Ο Δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας, συμμετείχε στη Διεθνή Διάσκεψη για την Ειρήνη και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη που διοργανώνουν το Ινστιτούτο Αλέξη Τσίπρα και το Ίδρυμα Ζόραν Ζάεφ στο Ωδείο Αθηνών.
Για το εάν η Ευρώπη είναι στον δρόμο για να πετύχει την ενεργειακή μετάβαση, ο Δήμαρχος Αθηναίων σημείωσε:
«Όπως ξέρετε η κλιματική κρίση είναι μία υπαρξιακή απειλή. H Ευρώπη ξεκίνησε με πολύ μεγάλη ταχύτητα να υιοθετεί πολιτικές για να είναι στην πρωτοπορία. Μάλιστα, στην περίοδο της πανδημίας έλαβε γενναίες αποφάσεις για ένα μεγάλο πακέτο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Μπήκε πρώτη θα έλεγα σε σχέση με τις άλλες ηπείρους σε αυτόν τον σχεδιασμό.
Όμως για να είμαστε ειλικρινείς, η πράσινη μετάβαση δεν έχει πετύχει. Και δεν έχει πετύχει διότι δεν έχει καταφέρει να είναι συμπεριληπτική και να αφορά όλο τον κόσμο. Αντίθετα, δίνεται συνέχεια η αίσθηση ότι αφορά λίγες, πολύ μεγάλες εταιρείες και κάποιους προνομιούχους και όχι συνολικά την κοινωνία και τους πολίτες. Ο λαϊκισμός και οι θεωρίες συνωμοσίας, αυξάνονται ακριβώς πάνω σε αυτήν την λογική: Ότι, δηλαδή, η πράσινη μετάβαση δεν είναι τόσο δίκαιη όσο θα έπρεπε.
Να αναφέρω κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα.
Πρώτον, από τη μία μιλάμε για κλιματική ουδετερότητα το 2050 και από την άλλη συνεχίζουμε και κλείνουμε το μάτι στις πετρελαϊκές και τις εξορύξεις. Μπερδεύουμε τα λόγια μας και δεν λέμε ξεκάθαρα ότι η βασική αιτία για την κλιματική κρίση είναι η εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου, και η καύση των ορυκτών καυσίμων.
Δεύτερον, η λύση δεν μπορεί να είναι οι ίδιες οι πετρελαϊκές εταιρείες, να φτιάχνουν τεράστια φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα. Να καταλαμβάνουν δηλαδή όλο τον ηλεκτρικό χώρο, να πουλάνε μετά την πράσινη ενέργεια και οι πολίτες να προσπαθούν να βγάλουν άκρη με το χρώμα του τιμολογίου. Και βεβαίως, δεν μπορεί να περιμένουμε από τις κυβερνήσεις και τους υπουργούς να επιδοτούν, με δικά μας χρήματα δηλαδή, για να μπορέσουμε να τα βγάλουμε πέρα.
Τι θα έπρεπε να γίνει;
Θα έπρεπε να υπάρχει ενεργειακή δημοκρατία. Οι ίδιοι πολίτες να αισθάνονται και να είναι στην πράξη συμμέτοχοι. Να μπορούν δηλαδή οι ίδιοι να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια, όχι για κερδοφορία, αλλά για να καλύψουν τις ίδιες τους τις ανάγκες, για να έχουν μια άλλη προοπτική.
Εγώ ως Δήμαρχος Αθηναίων, μπορώ να ιδρύσω μία ενεργειακή κοινότητα με καταστατικό, αλλά δεν έχω διαθέσιμο ηλεκτρικό χώρο, για να μπορέσω να δώσω φθηνό ρεύμα από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σε ευάλωτα νοικοκυριά. Και την ίδια στιγμή υπάρχει ηλεκτρικός χώρος ο οποίος έχει δοθεί σε πολύ μεγάλες εταιρείες. Άρα εδώ είναι και ένα θέμα ισονομίας, αν θα μπορέσουμε να φτιάξουμε δίκτυα, αποθήκευση, έτσι ώστε να μπορέσουμε όλοι να είμαστε συμμέτοχοι. Οι Δήμοι, οι αγρότες, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι καταναλωτές και οι πολίτες στην ενεργειακή μετάβαση.
