Στην Αθήνα αναμένεται ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, στο τέλος του τρέχοντος μήνα. Τι αναμένεται να συζητηθεί. Πώς φτάσαμε έως εδώ.
Περί τα τέλη Οκτωβρίου τοποθετείται η επίσκεψη του επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας στη χώρα μας, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές. Η επίσκεψη φαίνεται ότι βρίσκεται στο τελικό στάδιο προετοιμασίας, ενώ η ακριβής ημερομηνία και το πρόγραμμα βρίσκονται σε διαδικασία διαμόρφωσης.
Δύο είναι οι αιτίες που φέρεται να καθορίζουν το πλαίσιο της επίσκεψης του επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας στη χώρα μας.
Ο χρονικός ορίζοντας φαίνεται ότι συμπίπτει με μια ευρύτερη περιοδεία του Σεργκέι Λαβρόφ στα Βαλκάνια, αλλά και με τη διεξαγωγή του Συμβουλίου της Ευρώπης, που διοργανώνεται από την Ελλάδα ως προεδρεύουσα χώρα και στο οποίο η Ρωσία επανέκτησε το δικαίωμα ψήφου το 2019.
Οπως όλα δείχνουν, ο Ρώσος ΥΠΕΞ θα πραγματοποιήσει συναντήσεις τόσο με τον Ελληνα ομόλογό του, Νίκο Δένδια, όσο και με τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη.
Στο πλαίσιο των συζητήσεων αναμένεται να τεθεί η ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο και ο ρόλος της Τουρκίας.
Διπλωματικοί κύκλοι της Ελλάδας αναρωτιούνται αν ο Ρώσος ΥΠΕΞ θα θέσει ζήτημα διαμεσολάβησης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, στο μοτίβο της πρότασης που έκανε τον περασμένο μήνα για την Κύπρο.
Αλλοι κύκλοι εκτιμούν ότι από τη ρωσική πλευρά θα υπάρξουν διαβεβαιώσεις πως η ρωσοτουρκική συνεργασία δεν επηρεάζει τις ελληνορωσικές σχέσεις και τον διάλογο με την Ελλάδα.
Το θέμα της τουρκικής προκλητικότητας έχει τεθεί κατά καιρούς από τον επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας, με τον ίδιο μάλιστα να δίνει και ακριβείς αριθμούς παραβιάσεων της Τουρκίας στον ελληνικό εναέριο χώρο. Για παράδειγμα το 2015 είχε αναφέρει 1.800 παραβιάσεις.
Επί τάπητος ενδέχεται να τεθεί και η πραγματοποίηση ενός νέου αφιερωματικού έτους, μεταξύ των δύο χωρών καθότι από το 2016 και μετά αποτελούν ορόσημα στις σχέσεις των δύο χωρών.
«Από τη σκοπιά της ρωσικής διπλωματίας ο Λαβρόφ έμπειρος διπλωμάτης θα επιδιώξει να ανιχνεύσει κάθε δυνατότητα για εμβάθυνση συνεργασιών σε όλα τα επίπεδα. Είτε συμφωνεί είτε διαφωνεί κάποιος μαζί του δεν παύει να είναι ικανότατος» σχολιάζει στο Sputnik o Δημήτρης Πατέλης, αναπληρωτής καθηγητής φιλοσοφίας στο Πολυτεχνείο Κρήτης, διδάκτορα φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Λομονόσοφ της Μόσχας και μέλος της Διεθνούς Ερευνητικής Ομάδας «Η Λογική της Ιστορίας».
«Το θέμα είναι τι επιδιώκει η ελληνική πλευρά. Με επίφαση πολύπλευρης διπλωματίας, η χώρα μας μάλλον επιχειρεί να συγκαλύψει το γεγονός ότι έχει γίνει βραχίονας του καθεστώτος που έχουν επιβάλει οι Αμερικανοί στην Ελλάδα» συμπληρώνει ο ίδιος.
Δεν είναι λίγοι οι διπλωμάτες που έχουν χαρακτηρίσει τις ελληνορωσικές σχέσεις ως ένα τανγκό με βήματα που πηγαίνουν μπροστά, αλλά και προς τα πίσω.
