Σε τροχιά ανάπτυξης επανέρχεται η ελληνική οικονομία από το 2021 , έπειτα από τη σημαντική ύφεση που υπέστη το 2020 εξαιτίας της υγειονομικής κρίσης. Τα έκτακτα μέτρα που ελήφθησαν από την Πολιτεία για τον περιορισμό της διασποράς της νόσου Covid-19, από τον Μάρτιο του 2020, συρρίκνωσαν την ελληνική οικονομία, η οποία κατέγραψε μείωση του ΑΕΠ σε όρους όγκου, κατά 9,0% το 2020/2019. Αντίθετα, το 2021 παρόλο που υπήρχαν ακόμη σε ισχύ περιοριστικά μέτρα για την άσκηση της οικονομικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ, το ΑΕΠ της χώρας σημείωσε άνοδο 9,4% συνολικά το πρώτο 9-μηνο του 2021 .
Οι προσδοκίες για ταχύτερη, της αναμενόμενης, ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας κατά το τρέχον έτος βελτιώνονται διαρκώς, όπως αποτυπώνεται στις αναθεωρήσεις των σχετικών εκτιμήσεων, τόσο της Ελληνικής Κυβέρνησης, όσο και διεθνών οργανισμών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε έκθεσή της τον Νοέμβριο του 2021, αναφέρει πως η
ελληνική οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί κατά 7,1% το 2021 και κατά 5,2% το 2022. Το Υπουργείο Οικονομικών εκτιμά σωρευτική ανάπτυξη 11,7% την διετία 2021-2022, σηματοδοτώντας πως το 2022 αναμένεται να αποκατασταθεί και να αυξηθεί περαιτέρω το επίπεδο του εγχώριου προϊόντος κατά 1,7% σε σχέση με το 2019.
Ωστόσο, οι πληθωριστικές πιέσεις που επικρατούν την τρέχουσα περίοδο σε διεθνές επίπεδο δημιουργούν προβλήματα και στην εγχώρια οικονομική δραστηριότητα, συμβάλλοντας στη δημιουργία ενός κλίματος αβεβαιότητας.
Παρά τις θετικές εκτιμήσεις και προβλέψεις των ελληνικών και διεθνών οργανισμών για την εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας την διετία 2021-2022, η υγειονομική κρίση (Covid-19) επηρέασε σημαντικά και συρρίκνωσε τη δυναμική του ελληνικού εταιρικού τομέα το 2020.
Οι επιπτώσεις της πανδημίας αποτυπώνονται στη συνολική εικόνα που προκύπτει από τους ισολογισμούς και τα αποτελέσματα χρήσης των επιχειρήσεων για το οικονομικό έτος 2020.
Αναλυτικότερα, το 2020 ο ελληνικός εταιρικός τομέας εμφάνισε πτώση τόσο στον κύκλο εργασιών όσο και στην καθαρή κερδοφορία του.
Τα οικονομικά αποτελέσματα του εταιρικού τομέα συνολικά, προέρχονται από τους δημοσιευμένους ισολογισμούς και τα αποτελέσματα χρήσης 21.007 επιχειρήσεων, για τα έτη 2020 και 2019, τα οποία συνέλεξε και επεξεργάστηκε η ICAP CRIF. Οι συγκεντρωτικοί πίνακες και τα διαγράμματα που δημιουργήθηκαν από την επεξεργασία των δεδομένων παρουσιάζονται στην νέα έκδοση του τόμου «Η Ελλάδα σε Αριθμούς». Επισημαίνεται ότι, περιλαμβάνονται τα χρηματοοικονομικά δεδομένα των εταιρειών για τις οποίες υπήρχε διαθέσιμος ισολογισμός για τα έτη 2020 και 2019 μέχρι την ημερομηνία οριστικοποίησης του δείγματος (30η Δεκεμβρίου 2021). Εξαιρούνται οι εταιρείες οι οποίες δεν συμπεριλαμβάνουν στα αποτελέσματα χρήσης κύκλο εργασιών και λειτουργικά έσοδα και για τα δύο έτη. Για τις εταιρείες που ανήκουν σε κλάδους που αποδίδουν Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης (ΕΦΚ), έχει ληφθεί υπόψη ο Καθαρός Κύκλος Εργασιών όπου αυτός αναγράφεται. Η ταξινόμηση των εταιρειών ακολουθεί το ευρωπαϊκό σύστημα ταξινόμησης των κλάδων οικονομικής δραστηριότητας NACE – αναθεώρηση 2 (εξαιρούνται τα NACE 84, 94).