Να πω και κάτι άλλο, γιατί μιλάμε για ανθεκτικότητα. Τι είναι η ανθεκτικότητα; Ανθεκτικότητα είναι πώς θα μοιράσουμε την πίτα σε εργολάβους για να φτιάξουν κάποια έργα που δεν έχουν καν δρομολογηθεί ή πως θα μπορέσουμε να ενισχύσουμε ακριβώς την κοινωνική μας πολιτική και τις δράσεις αυτές που θα αφορούν τους πιο ευάλωτους και τους περισσότερο ευπαθείς;
Δεν πρέπει σιγά-σιγά αυτό που γίνεται και σε άλλες χώρες να προχωρήσει κι εδώ με μεγαλύτερη ταχύτητα; Δηλαδή να ενισχύσουμε την αυτοδιοίκηση, τον πρώτο βαθμό εγγύτητας με τα προβλήματα του πολίτη, για να αποφασίζουμε εμείς και να προχωράμε σε αυτές τις δράσεις και τα έργα υποδομών;
Η προσέγγιση πρέπει να είναι αντίστροφη. Η Ευρώπη πρέπει να δει ακριβώς αυτές οι μεταβάσεις όχι σαν μία τεχνολογική ευκαιρία, αλλά σαν μία ευκαιρία να αλλάξει το μοντέλο της και να γίνει περισσότερο συμπεριληπτικό, να βάλει τον πολίτη στο επίκεντρο. Διαφορετικά, οι μεταβάσεις, θα προχωρούν χωρίς τον κόσμο, με πάρα πολύ λίγους και έτσι οι δυνάμεις αυτές οι οποίες τις στηρίζουν, οι προοδευτικές, θα χάνουν συνέχεια έδαφος».
Απαντώντας για το ποια μέτρα λαμβάνονται για την προαγωγή της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης και την οικοδόμηση ανθεκτικότητας, έναντι των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης, ο Δήμαρχος Αθηναίων υπογράμμμισε:
Εμείς στην Αθήνα λέμε ότι δεν αντέχει η πόλη μας άλλο τσιμέντο. Και τι κάνουμε για αυτό; Παλεύουμε να σταματήσουμε, τις άδειες σε τεράστια μαμούθ κτίρια και πολυκατοικίες, γιατί θεωρούμε ότι η πόλη πρέπει να αποφασίζει ποιο είναι το ύψος των κτιρίων και πόσο τσιμέντο αντέχει για να μπορεί να αναπνεύσει. Δεν είναι εύκολο γιατί απέναντι υπάρχουν κατεστημένα συστήματα, για αυτό και πήραμε απόφαση με πολύ μεγάλη πλειοψηφία. Η αποκεντρωμένη διοίκηση μας είπε «όχι», γι’ αυτό θα πάμε στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Αλλά αυτές είναι οι μάχες που έχουν τους πολλούς συμβολισμούς και που δίνουν αν θέλετε και την κατεύθυνση.
Δεύτερον, εμείς στην Αθήνα θα υποδεχθούμε φέτος 7,5 εκατομμύρια τουρίστες. Ξέρετε ποιο είναι το ποσό που αφήνουν οι τουρίστες στον Δήμο μου; 0,4 ευρώ, ο καθένας. Όχι τη μέρα, συνολικά. Είμαστε στον Ιούνιο. Ξέρετε πόσα χρήματα έχουμε εισπράξει έως τώρα; Μηδέν ευρώ! Υποδεχόμαστε 7,5 εκατομμύρια τουρίστες. Όμως οι πόροι για την καθαριότητα είναι για 750.000 κατοίκους. Άρα με ποιον τρόπο ακριβώς θα μπορέσω να κρατάω την πόλη μου λαμπερή και καθαρή όταν έχω δεκαπλάσια και εικοσαπλάσια νούμερα να καλύψω;
Για αυτό και λέμε ότι είναι πάρα πολύ σημαντικό, πέρα από τα δέντρα που φυτεύουμε, που έχουν φτάσει πάνω από τις 2000, πέρα από σημαντικές άλλες δράσεις που κάνουμε με δροσερές διαδρομές, πρέπει να προχωρήσουμε με μεγαλύτερη ταχύτητα και στις απαραίτητες θεσμικές παρεμβάσεις. Γι’ αυτό και ιδρύσαμε το Γραφείο Καταπολέμησης Ενεργειακής Φτώχειας. Δεν είναι μακέτα. Βρίσκεται στο Σεράφειο, με 60 εξειδικευμένους δημοτικούς υπαλλήλους, πιστοποιημένους από ευρωπαϊκά προγράμματα, οι οποίοι βοηθούν τους πιο ευάλωτους ενεργειακά συμπολίτες μας για να μειώσουν το ενεργειακό κόστος. Φτιάξαμε Ακαδημία Ενέργειας μέσω της Αθηναϊκής Ενεργειακής Συμμαχίας, για να μπορέσουμε να μάθουμε στα στελέχη μας αλλά και σε άλλους Δήμους πώς θα διαχειρίζονται την ενέργεια, θα εξοικονομούν πόρους. Όλα αυτά δείχνουν ότι δεν ψάχνουμε δικαιολογίες, αλλά το παλεύουμε.
