Ο Εντι Μέρφι έκανε τόσο μεγάλη επιτυχία στις αρχές της δεκαετίας του ‘80, επισκιάζοντας ακόμη και το είδωλό του, τον Ρίτσαρντ Πράιορ, και δίνοντας υποσχέσεις στο Χόλιγουντ ότι βρήκε τον μαύρο κωμικό που ζητούσε.
Με εφόδιο το πηγαίο ταλέντο του και τις εμφανίσεις του ως stand up comedian, αλλά και την ένταξή του στο καστ του δημοφιλούς τηλεοπτικού «Saturday Night Live», ο Εντι Μέρφι μπούκαρε στα κινηματογραφικά πλατό με την ορμή και με την άγνοια του κινδύνου που κρύβει ένα είδος το οποίο είχε ήδη αρχίσει να παρακμάζει. Η συνέχεια δεν ήταν ανάλογη. Τη δεκαετία του ‘90 άρχισε να παίρνει την κάτω βόλτα, ενώ ο 21ος αιώνας ήταν σχεδόν καταστροφικός για τον ίδιο και την κωμωδία γενικότερα. Μαζεύοντας συνεχώς «Χρυσά Βατόμουρα», καρπός αποτυχημένων επιλογών, αλλά και της αδυναμίας του Χόλιγουντ να αναστήσει λαμπρές εποχές της κωμωδίας.
Ετσι, ο Εντι Μέρφι μπορεί να αναπολεί το θριαμβευτικό παρελθόν, με τις τεράστιες επιτυχίες, να συνεχίζει να σπέρνει παιδιά, δέκα το σύνολο, αν και κάποιοι λένε ότι είναι περισσότερα, αλλά και να κάνει όνειρα ότι μπορεί να επανακάμψει, αν μη τι άλλο με αξιοπρέπεια, επιστρέφοντας στις ρίζες του, με την stand up comedy ή ακόμη και με την αναγέννηση του «Μπάτσου του Μπέβερλι Χιλς», 27 χρόνια μετά την τρίτη ταινία του κινηματογραφικού φραντσάιζ.
Από το Μπρούκλιν στο Χόλιγουντ
Οι ρίζες του Εντουαρντ Ρίγκαν Μέρφι, όπως είναι το πλήρες ονοματεπώνυμό του, βρίσκονται στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, που αποτελεί από μόνο του ένα σχολείο για την υποκριτική και για πλούσιες εμπειρίες. Γεννημένος στις 3 Απριλίου του 1961, από μητέρα τηλεφωνήτρια και πατέρα αστυφύλακα, πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια, λόγω του πρόωρου θανάτου του πατέρα του και βρήκε διέξοδο στο θέαμα, ξεκινώντας από τα 19 του εμφανίσεις stand up comedy και μπαίνοντας στο καστ του τηλεοπτικού σόου Saturday «Night Live», ενώ η έφεσή του στις μιμήσεις και στις μεταμορφώσεις θα του δώσουν την ευκαιρία να ταξιδέψει στο Χόλιγουντ.
Η εκπληκτική δεκαετία του ‘80
Το ντεμπούτο του στο σινεμά θα είναι πράγματι εντυπωσιακό, αφού θα πρωταγωνιστήσει στην καλογυρισμένη και τεράστια επιτυχία «48 Ωρες», δίπλα στον Νικ Νόλτε και σε σκηνοθεσία του έμπειρου Γουόλτερ Χιλ. Ο Μέρφι θα αποδείξει το πλούσιο ερμηνευτικό του ταλέντο, σε κάτι διαφορετικό, σε μία διασκεδαστική και συνάμα σκληρή αστυνομική περιπέτεια, σε ηλικία μόλις 21 ετών. Τον επόμενο χρόνο θα έρθει ίσως και η καλύτερη ταινία στην οποία πρωταγωνίστησε, στην περίφημη κωμωδία «Πολυθρόνα για Δύο», που γύρισε ο Τζον Λάντις («Οι Ατσίδες με τα Μπλε»). Μία κωμωδία που σατίριζε τον πλούτο, τον αμερικάνικο καπιταλισμό, την αγριότητα του ανταγωνισμού, την Αμερική του Ριγκανισμού. Ο Μέρφι, στο ρόλο ενός μικροαπατεώνα, που μπαίνει στα χρηματιστηριακά σαλόνια, από ένα καπρίτσιο δυο πλουσίων και γίνεται όργανό τους, δίνει τα ρέστα του, έχοντας δίπλα του έναν επίσης ασυγκράτητο Νταν Ακρόιντ, την καυτή Τζέιμι Λι Κέρτις και τους θαυμάσιους καρατερίστες Ραλφ Μπέλαμι και Ντον Αμίτσι. Οι εισπράξεις των 90 εκατομμυρίων, σε πρώτη προβολή, σίγουρα ενθουσίασαν τους ιθύνοντες των μεγάλων στούντιο, που πίστεψαν ότι βρήκαν στο πρόσωπο του Εντι Μέρφι την κότα με τα χρυσά αυγά. Το 1984 θα γυρίσει τη μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία του, τον «Μπάτσο του Μπέβερλι Χιλς», μία ευχάριστη περιπέτεια που θα τινάξει στον αέρα το αμερικάνικο μποξ όφις, με εισπράξεις πάνω από 234 εκατομμύρια! Είναι τόσο μεγάλη πλέον η δυναμική του Μέρφι, που δίπλα του δεν έχει γνωστούς ηθοποιούς, αλλά στη σκηνοθεσία τον καλό επαγγελματία Μάρτιν Μπρεστ («Αρωμα Γυναίκας»).
