Τι ακολουθεί μετά τους δασμούς; Πώς αυτοί επηρεάζουν το παγκόσμιο εμπόριο και την παγκόσμια οικονομία; Υπάρχει κίνδυνος στασιμοπληθωρισμού στις ΗΠΑ; Πώς πρέπει να αντιδράσει η Ευρώπη; Αυτά ήταν μερικά από τα ερωτήματα, τα οποία ετέθησαν σε πάνελ για τις οικονομικές πολιτικές του Τραμπ, στο πλαίσιο του 10oυ Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών.
Η Janet Henry, Global Chief Economist στην HSBC, εστίασε στο ζήτημα της αβεβαιότητας, καθώς ναι μεν υπάρχει η παράταση των 90 ημερών, αλλά τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν μέρα με τη μέρα. «Το μεγάλο ζήτημα είναι η μαζική διαρθρωτική αλλαγή στις σχέσεις ΗΠΑ – Κίνα» πρόσθεσε, μην αποκλείοντας το ενδεχόμενο να επιβληθούν νέοι ή μεγαλύτεροι δασμοί από την Ουάσιγκτον. Την ίδια στιγμή, αναγνώρισε ότι οι διεθνείς αλυσίδες εφοδιασμού δεν γίνεται να αλλάξουν μέσα σε τρεις μήνες, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το παγκόσμιο εμπόριο. «Έχουμε τεράστια αναδιάταξη σε διαρθρωτικό επίπεδο» πρόσθεσε, επιμένοντας στο σοκ των δασμών του Ντόναλντ Τραμπ. Ωστόσο παραδέχθηκε ότι ανησυχίες για την υπερ-ανταγωνιστικότητα της Κίνας δεν αφορούν μόνο τις ΗΠΑ, καθώς έχουμε δει την επιβολή περιοριστικών μέτρων κι από άλλες χώρες, όπως η Ε.Ε., το Μεξικό, ο Καναδάς, είτε μιλάμε για πάνελ φωτοβολταϊκών είτε μιλάμε για ηλεκτρικά οχήματα.
Από την πλευρά του, ο Rem Korteweg, Senior Fellow στο Ινστιτούτο Clingendael & Associate Fellow, Chatham House, επεσήμανε ότι η βασική αλλαγή σε σχέση με την προ-Τραμπ εποχή, είναι ότι οι ΗΠΑ πλέον είναι ένας παράγοντας αστάθειας. «Αυτήν την στιγμή βρισκόμαστε σε μια πραγματική αβεβαιότητα, με αναδιάταξη των εμπορικών δασμών, ενώ η ένταση ΗΠΑ-Κίνας θεωρείται το πιο σημαντικό ζήτημα» εξήγησε, μεταξύ άλλων.
Την ίδια στιγμή, όπως συμπλήρωσε, η Ευρώπη αντιμετωπίζει το εξής: Ναι μεν υπάρχει μια ανάπαυλα 90 ημερών, αλλά ήδη έχουμε τους δασμούς στις αυτοκινητοβιομηχανίες. Επίσης, πρόσθεσε ότι πρέπει να διερωτηθούμε πού θα πάνε οι κινεζικές εξαγωγές μετά τους αμερικανικούς δασμούς. Θα φθάσουν στην Ευρώπη, προκαλώντας dumbing; Ως απάντηση σ’ όλα αυτά, κατά τον ίδιο, οι Ευρωπαίοι πρέπει να εστιάσουν στις εγχώριες αγορές και να μειώσουν τα ρυθμιστικά βάρη. «Να υπάρξει μια εστίαση στο εσωτερικό για τη μείωση των εξαρτήσεων και τη χρηματοδότηση της καινοτομίας, με παράλληλη ενίσχυση της συνεργασίας για την οικονομική ασφάλεια, ώστε η Ευρώπη να γίνει ανθεκτική στα εξωτερικά σοκ» επεσήμανε, μεταξύ άλλων.