«Στις σχέσεις με το ΝΑΤΟ εκτιμούμε πολύ ότι η Ελλάδα δεν συμφωνεί με την πολιτική κυρώσεων και επιθυμεί τον περαιτέρω διάλογο σε σχέση με το ουκρανικό» είχε σχολιάσει ο Ρώσος ΥΠΕΞ στην τελευταία του επίσκεψη στην Ελλάδα.
Ήταν 2016 επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και τη δήλωση αυτή είχε κάνει ο Σεργκέι Λαβρόφ μετά τη συνάντηση με τον τότε ομόλογό του Νίκο Κοτζιά.
«Η προηγούμενη κυβέρνηση που υποτίθεται ότι θα προωθούσε τη συνεργασία με τη Ρωσία, έκοψε τις γέφυρες, επέβαλε κυρώσεις στους Ρώσους για την Ουκρανία και την Κριμαία, απέλασε διπλωμάτες, έγινε απόλυτο ορμητήριο των Αμερικανών και πραγματοποίησε εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας. Η τωρινή κυβέρνηση συνεχίζει απρόσκοπτα την ίδια πολιτική χωρίς την παραμικρή διαφοροποίηση. Οι διπλωματικές σχέσεις Ελλάδας και Ρωσίας έχουν σημαδευτεί από αρκετά περιστατικά» επισημαίνει ο Δ. Πατέλης.
Πολλοί δεν θυμούνται ότι στα τέλη του 2017 ακυρώθηκε η επίσκεψη του τότε αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Κατρούγκαλου, στη Μόσχα και η προγραμματισμένη συνεδρίαση της Διυπουργικής Επιτροπής Συνεργασίας με τη Ρωσία.
Σύμφωνα με ανθρώπους που γνώριζαν το διπλωματικό παρασκήνιο της εποχής, η ελληνική πλευρά φέρεται να είχε θέσει βέτο στην παρουσία εκπροσώπων από την Κριμαία στη ρωσική αντιπροσωπεία. Η αντίδραση της ρωσικής πλευράς ήταν αναμενόμενη που διεμήνυσε ότι ως οικοδεσπότης δεν θα δεχόταν τις νουθεσίες των προσκεκλημένων για τους παρευρισκόμενους.
Η τελευταία προγραμματισμένη επίσκεψη του Λαβρόφ στην Αθήνα επρόκειτο να γίνει τον Σεπτέμβριο του 2018. Ομως, η επίσκεψη του Ρώσου ΥΠΕΞ αναβλήθηκε μετά από ένα διπλωματικό θρίλερ.
Ο τότε υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, είχε προβεί στην απέλαση Ρώσων διπλωματών για «παράνομες ενέργειες εντός ελληνικής επικράτειας».
Σε μια αλλεπάλληλη ανταλλαγή δηλώσεων και διαψεύσεων η Μόσχα διέψευδε κατηγορηματικά ότι υπήρξε οποιαδήποτε «απειλή» από πλευράς Σεργκέι Λαβρόφ προς τον Νίκο Κοτζιά για τη Συμφωνία των Πρεσπών και περιέγραψε ως «βρώμικο παιχνίδι πιέσεων» το σύρσιμο της Αθήνας στην πρωτοφανή διπλωματική κρίση.
«Κατανοούμε απολύτως ότι η πίεση, η οποία ασκήθηκε στην Ελλάδα, ήταν ισχυρότατη, μπορώ με πλήρη σαφήνεια να πω ότι βασίζομαι σε δεδομένα. Δυστυχώς μιλάμε για πολιτική, παρόμοια πράγματα δεν μένουν χωρίς συνέπειες, δεν εξαφανίζονται χωρίς ίχνη, δυστυχώς φυσικά όλα αυτά αμαυρώνουν τις διμερείς σχέσεις, χωρίς να συνεισφέρουν ουδεμία θετική αφετηρία» είχε αναφέρει τότε, μεταξύ άλλων, η εκπρόσωπος του Ρωσικού ΥΠΕΞ, Μαρία Ζαχάροβα.
