Η αστάθεια της τουρκικής οικονομίας επηρεάζει τις σχέσεις με την Ελλάδα

Ο καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Λευτέρης Τσουλφίδης, αναλύει την κακή κατάσταση της τουρκικής οικονομίας που φαίνεται να αποτελεί πονοκέφαλο για τον Τούρκο Πρόεδρο και πιθανές συνέπειες που μπορεί να έχει για τη χώρα μας.
Σταθεροποιητικές τάσεις εμφανίζει η τουρκική λίρα, από την ημέρα παραίτησης του υπουργού Οικονομικών της Τουρκίας, Λουτφί Ελβάν (στη θέση του διορίστηκε με απόφαση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο Νουρετίν Νεμπατί), σε ένα οικονομικό θρίλερ που εξελίσσεται στη γείτονα χωρίς τέλος, μετά την είδηση ότι η Κεντρική Τράπεζα πωλεί δολάρια για να φρενάρει την πτώση του εθνικού νομίσματος. Με τον Τούρκο Πρόεδρο να κάνει λόγο για συνέχιση των μειώσεων των επιτοκίων μέχρι τις εκλογές, παρά την άνοδο του πληθωρισμού και της ακρίβειας.
«Οι συναλλαγματικές τιμές και ο πληθωρισμός, σήμερα αυξάνονται, αύριο πέφτουν. Ποτέ δεν ήμουν των υψηλών επιτοκίων, ούτε και τώρα είμαι, ούτε και θα γίνω ποτέ…» είχε δηλώσει μιλώντας στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ, υπερασπιζόμενος για ακόμη μια φορά την πολιτική νομισματικής χαλάρωσης κι επαναλαμβάνοντας ότι «θα δούμε τα επιτόκια να μειώνονται αισθητά».
Η τουρκική λίρα μέσα στο 2021 έχει χάσει το 47% της αγοραστικής της αξίας (μόνο τον Νοέμβριο έχει χάσει το 30%), ενώ σύμφωνα με το Reuters η Κεντρική Τράπεζα, για να στηρίξει τη λίρα πωλεί συνάλλαγμα που «δεν της ανήκει».
Είναι σωστή η πολιτική που υιοθετεί ο Tούρκος Πρόεδρος και ποιο είναι το «effect» της για την Ελλάδα, είναι τα ερωτήματα στα οποία μας απαντά ο καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Λευτέρης Τσουλφίδης.
– Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δηλώνει ότι τα υψηλά επιτόκια οδηγούν σε αυξήσεις τιμών. Διαβεβαιώνει ότι με τη μείωσή τους υποστηρίζονται η παραγωγή και οι εξαγωγές. Ισχύει;
Τα πρόσφατα αρκετά χρόνια από την Ιαπωνία μέχρι τις ΗΠΑ και την ΕΕ, η ακολουθούμενη πολιτική είναι της ποσοτικής χαλάρωσης η οποία εσχάτως έχει ενισχυθεί έτι περαιτέρω λόγω της πανδημίας.
Σύμφωνα με την πολιτική της ποσοτικής χαλάρωσης, οι Κεντρικές Τράπεζας αυξάνουν την ποσότητα του χρήματος αγοράζοντας ομόλογα από το κοινό που το αποζημιώνουν με ισόποσες λογιστικές εγγραφές σε τραπεζικούς λογαριασμούς. Η ιδέα είναι ότι στη συνέχεια το επιπλέον χρήμα θα επενδυθεί – πράγμα που μόνο μερικώς έχει γίνει στην ΕΕ και αλλού. Ο λόγος είναι ότι τα επιτόκια είναι μόνο μία από τις πολλές μεταβλητές που επηρεάζουν τις επενδύσεις.
Στο μεταξύ, ο πληθωρισμός και στην ΕΕ αρχίζει να αποκτά τη δική του δυναμική και αν συνεχίσουν τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης, το πιθανότερο είναι να δούμε και αύξηση των επιτοκίων και χειροτέρευση της ύφεσης. Η ιδέα (πολύ παλιά) είναι ότι το επιτόκιο ακολουθεί τον πληθωρισμό κι όχι το αντίστροφο.
– Ο κ. Ερντογάν και το επιτελείο του πάντως θεωρούν ότι μειώνοντας το επιτόκιο παρασύρουν προς τα κάτω και τον πληθωρισμό.
