Οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις βρέθηκαν στο επίκεντρο του συνεδρίου «Μεταπολίτευση 1974-2024: 50 Χρόνια Ελληνική Εξωτερική Πολιτική», που πραγματοποιήθηκε 12 και 13 Δεκεμβρίου.
Στο πάνελ με τίτλο «Οι Ελληνοαμερικανικές σχέσεις την πεντηκονταετία», συμμετείχαν ο κ. Χάρης Παμπούκης, Καθηγητής, ΕΚΠΑ, Νομική Σχολής Αθηνών, Διευθύνων Εταίρος, PMN Law Firm, Υπουργός Επικρατείας (2009-2011), ο κ. Χαράλαμπος Παπασωτηρίου, Καθηγητής, Διεθνείς Σχέσεις-Στρατηγικές Σπουδές, Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Πρόεδρος ΔΣ, Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων, η κ. Λαμπρινή Ρόρη, Επ. Καθ., Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, ΕΚΠΑ, η κ. Ειρήνη Καραμούζη, Καθ. Σύγχρονης Ιστορίας, Παν. του Sheffield, Αμερικάνικο Κολλέγιο Ελλάδος και ο κ. Δημήτρης Παρασκευόπουλος, Πρέσβης ε.τ. Τη συζήτηση συντόνισε η κ. Τάνια Μποζανίνου,Αρχισυντάκτρια Διεθνών Θεμάτων, ΤΟ ΒΗΜΑ.
Ο κ. Χάρης Παμπούκης, ανέλυσε τη στάση των ΗΠΑ απέναντι στην Ελλάδα από τη Μεταπολίτευση μέχρι σήμερα, εστιάζοντας στις σταθερές και τις μεταβλητές της διμερούς σχέσης. Όπως σημείωσε «οι ΗΠΑ είχαν πάντα ως σταθερά τη διασφάλιση της ελληνικής σταθερότητας. Στην οικονομική κρίση, η στάση τους υπήρξε γεωπολιτική, σε αντίθεση με την καθαρά οικονομική προσέγγιση της Γερμανίας». Παράλληλα, αναφέρθηκε στη γεωστρατηγική αξία της συνεργασίας με το Ισραήλ, τονίζοντας ότι «η προσέγγιση αυτή επηρέασε τις σχέσεις μας με τις ΗΠΑ».
Εκφράζοντας την ανησυχία του για την απρόβλεπτη φύση της εξωτερικής πολιτικής του Ντόναλντ Τραμπ, υπογράμμισε ότι «ο Τραμπ μετατοπίζει το ενδιαφέρον του από την περιοχή μας προς την Ασία» και συνέχισε λέγοντας πως «αντιμετωπίζει τη διπλωματία μέσα από οικονομικούς όρους».
Ο κ. Χαράλαμπος Παπασωτηρίου παρουσίασε τη μακροχρόνια εξέλιξη του αντιαμερικανισμού στην Ελλάδα, δηλώνοντας την έκπληξή του ότι ο αντιαμερικανισμός κορυφώθηκε το 2010 και όχι στον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας. Ανέλυσε τη στρατηγική στροφή των ΗΠΑ προς την Ελλάδα και την Κύπρο μετά το 2010, όταν όπως επισήμανε «η Τουρκία ταυτίστηκε με τη Χαμάς και απομακρύνθηκε από το Ισραήλ». Παράλληλα, επεσήμανε πως «η ελληνική κοινή γνώμη μόνο τα τελευταία χρόνια έχει συνειδητοποιήσει τη στρατηγική σχέση με τις ΗΠΑ – οι κυβερνήσεις το κατάλαβαν νωρίτερα». Αναφερόμενος στον εκλεγμένο πρόεδρο Τραμπ, προειδοποίησε ότι «αν η στάση των ΗΠΑ επιτρέψει αναθεωρητισμούς, αυτό θα είναι επικίνδυνο για την Ελλάδα».
Ο κ. Δημήτρης Παρασκευόπουλος τοποθετήθηκε στη συζήτηση σημειώνοντας ότι «υπάρχει μία αδιατάρακτη γραμμή θετικής σχέσης με τις ΗΠΑ από το 1974 και μετά». Παρότι αναγνώρισε ότι «η σχέση έχει δύσκολα σημεία, κυρίως λόγω της Τουρκίας», υπογράμμισε ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική υπήρξε «σταθερή και με προοπτική». Ο αντιαμερικανισμός, σύμφωνα με τον κ. Παρασκευόπουλο, δεν αποτελεί φαινόμενο της Μεταπολίτευσης, αλλά ανάγεται όπως τόνισε «στη στάση των ΗΠΑ από τα μέσα της δεκαετίας του ’40, όταν ο μισός πληθυσμός τη θεωρούσε παρέμβαση».
Η συζήτηση στο πάνελ, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ελληνοαμερικανική σχέση παραμένει ισχυρή, παρά τις διακυμάνσεις στην κοινή γνώμη. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο Πρέσβης, «η στρατηγική συνεργασία με τις ΗΠΑ αποτελεί σταθερό πυλώνα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής».
Πώς βλέπει η ελληνική κοινωνία τις ΗΠΑ
Στο πλαίσιο των συζητήσεων του πάνελ, παρουσιάστηκε η έρευνα των καθηγητριών, Λαμπρινής Ρόρη και Ειρήνης Καραμούζη με τίτλο: «Πώς βλέπει η Ελληνική Κοινωνία τις ΗΠΑ, την περίοδο 1974–2024». Σύμφωνα με τα ευρήματα, «ο αντιαμερικανισμός κορυφώνεται σε περιόδους παρέμβασης των ΗΠΑ, όπως στην Κύπρο και το Ιράκ, ενώ υποχωρεί όταν οι ελίτ υιοθετούν θετικό λόγο για τις ΗΠΑ».
Αναλύοντας τη στάση των πολιτικών κομμάτων, η έρευνα κατέδειξε ότι «το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ εξέφρασαν φιλοαμερικανικό λόγο μετά το 1990, σε αντίθεση με την άκρα αριστερά και τη δεξιά που διατήρησαν αρνητική στάση». Αναφέρθηκε επίσης ότι «η οικονομική κρίση αύξησε το αντιαμερικανικό συναίσθημα, καθώς τα mainstream κόμματα σιώπησαν, ενώ τα κόμματα των άκρων ενίσχυσαν την κριτική τους».
