Επικίνδυνη ανάφλεξη παρατηρείται στον Καύκασο τα τελευταία 24ωρα ανάμεσα στο Αζερμπαϊτζάν και την Αρμενία. Ποιο διπλωματικό δρόμο θα ακολουθήσει η Ελλάδα;
«Φλέγεται» ο Καύκασος τα τελευταία 24ωρα, καθώς ένοπλη σύγκρουση ξέσπασε στην περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ μεταξύ Αρμενίας – Αζερμπαϊτζάν. Συγκεκριμένα, στη «γραμμή επαφής» των δύο κρατών η ένταση ανατροφοδοτήθηκε, δίνοντας συνέχεια σε μια ενεργή εμπόλεμη διαμάχη που παραμένει χωρίς διευθέτηση από το 1991 για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Ενώ η περιοχή ανήκει de jure στο Αζερμπαϊτζάν, η πλειοψηφία των 138.000 κατοίκων είναι Αρμένιοι.
Τα τελευταία 24ωρα κάθε πλευρά υποστηρίζει ότι έχει καταφέρει σοβαρά πλήγματα στον αντίπαλο, χτυπώντας με πυραύλους και πυροβολικό.
Η κατάσταση γίνεται πιο δύσκολη εν μέσω κατηγοριών ότι η Αγκυρα εξοπλίζει τους Αζέρους, ενώ επιχειρείται να αποκλιμακωθεί από αρκετές χώρες που έστειλαν αίτημα για άμεση σύγκληση του Συμβουλίου Ασφάλειας του ΟΗΕ.
Οσοι είχαν συμμετάσχει στις εργασίες του Παγκόσμιου Φόρουμ του Μπακού το 2019 και συνομίλησαν με διπλωμάτες, αναλυτές και πολιτικούς διεθνούς εμβέλειας, έβλεπαν από εκείνη την περίοδο ότι οι δυνατότητες ευρείας κλιμάκωσης της σύγκρουσης ήταν υπαρκτές, ενώ η ανάφλεξη θα ήταν δυνατό να προκύψει ανά πάσα στιγμή με οποιαδήποτε αφορμή.
Μέχρι τη σημερινή αναζωπύρωση οι παραβιάσεις της κατάπαυσης του πυρός είχαν εξελιχθεί σε καθημερινό φαινόμενο, συχνά με τη μορφή ανταλλαγής πυροβολισμών σε όλη τη γραμμή επαφής.
«Η κατοχή των εδαφών του Αζερμπαϊτζάν συνιστά βίαιη παραβίαση του διεθνούς δικαίου και των σχετικών ψηφισμάτων και αποφάσεων των κύριων διεθνών οργανισμών. Το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ενέκρινε τέσσερα ψηφίσματα που απαιτούν την άμεση και άνευ όρων απόσυρση αρμενικών στρατευμάτων από τα εδάφη μας και δεν εφαρμόζονται από την Αρμενία» έχει τονίσει ο Αζέρος Πρόεδρος, Ιλχάμ Αλίγιεφ.
«Η Τουρκία υποστηρίζει το Αζερμπαϊτζάν επίσης μέσω προσωπικού, συμβούλων, μισθοφόρων και επίσης με τα F-16 τους. Για κάθε Αρμένιο που ζει στον πλανήτη, αυτό είναι ένα είδος επιστροφής του φαντάσματος. Γιατί λέω φάντασμα, γιατί αυτό είναι το φάντασμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που πριν από 105 χρόνια ήταν υπεύθυνη για τη Γενοκτονία των Αρμενίων. Δεν υπάρχει τρόπος να επιτρέψουμε να ξανασυμβεί αυτή η γενοκτονία» επισημαίνει από την πλευρά του ο Πρόεδρος της Αρμενίας, Αρμέν Σαρκισιάν.
«Η κατάσταση παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με το Κυπριακό. Οπως κομμάτι της Κύπρου κατέχεται από την Τουρκία παρανόμως από το 1974 και το Ψευδοκράτος δεν αναγνωρίζεται από κανέναν, με σχεδόν παρόμοιο τρόπο, το Ναγκόρνο-Καραμπάχ το οποίο αναγνωρίζεται διεθνώς ως περιοχή της επικράτειας του Αζερμπαϊτζάν κατέχεται από την Αρμενία» αναφέρει στο Sputnik ο ιστορικός επιστήμονας Γιάννης Σταυρίδης.