Όσον αφορά τις πολιτικές που έχουν να κάνουν με τη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα, η γνώμη μου είναι ότι δεν είναι ουδέτερες πολιτικές. Είναι πολιτικές οι οποίες έχουν προοδευτικό πρόσημο. Και τι σημαίνει αυτό; Εμείς το δείξαμε και στην Αθήνα. Συνεργαστήκαμε, όχι ευκαιριακά, προεκλογικά, αλλά συνεχίζουμε και συνεργαζόμαστε με δυνάμεις πάνω σε μία ατζέντα που έχει αυτά τα θέματα που θέσαμε ως προτεραιότητα. Ποιος είναι ο στόχος; Να είναι οι προτάσεις μας συγκεκριμένες και οι πολιτικές μας αποτελεσματικές, δίκαιες και δημοκρατικές. Γι’ αυτό είναι και πολύ σημαντική η σημερινή συζήτηση. Εύχομαι να είναι καλοτάξιδο το Ινστιτούτο και να μπορούμε να προχωράμε σε αυτές τις δράσεις και τις συζητήσεις».
Σχολιάζοντας τις δράσεις που μπορούν να συμβάλουν πραγματικά στην κοινωνική δικαιοσύνη και την ισότητα, με γνώμονα μία προοδευτική ατζέντα, ο Χάρης Δούκας σημείωσε:
«Βλέποντας και τη σύνθεση στο νέο ευρωκοινοβούλιο και συνολικά στην Ευρώπη, βλέπουμε πως παρά τις προοδευτικές προτάσεις, οι προοδευτικές δυνάμεις υποχωρούν. Άρα τίθεται πάλι ο χρόνος του τώρα. Τώρα πρέπει να είμαστε ρεαλιστές και να θέσουμε δύο θέματα.
Πρώτον, πρέπει να προσπαθήσουμε πάρα πολύ και να συζητάμε ανοιχτά και καθαρά για όλα τα θέματα για να μπορέσουμε να φτιάξουμε μία κοινή συνισταμένη. Η διαφορετική άποψη είναι πλούτος, η διαφορετική άποψη δεν είναι τοξικότητα.
Και δεύτερον, πρέπει να προσπαθούμε σε κάθε βήμα να δημιουργούμε προοδευτικές συγκλίσεις, για να είμαστε αποτελεσματικοί, γιατί το τελικό αποτέλεσμα δεν μπορεί να είναι μία πλατφόρμα ή μία γενικόλογη πολιτική. Το ζητούμενο είναι πώς αύριο θα πάω στην Κυψέλη ή στον Άγιο Παντελεήμονα και θα επιλύσω ένα πρόβλημα ασφάλειας ή ένα πρόβλημα πρασίνου ή θα έχω φτιάξει κάποιο πεζοδρόμιο, άρα το ζητούμενο είναι πώς θα βελτιώσω τελικά τη ζωή των πολιτών».
«Η Αθήνα και άλλες πόλεις της Ελλάδας έχουν δύο δομικά προβλήματα: Κουτσουρεμένες αρμοδιότητες και περιορισμένους πόρους και αυτό κάνει περισσότερο δύσκολη την προσπάθεια μας για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση και να προχωρήσουμε με τις δράσεις για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας. Όμως, επειδή μιλάμε για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας το 2050, και ακούμε πολλά ωραία λόγια, αυτό που χρειαζόμαστε είναι πιο άμεσες δράσεις και τομές, τώρα.
