Για πρώτη φορά από το 2017, στις χώρες της ΕΕ εκδόθηκαν περισσότερες αποφάσεις για τις αιτήσεις ασύλου πρώτου βαθμού το 2020, σε σχέση με τις νέες αιτήσεις που παραλήφθηκαν, με αποτέλεσμα οι εκκρεμείς αιτήσεις ασύλου να μειωθούν κατά 18% από το 2019. Τα παραπάνω διαπιστώνονται στην ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Ασυλο (EASO).
Εξάλλου, το 2020 σημειώθηκε ο χαμηλότερος αριθμός αιτήσεων ασύλου στην ΕΕ από το 2013. Οι 485.000 αιτήσεις του 2020 σημείωσαν μείωση κατά 32% σε σύγκριση με το 2019 και μείωση κατά 64% σε σχέση με την κορύφωση του 2015. Ωστόσο, επισημαίνεται ότι οι μειωμένες αιτήσεις οφείλονταν κυρίως στην περιορισμένη κινητικότητα και τους περιορισμούς των ταξιδιών, παρά στη μείωση του αριθμού των ατόμων που χρήζουν διεθνούς προστασίας.
Παρά τη μείωση του συνολικού αριθμού των αιτήσεων, ορισμένες χώρες σημείωσαν αύξηση. Συγκεκριμένα, υπήρξαν περισσότερες αφίξεις κατά μήκος των διαδρομών της Δυτικής Αφρικής, της Κεντρικής Μεσογείου και των Δυτικών Βαλκανίων σε σχέση με το 2019. Επιπλέον, η Ρουμανία σημείωσε αύξηση κατά 138% στον αριθμό των αιτήσεων, ακολουθούμενη από τη Βουλγαρία (αύξηση 64%).
Τα δύο τρίτα των αιτήσεων ασύλου υποβλήθηκαν σε μόλις τρεις χώρες: τη Γερμανία (122.000), τη Γαλλία (93.000) και την Ισπανία (89.000). Ωστόσο, στην έκθεση υπογραμμίζεται ότι λαμβάνοντας υπόψη το ΑΕΠ και τον πληθυσμό, η Κύπρος, η Ελλάδα και η Μάλτα εξακολούθησαν να υφίστανται τη μεγαλύτερη πίεση να δεχτούν και να φιλοξενήσουν αιτούντες άσυλο.
Το 42% όλων των αποφάσεων στην ΕΕ παρείχαν κάποια μορφή προστασίας πρώτου βαθμού το 2020. Οι πολίτες της Ερυθραίας, της Συρίας και της Βενεζουέλας συνέχισαν να λαμβάνουν συχνότερα προστασία σε πρώτο βαθμό. Επίσης, το ποσοστό αυξήθηκε με την πάροδο του χρόνου για τους αιτούντες από το Αφγανιστάν (από 48% ποσοστό αναγνώρισης το 2017 σε 60% το 2020), τη Νικαράγουα (από 6% σε 25%) και τη Λευκορωσία (από 12% σε 30%).
Η EASO διαπιστώνει ότι κατά την περίοδο της πανδημίας παρουσιάστηκαν ελλείψεις, κυρίως όσον αφορά στις συνθήκες υποδοχής, τις χαμηλές επιστροφές στις χώρες προέλευσης, την επανεγκατάσταση και τις περιορισμένες μεταφορές στο πλαίσιο του Δουβλίνου.
Συγκεκριμένα, για πρώτη φορά στα επτά τελευταία χρόνια το πρόγραμμα επανεγκατάστασης της ΕΕ παρουσίασε σημαντική μείωση στον αριθμό των προσφύγων που μεταφέρθηκαν από τρίτες χώρες στην Ευρώπη (κατά 58% από το 2019). Μάλιστα, η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, Ιλβα Γιόχανσον, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου για την παρουσίαση των στοιχείων της EASO για το 2020, επισήμανε σε δηλώσεις της που προβλήθηκαν μέσω βίντεο, ότι στις 9 Ιουλίου θα διοργανώσει ένα υψηλού επιπέδου Φόρουμ Επανεγκατάστασης «για να ενώσουμε τις δυνάμεις μας και να παρέχουμε επανεγκατάσταση και άλλες νόμιμες οδούς παγκοσμίως».
* Σημειώνεται ότι η έκθεση της EASO αφορά τις χώρες της ΕΕ, καθώς και την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν, τη Νορβηγία και την Ελβετία.
Μ. Κουζινοπούλου
EASO: Το 2020 ο χαμηλότερος αριθμός αιτήσεων ασύλου στην ΕΕ από το 2013
