Στην πόλη Βαλάνς, στη νοτιοανατολική Γαλλία δημιούργησε δύο υδατοδεξαμενές, δύο όμοιους ανάποδους ημικώνους πύργους, 52 και 57 μέτρων, που συνδυάζουν λειτουργικότητα και καλλιτεχνική έρευνα
To μνημειώδες γλυπτό του «Νυμφαίες» (Les Nymphéas) σε σχήμα λουλουδιού, που αποτελεί ταυτόχρονα και πηγή νερού, κοσμεί τη Λα Ντεφάνς στο Παρίσι.
Στην Επερνέ, η γλυπτική διαμόρφωση της πλατείας/πάρκου Z.U.P. de Bernon, με τις απότομες πλαγιές, φέρει τη σφραγίδα του.
Στη Θεσσαλονίκη, στον περιβάλλοντα χώρο του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης, δημιούργησε μία σύνθεση γλυπτών – θάμνων και ένα βαθμιδωτό ημικύκλιο, προορισμένο να λειτουργεί ως μικρό αμφιθέατρο.
Έργα από όλες τις περιόδους της καλλιτεχνικής δημιουργίας του Φιλόλαου (1923-2010), του σημαντικότερου Έλληνα σύγχρονου γλύπτη της διασποράς, που άφησε το εικαστικό του αποτύπωμα στη γενέτειρά του Λάρισα, στον Βόλο και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας, αλλά και στο Παρίσι, την Τουλούζη, τη Λυών και τη Βαλάνς παρουσιάζονται σε έκθεση στη Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης – Casa Bianca.
Η έκθεση, «Φιλόλαος 1923 – 2023», παραγωγή της Δημοτικής Πινακοθήκης Λάρισας, οργανώθηκε στη γενέτειρα του καλλιτέχνη, με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννησή του και επανασχεδιάστηκε στη Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης, με βάση τις προδιαγραφές και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του εκθεσιακού χώρου.
«Η πρώτη και εναρκτήρια έκθεση του φετινού προγράμματος της Δημοτικής Πινακοθήκης Θεσσαλονίκης είναι ένας φόρος τιμής στον “ γλύπτη των αρχιτεκτόνων”, τον καλλιτέχνη που συνέδεσε τη ζωή και το έργο του με τη δημόσια μεταπολεμική τέχνη» τόνισε ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Τουριστικής Ανάπτυξης και Διαδημοτικής Συνεργασίας του δήμου Θεσσαλονίκης, Βασίλης Γάκης, κατά τη χθεσινή τελετή εγκαινίων της έκθεσης, που πραγματοποιήθηκε παρουσία των δημάρχων Θεσσαλονίκης Στέλιου Αγγελούδη και Λαρισαίων Αθανάσιου Μαμάκου.
«Το κοινό της πόλης μας, αλλά και ο μεγάλος αριθμός επισκεπτών από την Ελλάδα και τις χώρες του εξωτερικού θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν από κοντά τον Φιλόλαο, τον γλύπτη των Γάλλων και των Ελλήνων, έναν εικαστικό διεθνούς απήχησης και αποδοχής, που άφησε το προσωπικό του στίγμα ζωντανό ως μία σπουδαία παρακαταθήκη για τις επερχόμενες γενεές» υπογράμμισε.
«Ο μοναδικός τρόπος με τον οποίο τα έργα του Λαρισαίου Φιλόλαου συνομιλούν με το αστικό περιβάλλον και τον δημόσιο χώρο, αλλά και οι μικρότερης κλίμακας δημιουργίες του αποκαλύπτουν την πολύπλευρη προσωπικότητα ενός κορυφαίου γλύπτη, ενός διακεκριμένου διεθνούς κύρους δημιουργού, Λαρισαίου, αλλά και πολίτη του κόσμου» επισήμανε ο δήμαρχος Λαρισαίων, Αθανάσιος Μαμάκος.