Όσον αφορά το ενδεχόμενο ενός συμβιβασμού μεταξύ Ε.Ε. και ΗΠΑ, σχολίασε ότι οι Βρυξέλλες δείχνουν πρόθυμες να κάτσουν στο τραπέζι να συζητήσουν, αν και ο ίδιος εκτιμά ότι μια διμερής συμφωνία με την Ουάσιγκτον δεν είναι επαρκής. «Θα περίμενα συζητήσεις με τον Καναδά, το Μεξικό, την Ιαπωνία, τη Σιγκαπούρη κ.α. […] καθώς φαίνεται ότι οδεύουμε σ΄ έναν κόσμο που οι G7 θα προχωρούν χωρίς τις ΗΠΑ» κατέληξε.
Στο ίδιο μήκος κύματος, η Dame DeAnne Julius, Ιδρυτικό Μέλος της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής στην Τράπεζα της Αγγλίας, έκανε λόγο για αβεβαιότητα, διστακτικότητα και επιβράδυνση ως απόρροια των εμπορικών δασμών. Μάλιστα, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο ενός στασιμοπληθωρισμού, επικαλούμενη ταυτόχρονα τα στοιχεία για τον δείκτη εμπιστοσύνης στις ΗΠΑ, τα οποία, όπως τόνισε, σοκάρουν. Αφού χαρακτήρισε την επιλογή του Ντόναλντ Τραμπ ως «θεραπεία του σοκ», εκτίμησε ότι η αμερικανική οικονομία μπορεί να μην «γυρίσει» σε ύφεση, αλλά η επιβράδυνση θα είναι σημαντική, επηρεάζοντας και την κατανάλωση. Την ίδια στιγμή, εξήγησε ότι ναι μεν οι δασμοί δεν πρόκειται να σταματήσουν το παγκόσμιο εμπόριο, αλλά λειτουργούν κατασταλτικά. Ποια θα είναι η αντίδραση την επόμενη ημέρα; Αυτό, όπως αποσαφήνισε, είναι κάτι που εξαρτάται ανά χώρα, καθώς δεν υπάρχει μία λύση ή μία συνταγή. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, αν έχουμε κρίση πληθωρισμού, η Federal Reserve δεν θα μειώσει τα επιτόκια ή δεν θα τα μειώσει όσο περιμένει η αγορά. Στην Ευρώπη υπάρχει ένα μεγαλύτερο περιθώριο, συμπλήρωσε, εκτιμώντας ότι η ΕΚΤ θα μειώσει τα επιτόκια κατά μία μονάδα ή και παραπάνω.
Τέλος, ο Nathan Sheets, Global Chief Economist στη Citigroup αναγνώρισε ότι οι δασμοί θα έχουν μεγαλύτερες επιπτώσεις στην οικονομία απ’ ό,τι περιμέναμε, αναδεικνύοντας ως βασική συνέπεια την κυριαρχία της αβεβαιότητας. «Συμβαίνουν πολλά πράγματα και πολύ γρήγορα ταυτόχρονα. Όλοι περιμένουν τι θα γίνει και έτσι υπάρχει διστακτικότητα. Αυτό είναι επικίνδυνο για την οικονομική δραστηριότητα» συνέχισε, αναμένοντας επιβράδυνση της ανάπτυξης και αύξηση του πληθωρισμού, κάτι που θα οδηγήσει στον στασιμοπληθωρισμό. Στο ερώτημα πώς μπορούν να ωφελήσουν την οικονομία τα έσοδα από τους δασμούς, απάντησε ότι αυτό εξαρτάται από το τελικό ποσοστό τους. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν είτε για τη μείωση των υπόλοιπων φόρων, κάτι το οποίο όμως θα ανέβαζε τον πληθωρισμό, είτε για τη μείωση του ελλείμματος, κάτι το οποίο θα χαιρέτιζε θετικά η αγορά.
Τη συζήτηση συντόνισε ο Creon Butler, Διευθυντής στο Πρόγραμμα Παγκόσμιας Οικονομίας και Χρηματοδότησης στο Chatham House.