Το 1986 θα γυρίσει το σχετικώς επιτυχημένο «Χρυσό Παιδί» σε σκηνοθεσία Μάικλ Ρίτσι, ενώ τον επόμενο χρόνο θα ξαναμπεί στο κοστούμι του Αξελ Φόλεϊ, για το «Μπάτσος του Μπέβερλι Χιλς 2», σε σκηνοθεσία Τόνι Σκοτ αυτή τη φορά, για να φέρει στην Παραμάουντ πάνω από 270 εκατομμύρια δολάρια. Το 1988 θα γυρίσει τη διασκεδαστική ρομαντική κωμωδία «Ο Πρίγκιπας της Ζαμούντα», έχοντας και πάλι πίσω από τις κάμερες την εγγύηση του Τζον Λάντις. Τον επόμενο χρόνο θα πρωταγωνιστήσει δίπλα στο ίνδαλμά του Ρίτσαρντ Πράιορ στην άνιση κωμωδία «Οι Νύχτες του Χάρλεμ» σε δικιά του σκηνοθεσία και θα κλείσει τη δεκαετία του θριάμβου με το σίκουελ «Ακόμα 48 Ωρες», σε σκηνοθεσία Γουόλτερ Χιλ και με τις εισπράξεις να κατρακυλούν στα 170 εκατομμύρια δολάρια -κάτι που θεωρήθηκε ως αποτυχία.
Η Κατρακύλα και τα βατόμουρα
Οι αποτυχίες όμως τις επόμενες δεκαετίες θα ενταθούν και δεν θα τον διασώσουν ούτε η κωμωδία «Δάσκαλος Για Κλάματα», που αποτελεί ριμέικ ταινίας του θρυλικού Τζέρι Λιούις, αλλά και οι επόμενες κωμωδίες. Μετά από μία μακρά περίοδο αποτυχιών και πολλών Βατόμουρων, το 2007 θα συμπρωταγωνιστήσει στο μιούζικαλ του Μπιλ Κόντον «Dreamgirls» δίπλα στην Μπιγιονσέ και την Τζένιφερ Χάντσον και θα είναι υποψήφιος για το Οσκαρ β’ ανδρικού ρόλου. Η υποψηφιότητα αυτή όμως δεν κατάφερε να αναζωογονήσει την καριέρα του, μέχρι το 2019, όπου πρωταγωνίστησε στη συμπαθέστατη βιογραφική δραματική κωμωδία «Με Λένε Dolemite», υποδυόμενος τον αστέρα της σταντ απ κωμωδίας του ‘70 Ρούντι Ρέι Μουρ.
Επιστροφή στις ρίζες
Φέτος, μέσω του NETFLIX τον είδαμε τη συνέχεια του «Πρίγκιπα της Ζαμούντα», μία μετριότατη κωμωδία, δίχως νεύρο και με το γέλιο να βγαίνει σπανίως με δυσκολία, ενώ ήδη ο Μέρφι σχεδιάζει την επιστροφή του «Μπάτσου του Μπέβερλι Χιλς» και πάλι από τη γνωστή διαδικτυακή πλατφόρμα, που έχει μία ειδικότητα στην ανάδειξη της χρυσής μετριότητας, πλην ελάχιστων εξαιρέσεων.
Ισως η μοναδική ελπίδα του Εντι Μέρφι, τον άνθρωπο χρυσωρυχείο για το Χόλιγουντ τη δεκαετία του ‘80 και του ρέκορντμαν παιδιών στη Μέκκα του κινηματογράφου -δέκα επισήμως, πέντε με την πρώτη του σύζυγο και ηθοποιό Νικόλ Μίτσελ- να είναι η επιστροφή στις ρίζες και στη stand up comedy, που τον ανέδειξε. Ισως και η δική μας ελπίδα για μία τελευταία αναλαμπή του, αλλά και της κωμωδίας, που τόσο έχουμε ανάγκη στις δύσκολες εποχές που ζούμε…
Χάρης Αναγνωστάκης
ΦΩΤΟ ΑΠΕ-ΜΠΕ
* Φωτογραφία από την κωμωδία, που προβλήθηκε και στην Ελλάδα, «Με Λένε Dolemite» (ΗΠΑ, 2019. Σκηνοθεσία Craig Brewer)