«Η Λάρισα, γενέτειρα πόλη του Φιλόλαου τιμά το έργο του με μία αφιερωματική, επετειακή έκθεση και μία σειρά άλλων εκδηλώσεων με αφορμή τη συμπλήρωση εκατό και πλέον χρόνων από τη γέννησή του. Αποτελεί μία σημαντική πρωτοβουλία που καταδεικνύει αφενός το πολύπλευρο έργο του συγκεκριμένου μεγάλου καλλιτέχνη και αφετέρου τη σύνδεση του ονόματος του Φιλόλαου με την πρωτοπορία, με τον δημόσιο χώρο, αλλά και με τη σύγχρονη γλυπτική» είπε ο κ. Μαμάκος.
Τονίζοντας πως το γεγονός ότι η έκθεση ταξιδεύει πέρα από τα όρια της Λάρισας αποτελεί πολύ μεγάλη και σημαντική στιγμή, ο δήμαρχος Λαρισαίων εξέφρασε θερμές ευχαριστίες στον δήμαρχο Θεσσαλονίκης, Στέλιο Αγγελούδη, στον αντιδήμαρχο Πολιτισμού του δήμου Θεσσαλονίκης Βασίλη Γάκη, στον επιμελητή της έκθεσης, Ανδρέα Γιαννούτο, στην ομάδα «Λαρισαίοι Φίλοι Φιλόλαου» για την υποστήριξη και προβολή του έργου του καλλιτέχνη καθώς και στην οικογένειά του.
Η Θεσσαλονίκη υποκλίνεται σε έναν μεγάλο δημιουργό της χώρας μας, με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννησή του, ο οποίος άφησε όμως και ένα μεγάλο εικαστικό αποτύπωμα στη δεύτερη πατρίδα του, στη Γαλλία, υπογράμμισε ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Στέλιος Αγγελούδης. Η Γαλλία τιμά τον μεγάλο καλλιτέχνη με γλυπτά του σε όλο το Παρίσι και αυτό είναι μεγάλη τιμή για τη χώρα μας, πρόσθεσε ο κ. Αγγελούδης.
Εξέφρασε ακόμη τη βεβαιότητα ότι οι δύο ιστορικοί δήμοι θα έχουν τη δυνατότητα να μοιραστούν πολλές στιγμές στο μέλλον, όχι μόνο στο πεδίο του πολιτισμού, αλλά και σε πολλά άλλα θέματα που έχει ανάγκη η τοπική αυτοδιοίκηση, που έχουν ανάγκη οι πολίτες των δύο πόλεων.
Η έκθεση αναδεικνύει τη θαυμάσια εξελικτική πορεία της έκφρασης και δημιουργίας του Φιλόλαου, το διεθνώς αναγνωρισμένο, σύγχρονο, μνημειακού χαρακτήρα κοινωφελές έργο του και περιεχόμενο και το αποτύπωμα ενός παγκόσμια καταξιωμένου εμπνευσμένου γλύπτη, καλλιτέχνη, πολίτη της πόλης μας, αλλά και όλου του κόσμου, είπε ο επιμελητής της, Ανδρέας Γιαννούτσος εικαστικός, π. διευθυντής του Εικαστικού Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης Λάρισας.
Από πολύ νωρίς, ο Φιλόλαος επιλέγει συνειδητά και υπηρετεί ως επιδραστικά κοινωνική αναγκαία και ωφέλιμη παράμετρο ζωής, μια τέχνη ζωντανή, σημερινή, παρούσα, χρηστική και ανθρωπιστικά σημαίνουσα, τόνισε ο κ. Γιαννούτσος. Μέσα από την έλξη και ανάγκη του για τα μνημειακής μεγάλης κλίμακας έργα που τον ενδιαφέρουν εξ αρχής, αντιλαμβάνεται σύντομα όλες εκείνες τις ικανές χωροταξικές συνθήκες και δυνατότητες δημιουργίας που του παρέχει η συμμετοχή του σε αστικούς σχεδιασμούς και παρόμοια έργα δημόσιας γλυπτικής. Σε συνεργασία με αρχιτέκτονες δραστηριοποιείται έντονα και μετέχει νωρίς ήδη, από τη δεκαετία του ’60, και ενεργά σε κρατικούς διαγωνισμούς, πρόσθεσε.