Μπορεί η κατάσταση να έχει ομοιότητες με το Κυπριακό, η Ελλάδα όμως ενδέχεται να δυσκολευτεί να διαλέξει στρατόπεδο ή θα περιοριστεί στην ουδετερότητα, επισημαίνουν διπλωματικοί κύκλοι στο Sputnik.
Το ξέσπασμα μιας σύρραξης στην περιοχή είναι πολύ πιθανό να θέσει σε κίνδυνο τον αγωγό TAP, τον βασικό αγωγό πετρελαίου και φυσικού αερίου των δυτικών συμφερόντων στον οποίο μετέχει και η Ελλάδα.
Καθώς από τα τέλη Νοεμβρίου 2019 ξεκίνησε η εισαγωγή της πρώτης ποσότητας του αζέρικου φυσικού αερίου σε ένα τμήμα δύο χιλιομέτρων του αγωγού στην Ελλάδα, «οποιαδήποτε πολεμική σύγκρουση μπορεί να τινάξει το project τον αέρα».
Την ίδια στιγμή, η Ελλάδα έχει στρατιωτική συνεργασία με την Αρμενία, ενώ διατηρεί φιλικές σχέσεις με το Αζερμπαϊτζάν λόγω κοινών πρωτοβουλιών που συντονίζονται κυρίως από ιδιώτες.
Πρόσφατο παράδειγμα, εν μέσω πανδημίας, το γεγονός ότι ο Διεθνής Οργανισμός Nizami Ganjavi International Center που εποπτεύεται από την πολιτική ηγεσία προσέφερε 5.000 προστατευτικές μάσκες για τα παιδιά που νοσηλεύονται και το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό στην Ογκολογική Μονάδα Παίδων «Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη – ΕΛΠΙΔΑ».
Η ανακοίνωση του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών φαίνεται να κρατά ίσες αποστάσεις στη διένεξη:
«Παρακολουθούμε με ιδιαίτερη ανησυχία την κλιμάκωση της έντασης στην περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, που προκάλεσε και θύματα μεταξύ αμάχων. Καλούμε όλα τα μέρη να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση, να προβούν σε άμεση παύση των εχθροπραξιών και να επιστρέψουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων στο πλαίσιο της Ομάδας Μινσκ».
Για την έκρυθμη κατάσταση τοποθετήθηκε, μιλώντας στο Sputnik, η πρώην βουλευτής της ΝΔ, Ελσα Παπαδημητρίου, που έχει αγωνιστεί ενεργά κατά τα προηγούμενα χρόνια, εντός και εκτός ελληνικού κοινοβουλίου, στο Συμβούλιο της Ευρώπης και στα διεθνή fora, για τον τερματισμό των εχθροπραξιών Αζερμπαϊτζάν – Αρμενίας και τα ανθρώπινα δικαιώματα των θιγόμενων:
«Το Ναγκόρνο-Καραμπάχ έχει τριανταρίσει. Ενα εκατομμύριο πρόσφυγες και χιλιάδες νεκροί που αποτελούν κάτι παραπάνω από μια ολόκληρη γενιά, δεν μπόρεσαν να δικαιώσουν αυτόν τον πόλεμο. Η διεθνής κοινότητα έχει επιτρέψει να διαμορφωθεί τώρα μια ένταση και μια κατάσταση που δεν επιτρέπεται να διατηρηθεί με συζητήσεις, ισορροπίες και αναφορές που είναι περισσότερο διαθρησκευτικές και διενεργειακές παρά στο διεθνές δίκαιο.
Χαίρομαι επειδή ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, που έχει ήδη αναδειχθεί σε σοβαρό παίκτη στη διεθνή σκηνή δεν είναι μόνο ικανός και αποτελεσματικός αλλά και θαρραλέος και δίκαιος, χειρίζεται αποτελεσματικά το ζήτημα. Εξάλλου η ταύτιση ή περίπου ταύτιση των ζητημάτων του Ναγκόρνο-Καραμπάχ με την Κύπρο όχι μόνο πρέπει να είναι οδηγός μας, αλλά μας δείχνει ότι πρέπει να επιμείνουμε και να αναδείξουμε τις αξίες της ελληνικής διαχρονίας. Τα εθνικά συμφέροντα της Ελλάδας και η διαχρονία της ελληνικής ιστορίας και συνείδησης της υπαγορεύουν να είναι με το δίκαιο και με το πολιτικά ηθικό».