Από την επεξεργασία των συγκεντρωτικών οικονομικών μεγεθών 20.570 επιχειρήσεων, στις οποίες δεν περιλαμβάνονται αυτές του χρηματοπιστωτικού τομέα, προκύπτει ότι ο συνολικός κύκλος εργασιών τους μειώθηκε κατά 11,6% το 2020 σε σχέση με το 2019 και διαμορφώθηκε σε Ευρώ 140,7 δισ. (έναντι ευρώ159,2 δισ. το 2019).
Επισημαίνεται ότι, μείωση κατέγραψαν οι πωλήσεις σε οκτώ από τους εννέα ευρύτερους κλάδους του εταιρικού τομέα (εξαιρουμένου του χρηματοπιστωτικού). Την μεγαλύτερη (ποσοστιαία) μείωση στον κύκλο εργασιών κατέγραψε ο κλάδος των Ξενοδοχείων – Εστιατορίων (-61,9%) και ακολούθησε ο κλάδος των Μεταφορών – Επικοινωνιών (-18,8%). Με μικρή διαφορά έπονται οι κλάδοι των Λοιπών υπηρεσιών (-13,0%) και της Μεταποίησης (-12,2%). Μικρότερη (ποσοστιαία) μείωση σημείωσαν οι υπόλοιποι κλάδοι του εταιρικού τομέα, ενώ ο κλάδος της Γεωργίας – Αλιείας ήταν ο μόνος που παρουσίασε αύξηση των συνολικών του πωλήσεων το 2020/2019 (+7,3%).
Σχετικά με τα συνολικά αποτελέσματα του εταιρικού τομέα (ανεξαρτήτως κλάδου δραστηριότητας), το 2020 σε σχέση με το 2019, διαπιστώνονται τα εξής:
Παράλληλα με τη μείωση των συνολικών πωλήσεων (-11,6%) συρρικνώθηκαν και τα μεικτά κέρδη με ελαφρώς υψηλότερο ρυθμό (-12,4%). Οι δαπάνες διοίκησης και διάθεσης καθώς και οι χρηματο-οικονομικές δαπάνες παρουσίασαν συνολικά μείωση 2,9%. Οι παραπάνω μεταβολές συνέβαλαν στη σημαντική επιδείνωση των λειτουργικών αποτελεσμάτων, τα οποία κατέγραψαν πτώση της τάξης του 38,0% το 2020/2019. Αντίθετα, αξιοσημείωτη είναι η “ανατροπή” του μη λειτουργικού αποτελέσματος, το οποίο κατέστη θετικό το 2020 από αρνητικό το 2019. Τα καθαρά κέρδη διαμορφώθηκαν σε €4,1 δισ. το 2020 παρουσιάζοντας σημαντική πτώση 29,7% σχέση με το προηγούμενο έτος. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονισθεί ότι τα καθαρά αποτελέσματα χρήσης επηρεάζονται, σε σημαντικό βαθμό, από μία μεγάλη εταιρεία του κλάδου της Ενέργειας, η οποία κατέγραψε κέρδη ποσού ευρώ 67,5 εκατ. το 2020 από ζημιές ύψους ευρώ 2,3 δισ. το 2019. Εάν δεν ληφθούν υπόψη τα οικονομικά στοιχεία της συγκεκριμένης εταιρείας και για τα δύο έτη, τότε τα συνολικά κέρδη του εταιρικού τομέα εμφανίζονται μειωμένα κατά 50% περίπου το 2020 έναντι του 2019.
Αναφορικά με τους επί μέρους κλάδους (του μη χρηματοπιστωτικού εταιρικού τομέα), δύο κατέστησαν ζημιογόνοι το 2020, ενώ οι υπόλοιποι ήταν κερδοφόροι. Συγκεκριμένα, οι κλάδοι Ξενοδοχεία – Εστιατόρια και Ορυχεία – Λατομεία κατέγραψαν ζημίες το 2020, όταν ο πρώτος το 2019 ήταν κερδοφόρος ενώ ο δεύτερος ήταν, επίσης, ζημιογόνος. Τρεις κλάδοι (Γεωργία – Αλιεία, Ενέργεια – Υδρευση και Κατασκευές) σημείωσαν θετικά αποτελέσματα (κέρδη) το 2020 ενώ το προηγούμενο έτος είχαν καταγράψει ζημίες.
Η πλειοψηφία των 20.570 εταιρειών (63,0%) ήταν κερδοφόρες το 2020, τα δε κέρδη τους υπερίσχυσαν και καθόρισαν και το συνολικό αποτέλεσμα. Τη μεγαλύτερη συμμετοχή στα κέρδη είχαν οι κλάδοι του Εμπορίου και της Μεταποίησης.