Αυτό θεωρούν, μάταια όμως. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Το χειρότερο είναι ότι αφήνουν να θεωρηθεί ότι αρκεί η διοικητική παρέμβαση και η αγορά θα υπακούσει. Ωστόσο, η Οικονομία έχει τους δικούς της νόμους που «λειτουργούν ανεξάρτητα από την βούληση των ανθρώπων» ακόμη και αν αυτοί που είναι στα πράγματα έχουν μεγάλη πολιτική ισχύ.
Αυτά όλα θεωρώ ότι δεν μπορεί να μην είναι γνωστά τόσο στον Ερντογάν όσο και στους επιτελείς του. Εικάζω όμως ότι η βαθύτερη επιδίωξή τους είναι αφενός να ικανοποιήσουν τον σκληρό πυρήνα των οπαδών τους που θεωρεί τον τόκο και το επιτόκιο κατακριτέα και κατά συνέπεια η μείωση των επιτοκίων μέχρι τον μηδενισμό τους κατά βάθος να κρίνονται ως πολιτικές προς την ορθή κατεύθυνση καθώς συνάδουν με τις θρησκευτικές πεποιθήσεις μεγάλου μέρους του εκλογικού σώματος. Ο ίδιος ο Ερντογάν το επισημαίνει πάρα πολύ χαρακτηριστικά λέγοντας: «Ποτέ δεν ήμουν των υψηλών επιτοκίων, ούτε τώρα είμαι, ούτε και θα γίνω ποτέ».
– Με την πολιτική μείωσης των επιτοκίων και την υποτιμημένη λίρα η τουρκική κυβέρνηση τι ακριβώς αναμένει;
Αφενός μεγάλη αύξηση του τουρισμού, αφετέρου η υποτιμημένη λίρα σε συνδυασμό με την αισθητή πτώση των πραγματικών μισθών λόγω πληθωρισμού, μαζί με σειρά άλλων παραγόντων, υπόσχονται δελεαστικά κέρδη για τους υποψήφιους επενδυτές.
– Η πολιτική αυτή μπορεί επομένως να αποδώσει σε βάθος χρόνου;
Μπορεί! Αλλωστε ο πληθωρισμός είναι ένα φαινόμενο που ποτέ δεν έλλειψε στην Τουρκία και ο κόσμος, ως έναν βαθμό, έχει μάθει να ζει με αυτόν. Ωστόσο σήμερα, αντίθετα με ό,τι συνέβαινε στο παρελθόν, διαπιστώνουμε ότι πλήττεται η μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού που διαβιεί υπό συνθήκες ακραίας φτώχειας.
Είναι γεγονός ότι η μείωση των επιτοκίων στην Τουρκία γίνεται διοικητικά και η κατακρήμνιση της λίρας μετατρέπεται σε διολίσθηση μέσω της πώλησης συναλλάγματος το οποίο ανεξάρτητα από τις αντιφατικές εκτιμήσεις του, έχει ένα ανυπέρβλητο όριο που δεν είναι άλλο από τη δυσανασχέτηση του πληθυσμού.
Οι διαμαρτυρίες, προς το παρόν, στρέφονται κατά της ακρίβειας, αλλά μέσω αυτής, αναδύονται πολλά άλλα κακώς κείμενα που είναι πολύ πιθανόν να γίνουν κι αυτά μέρος των κοινωνικών διεκδικήσεων. Αυτό που μπορεί να ανακόψει τη χειροτέρευση των κοινωνικών συνθηκών, είναι η εγκατάλειψη της πολιτικής των χαμηλών επιτοκίων πράγμα που είναι εξαιρετικά δύσκολο, χωρίς να είναι και απίθανο, για τον Ερντογάν να το κάνει.
– Ποιες θα είναι οι συνέπειες για την Ελλάδα αυτών των εξελίξεων στην Οικονομία της γείτονος;
Οι συνέπειες για την Ελλάδα είναι απρόβλεπτες. Η διαρκώς μεταβαλλόμενη κατάσταση στην Τουρκία ενδιαφέρει γενικότερα και ειδικότερα την Ελλάδα καθώς οι ήδη τεταμένες σχέσεις των δύο χωρών αναμένεται να περάσουν από νέες δοκιμασίες.
Εξυπακούεται ότι η ακολουθούμενη οικονομική πολιτική στην Τουρκία τροφοδοτεί την κοινωνική δυσανασχέτηση και από ένα σημείο και μετά η τουρκική εξωτερική πολιτική μπορεί να γίνει εντελώς απρόβλεπτη.
Πηγή Sputniknews.gr