Γοητευμένος από την ιδέα αυτή και μέσα από μία διαλογική σχέση το έργο του με τη ζωή και τη φύση, συμμετέχει διαδραστικά σε διαμορφώσεις, εγκατασταστάσεις και αναπλάσεις χώρων συμβάλλοντας ενεργά στην αναβάθμιση και εξανθρώπιση του δημόσιου αστικού τόπου και τοπίου, στη βελτίωση περιπατητικών χώρων, πάρκων αναψυχής και ψυχαγωγίας, ενώ συμμετέχει δυναμικά με τις συνθέσεις του σε χωρικές βελτιώσεις, ενσωματώσεις, κοσμήσεις δημοσίων κτιρίων και περιβάλλοντος, είπε.
Κυρίως η Γαλλία, όπου έζησε από το 1950 αλλά και άλλες χώρες, σε αστικούς, περιαστικούς χώρους αναψυχής και περιβάλλοντα, φιλοξενεί περί τα 150 μνημειακού χαρακτήρα μεγάλης κλίμακας έργα του, ανέφερε ο επιμελητής της έκθεσης. Ισοδύναμη, ταυτόχρονα αναπόσπαστη και εξίσου σημαντική με τη μνημειακού χαρακτήρα εργασία του είναι και η μικρότερης κλίμακας δημιουργία έργων του, από πηλό, ξύλο σίδηρο ή ανοξείδωτο χάλυβα, υπογράμμισε.
Στην έκθεση παρουσιάζονται γλυπτά, ανέκδοτα σχέδια, φωτογραφικά τεκμήρια των εμβληματικών έργων του Φιλόλαου, όπως τα συντριβάνια της Ορλεάνης (1993) και το «Μηχανικό πουλί στη Λα Ντεφάνς στο Παρίσι (1989), αναπλάσεις, όπως η παρέμβαση στους τοίχους του Collège du Remalard (1979), καθώς και τα προσφιλή θέματά του σε πηλό και ξύλο οι «Γκογκότοι», ζωόμορφα πλάσματα του μύθου, αλλά και θαλασσινά τοπία και ανάγλυφα.
Ο Φιλόλαος Τλούπας, γνωστός ως Φιλόλαος, γεννήθηκε στη Λάρισα το 1923. Το 1945 γίνεται δεκτός στο τμήμα Γλυπτικής της ΑΣΚΤ, ωστόσο το 1947 διακόπτει τις σπουδές του και υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία στη Λάρισα. Το 1949 αποστρατεύεται και συνεχίζει τις σπουδές του στην ΑΣΚΤ με δάσκαλο τον Μιχάλη Τόμπρο. Την ίδια περίοδο συχνάζει στο εργαστήριο του Θανάση Απάρτη.
Τον επόμενο χρόνο ολοκληρώνει τις σπουδές του και μεταβαίνει στο Παρίσι, όπου παρακολουθεί μαθήματα στην Académie de la Grande Chaumière και στο εργαστήριο του Marcel Gimond στην École des Beaux-Arts. Το 1951 συνεχίζει την εκπαίδευσή του λαμβάνοντας μαθήματα κεραμοπλαστικής στο Κέντρο Τεχνών Claireau του Saint-Rémy-lès-Chevreuse όπου θα παραμείνει για αρκετά χρόνια.
Ο Φιλόλαος συνεργάστηκε με περισσότερους από σαράντα επώνυμους αρχιτέκτονες για τη δημιουργία πάνω από 80 βιομορφικών γλυπτών από τσιμέντο, ανοξείδωτο χάλυβα και πλυμένο σκυρόδεμα (beton – lave) για δημόσιους χώρους κυρίως της Γαλλίας αλλά και για πόλεις στην Ελλάδα.
Η γαλλική κυβέρνηση, το 2005, τίμησε τον Φιλόλαο για το σύνολο του έργου του ανακηρύσσοντάς τον Αξιωματικό του Τάγματος των Γραμμάτων και Τεχνών, η Γαλλική Ακαδημία Αρχιτεκτονικής τον τίμησε με το μετάλλιο Πλαστικών Τεχνών και του απένειμε το πρώτο βραβείο για το καλύτερο έργο μνημειακής γλυπτικής εξωτερικού χώρου, ενώ το 2003 οι υδατοδεξαμενές της Βαλάνς, εντάχθηκαν στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 10 Μαΐου 2025.
Κ. Γιαννίκη