Παρά τη διπλωματική κρίση, ο Σεργκέι Λαβρόφ δεν παρέλειψε να τιμήσει την εγκαθίδρυση των 190 ετών των διπλωματικών σχέσεων Ελλάδας – Ρωσίας, το φθινόπωρο του 2018 κάνοντας μια σημαντική αναφορά στον αείμνηστο Μανώλη Γλέζο: «Στα σκληρά χρόνια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, οι χώρες μας αγωνίστηκαν ως σύμμαχοι εναντίον των Ναζί. Η χώρα μας ανέκαθεν επαινούσε το ρόλο που έπαιξαν οι μαχητές του ελληνικού κινήματος αντίστασης στην επίτευξη της νίκης. Θυμόμαστε πάντα και δεν θα ξεχάσουμε ποτέ την πράξη του Μανώλη Γλέζου και του Απόστολου Σάντα, οι οποίοι κατέβασαν τη σημαία του Χίτλερ από την Ακρόπολη. Θα ήθελα να εκφράσω την ειλικρινή μου ευγνωμοσύνη στους Έλληνες φίλους μας για τη διατήρηση της μνήμης των Ρώσων και Σοβιετικών στρατιωτών που έχουν ταφεί στην Ελλάδα», είχε τονίσει ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας.
Τον Δεκέμβριο του 2018 ο τότε υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Κατρούγκαλος, μιλώντας στο Sputnik, είχε κάνει λόγο «περαστικό σύννεφο» στις «παραδοσιακά καλές σχέσεις Ελλάδας και Ρωσίας» σχολιάζοντας την απέλαση των Ρώσων διπλωματών.
Ο ίδιος και το επιτελείο του οργάνωσαν με προσοχή την επίσκεψη του τότε πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, στη Μόσχα και τη συνάντησή του με τον Ρώσο Πρόεδρο, Βλαντίμιρ Πούτιν, επιχειρώντας την «αναθέρμανση».
Εκτός αυτών, οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών παρέμειναν στάσιμες ως σήμερα όπως εκτιμά στο Sputnik ο διεθνολόγος Ανδρέας Ρισβάς, λόγω της αυξανόμενης αμερικανικής επιρροής στην χώρα μας (Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας, αναγνώριση Χουάν Γκουαϊδό ως μεταβατικού προέδρου της Βενεζουέλας, αναγνώριση αυτοκέφαλου Ουκρανικής Εκκλησίας).
Αξίζει να σημειωθεί ότι η τελευταία συνάντηση των ΥΠΕΞ Ελλάδας – Ρωσίας είχε γίνει με την επίσκεψη του Νίκου Δένδια στη Μόσχα τον Νοέμβριο του 2019.
Ωστόσο, οι πληροφορίες λένε ότι στις αρχές του 2020, η ρωσική πλευρά δεν έμεινε ευχαριστημένη με την έκβαση της υπόθεσης Βίνικ. Οπως είχε αναφέρει ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών στο πλαίσιο της συνάντησής του με τον Νίκο Δένδια, μεταφέρθηκε στην ελληνική πλευρά η επιχειρηματολογία του Ρώσου γενικού εισαγγελέα για την υπόθεση Βίνικ, σημειώνοντας ότι με βάση τις αλλαγές του ποινικού κώδικα της Ελλάδας, αυτά για τα οποία κατηγορείται ο Βίνικ δεν αποτελούν πλέον αδίκημα και εξέφρασε την ελπίδα να υπάρξει κάποιο δίκαιο αποτέλεσμα.
Επίσης, ο Λαβρόφ εξέφρασε την εκτίμηση ότι το ρωσικό αίτημα προηγείται έναντι εκείνων από τις ΗΠΑ και τη Γαλλία για την έκδοσή του.
Τούτων δοθέντων, οι δύο τηλεφωνικές επικοινωνίες Δένδια – Λαβρόφ σε διάστημα μικρότερο των έξι ημερών φαίνεται ότι δημιουργούν συγκρατημένη αισιοδοξία στους θιασώτες των ελληνορωσικών σχέσεων.
Λάμπρος Ζαχαρής
Επίσκεψη Λαβρόφ στην Αθήνα στα τέλη Οκτωβρίου: Το «τανγκό» των ελληνορωσικών σχέσεων