Από το σύνολο του δείγματος, ο κυριότερος παράγοντας που συνέβαλε περισσότερο στη μείωση του συνολικού καθαρού αποτελέσματος το 2020 σε σχέση με το 2019 ήταν κυρίως οι 3.250 επιχειρήσεις οι οποίες κατέγραψαν σημαντικές ζημιές το 2020 (ευρώ 2.252 εκατ.) έναντι κερδών (ευρώ 2.115 εκατ.) το 2019. Παράλληλα, τα συνολικά κέρδη των 11.091 επιχειρήσεων μειώθηκαν κατά 11,6% (από ευρώ 8.814 εκατ. σε ευρώ 7.789 εκατ.). Από την άλλη πλευρά, σημαντική ήταν η μεταβολή των αποτελεσμάτων 1.870 εταιρειών, όπου από ζημίες ύψους ευρώ 2.751 εκατ.το 2019 κατέγραψαν κέρδη ευρώ 766 εκατ. το 2020. Εξετάζοντας ορισμένους βασικούς χρηματοοικονομικούς δείκτες του συνόλου των επιχειρήσεων διαπιστώνονται οριακές μεταβολές στα περιθώρια κερδοφορίας τους. Συγκεκριμένα, το περιθώριο μεικτού κέρδους μειώθηκε κατά 0,19 ποσοστιαίες μονάδες και διαμορφώθηκε σε 22,03% τo 2020. Επίσης, το περιθώριο καθαρού κέρδους μειώθηκε κατά 0,75 ποσοστιαίες μονάδες, και κυμάνθηκε στο 2,88% την ίδια περίοδο. Τόσο ο δείκτης δανειακής επιβάρυνσης όσο και αυτός της γενικής ρευστότητας δεν παρουσίασαν αξιόλογη μεταβολή την εξεταζόμενη διετία και διαμορφώθηκαν στο 0,64 και 1,10 αντίστοιχα.
Το υψηλότερο περιθώριο μεικτού κέρδους το 2020 κατείχαν οι κλάδοι των Μεταφορών-Επικοινωνιών (41,23%) και οι Λοιπές Υπηρεσίες (37,02%). Σημαντική μεταβολή κατέγραψε ο κλάδος των Ξενοδοχείων – Εστιατορίων όπου ο δείκτης του περιθωρίου μεικτού κέρδους διαμορφώθηκε στο 22,84% το 2020, μειωμένος κατά 20,9 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Σε αρνητικά επίπεδα κυμάνθηκε το περιθώριο καθαρού κέρδους για τους κλάδους των Ορυχείων – Λατομείων καθώς και των Ξενοδοχείων- Εστιατορίων.
Ιδιαίτερα ο κλάδος των Ξενοδοχείων – Εστιατορίων φαίνεται ότι επηρεάστηκε σημαντικά από την πανδημία Covid-19 και τις επιπτώσεις που επέφερε, αφού ο δείκτης από το 7,70% το 2019 διαμορφώθηκε στο -37,32% το 2020.
Τον υψηλότερο δείκτη αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων εμφάνισε ο κλάδος του Εμπορίου (12,6%) για το 2020, μειωμένος κατά 0,7 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2019. Σε αρνητικά επίπεδα κυμάνθηκε ο δείκτης στους κλάδους Ορυχεία – Λατομεία (-42,4%) και Ξενοδοχεία – Εστιατόρια (-9,6%)μεσαίες επιχειρήσεις (προσωπικό από 50 έως 249).
Τέλος, όσον αφορά σε βασικά οικονομικά μεγέθη του συνόλου των 20.570 επιχειρήσεων προκύπτει ότι τα συνολικά κεφάλαια (του μη χρηματοπιστωτικού τομέα) παρουσίασαν αύξηση κατά 2,6% το 2020/2019, ανερχόμενα σε €226,4 δισ. Οριακή μείωση κατά 0,7% εμφάνισαν τα καθαρά πάγια στοιχεία, ενώ το κυκλοφορούν ενεργητικό σημείωσε άνοδο 7,8%. Ειδικότερα, αξιοσημείωτη αύξηση κατέγραψαν τα ταμειακά διαθέσιμα (18,5%).
Από πλευράς παθητικού, τα ίδια κεφάλαια μειώθηκαν κατά 2,9% διαμορφούμενα σε ευρώ 77,5 δισ. το 2020. Οι συνολικές υποχρεώσεις αυξήθηκαν κατά 6,0%, με αποτέλεσμα η σχέση ξένων προς ίδια κεφάλαια να επιδεινωθεί σε 1,86 το 2020 από 1,70 το 2019.
Αύξηση κατά 6,1% παρουσίασαν οι συνολικές μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις το 2020/2019, οι δε βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις διευρύνθηκαν με παρόμοιο ρυθμό (5,9%). Οι δείκτες ρευστότητας παρέμειναν σχεδόν στάσιμοι τη διετία 2020-2019.