Αντίθετα, να ταχθεί ανοιχτά με το μέρος της Αρμενίας καλεί την ελληνική κυβέρνηση ο πρέσβης επί τιμή Λεωνίδας Χρυσανθόπουλος που έγινε ο πρώτος πρέσβης της Ελλάδας στην Αρμενία το 1993, μιλώντας στο Sputnik:
«Δεν πρέπει να ξεχνάμε δηλώσεις συμπαράστασης του ΥΠΕΞ της Αρμενίας στην Ελλάδα με αφορμή την παραβίαση της ελληνικής υφαλοκρηπίδας από το Oruc Reis. Αν ανατρέξουμε βαθύτερα στην ιστορία, θα δούμε ότι ο αρμενικός λαός της διασποράς υποστήριξε τον ελληνισμό στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974. Πρώτα οι Αρμένιοι έκαναν διαδηλώσεις κατά της Τουρκίας στις ΗΠΑ και στον Καναδά. Ακολούθησαν οι Ελληνες».
Μάλιστα, χαρακτήρισε απαράδεκτη τη δήλωση του ελληνικού ΥΠΕΞ, ζητώντας να ανακαλέσει.
«Ασφαλώς και πρέπει να συνεργαστούμε με τους Αρμενίους, ιδίως μετά την αισχρή συμπεριφορά του Αλίγεφ στον Ελληνα Πρέσβη όταν ο τελευταίος έδινε τα διαπιστευτήριά του. Ο Αζέρος Πρόεδρος είπε στον Πρέσβη ότι υποστηρίζει σε όλα την Τουρκία ως προς τα ελληνοτουρκικά».
Για το περιστατικό αυτό, άλλοι διπλωματικοί κύκλοι σχολιάζουν ότι ήταν «ένας συμβολισμός απέναντι στο φρένο που επέβαλαν ΕΕ και ΗΠΑ σε μια σειρά από project του Αζερμπαϊτζάν σε ΕΕ και Ελλάδα».
Από την πλευρά του, ο Λ. Χρυσανθόπουλος αναφέρει ότι οι πρώτοι Αρμένιοι αξιωματικοί που επέστρεψαν εκεί ήταν στην έναρξη της δίκης του θητείας. Ο ίδιος θυμάται ότι όταν ξεκίνησε τη διπλωματική του θητεία στην περιοχή, οι Αρμένιοι ήλπιζαν σε στρατιωτική παρέμβαση της Ελλάδας σε περίπτωση που επρόκειτο να δεχθούν επίθεση από την Τουρκία.
Αλλοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι «κλειδί» στη διένεξη θα αποτελέσει ο ρόλος της Ρωσίας.
«Είναι πολύ σημαντικό να σταματήσουμε μια στρατιωτική σύγκρουση αντί να μας αφορά ποιος είναι σωστός και ποιος κάνει λάθος. Η Ρωσία είχε πάντα μια ισορροπημένη θέση. Αυτή η θέση είναι που δίνει στη Ρωσία την ευκαιρία να χρησιμοποιήσει την επιρροή της και την καλή σχέση της και με τις δύο χώρες, την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν, για την επίλυση της σύγκρουσης» δήλωσε από την πλευρά του ο εκπρόσωπος τύπου του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ μιλώντας σε δημοσιογράφους.
Λάμπρος Ζαχαρής
«Ασφαλώς και πρέπει να συνεργαστούμε με τους Αρμενίους, ιδίως μετά την αισχρή συμπεριφορά του Αλίγεφ στον Ελληνα Πρέσβη όταν ο τελευταίος έδινε τα διαπιστευτήριά του. Ο Αζέρος Πρόεδρος είπε στον Πρέσβη ότι υποστηρίζει σε όλα την Τουρκία ως προς τα ελληνοτουρκικά».
Πρέσβης επί τιμή Λεωνίδας Χρυσανθόπουλος
