμαντέρ μικρού μήκους 18x21cm για τη δουλειά των σπουδαστών/στριων, το οποίο σκηνοθέτησε η φοιτήτρια τμήματος δημοσιογραφίας και ΜΜΕ Σοφία Βαφειάδου, με βοηθό τη φοιτήτρια του τμήματος Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ Μαρία Σπανομίχου.
Το ντοκιμαντέρ υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του διαπανεπιστημιακού προγράμματος «ΔΙΑΠΛΑΣΙΣ» του Τηλεοπτικού Σταθμού της Βουλής των Ελλήνων (παραγωγή: Βουλή TV 2021).
Η έκθεση, που πλαισιώνει την αρχαιολογική περιοδική έκθεση του μουσείου «Για μια φλόγα που καίει. Αρχαιότητες και Μνήμη, Θεσσαλονίκη-Μακεδονία [1821-2021]», θα διαρκέσει έως 31 Μαρτίου 2022.
Δήμητρα Κεχαγιά
ΦΩΤΟ: ΑΠΕ-ΜΠΕ/Βενετία Κουτσού