Ανατροπή στα εργασιακά: Τι σημαίνει οκτάωρο αλά καρτ

Τι ακριβώς σημαίνει το οκτάωρο αλά καρτ; Τι σημαίνουν το ψηφιακό ωράριο και η ηλεκτρονική κάρτα εργασίας; Αλλαγές που σχεδιάζονται να προωθηθούν από την κυβέρνηση με το νομοσχέδιο για τις αλλαγές στην αγορά εργασίας του ιδιωτικού τομέα και θα τεθούν σε δημόσια διαβούλευση το προσεχές διάστημα; Πόσο θα αλλάξει η καθημερινότητα των εργαζομένων και η μορφή της εργασίας τους από τη στιγμή που θα μπει σε ισχύ;
Σύμφωνα με έγκυρες διαρροές από πηγές του Υπουργείου Εργασίας, εργαζόμενοι και εργοδότες θα αποκτήσουν -μετά την ψήφιση του νέου νομοσχεδίου- τη δυνατότητα να συμφωνούν σε ό,τι αφορά τον χρόνο έναρξης και λήξης του οκταώρου στη διάρκεια της ημέρας. Στόχος, επομένως, είναι η καθιέρωση ενός «ευέλικτου ωραρίου» εργασίας, ανάλογα με τις ανάγκες των εργαζομένων, όπως τονίζεται, χωρίς να θίγεται το θεσμοθετημένο 8ωρο και το 40ωρο και διευκολύνοντας περαιτέρω την επιχειρηματικότητα στον ιδιωτικό τομέα.
Ερωτήματα εγείρονται ωστόσο για τα κενά που μπορεί να αφήνει το νέο νομοσχέδιο, αλλά και κατά πόσο τελικά σε μια συμφωνία εργοδότη-εργαζόμενου, ο δεύτερος μπορεί να προστατευτεί. Αναζητήσαμε τους αρμόδιους στο Υπουργείο Εργασίας, οι οποίοι ωστόσο δεν θέλησαν να προβούν σε κάποια δήλωση προτού, όπως μας τονίστηκε, κατατεθεί το νομοσχέδιο για διαβούλευση. Να σημειωθεί ότι παρ’ όλη τη δυνατότητα αναπροσαρμογής του ημερησίου χρόνου εργασίας, με το νέο νομοσχέδιο δεν θα μειώνεται το σύνολο των κανονικών ωρών εργασίας ανά εβδομάδα. Σχεδιάζεται επιπλέον ο διπλασιασμός του ανώτατου ορίου των υπερωριών και η αύξηση του ανώτατου ορίου υπερωριών στις βιομηχανίες σε 6μηνιαία βάση σε 100 ή 120 ώρες, με τη δυνατότητα εργασίας 12 επιπλέον ωρών ανά μήνα (ή επιπλέον τριών ωρών ανά εβδομάδα).
Τι σημαίνει στην πράξη οκτάωρο αλά καρτ;
Δημιουργείται πεδίο ασαφειών; Ποιον ευνοούν;
«Ο βασικός κίνδυνος είναι να μειωθεί κατά πολύ το κόστος εργασίας με κυρίως θιγόμενο τον εργαζόμενο» απαντά στα ερωτήματά μας ο γνωστός εργατολόγος Διονύσης Τεμπονέρας. «Αυτό πρακτικά τι σημαίνει; Οτι η αμοιβή των υπερωριών θα μειωθεί, δεν θα έχουμε πια την προσαύξηση 20%, 40%, 60% ή 80%, που είχαμε, αντίστοιχα. Δηλαδή, γίνονται πολύ πιο φτηνές οι υπερωρίες». Το δεύτερο ζήτημα που, όπως προσθέτει, προκύπτει σχετίζεται με το ανώτατο όριο των υπερωριών. «Αυτή τη στιγμή, στη βιομηχανία είναι 48 ώρες υπερωρία ανά εξάμηνο. Ο στόχος είναι το 48 να γίνει 60. Δηλαδή, 120 ώρες τον χρόνο. Στην περίπτωση αυτή πάλι μειώνεται κατά πολύ το κόστος της υπερωρίας καθώς θα είναι πιο μικρή η προσαύξηση».
Η παρέμβαση ωστόσο που σχετίζεται με το ψηφιακό ωράριο δημιουργεί την προσδοκία ότι θα καταγράφεται με απόλυτη διαύγεια ο χρόνος που δουλεύει ο κάθε εργαζόμενος. «Αυτό καταρχάς φαίνεται λογικό και σωστό» παραδέχεται ο κ. Τεμπονέρας. «Αλλά η συγκεκριμένη ψηφιακή λειτουργία ενέχει τον κίνδυνο των άμεσων τροποποιήσεων που μπορεί να κάνει ο εργοδότης στον εργαζόμενο».
Ενα παράδειγμα:
«Ενώ θα ξεκινά ο εργαζόμενος από το σπίτι του για να δουλέψει 9-5 μ.μ., στην πορεία ο εργοδότης, επειδή προέκυψε έκτακτη ανάγκη, μπορεί να κάνει τροποποίηση του ωραρίου του. Χωρίς προειδοποίηση. Κατά τη διάρκεια της μέρας. Και ξαφνικά ο εργαζόμενος θα επιστρέφει σπίτι του στις 9 ή στις 10 μ.μ. Με άλλα λόγια, θα φεύγει από το σπίτι του χωρίς να ξέρει τι ώρα θα γυρίσει σε αυτό. Γιατί δίνεται αυτή η δυνατότητα στους εργοδότες.
Ενα επιπλέον ζήτημα που ανακύπτει σχετίζεται με τον διαχωρισμό μεταξύ υπερεργασίας και υπερωρίας, που έχουν διαφορετική προσαύξηση στις αμοιβές αυτή τη στιγμή. Αν καταργηθεί όμως ο διαχωρισμός, καταργείται και το όριο προσαύξησης για την υπερεργασία και θα ισχύει μόνο η υπερωρία, πράγμα το οποίο καταλήγει στο να είναι πιο φτηνή η απασχόληση εργαζομένων και να είναι μειωμένο το κόστος των υπερωριών. Συνοψίζοντας, με το νέο νομοσχέδιο ο εργαζόμενος θα καλείται να δουλεύει περισσότερες ώρες με λιγότερα χρήματα. Αυτό συμβαίνει σε συνθήκες οικονομικής κρίσης και με δεδομένους τους πολύ χαμηλούς μισθούς. Περιμένουμε, επομένως, με αγωνία το τελικό κείμενο που θα τεθεί σε διαβούλευση».
Μια από τις αλλαγές του νέου νομοσχεδίου αφορά, προσθέτει ο κ. Τεμπονέρας, στη διεύρυνση του κύκλου των προσώπων που θα χαρακτηρίζονται διευθυντικά στελέχη και εξαιρούνται των υπερωριών. «Σήμερα δεν υπάρχει σαφής ορισμός του διευθυντικού στελέχους. Μετά την παρέμβαση του υπουργείου αναμένεται να διευρυνθεί ο κύκλος των εργαζομένων, οπότε ένας προϊστάμενος πωλητής, ένας προϊστάμενος οπουδήποτε, θα μπορεί να χαρακτηριστεί διευθυντικό στέλεχος εν τη ευρεία έννοια και για τον λόγο αυτό δεν θα δικαιούται καθόλου υπερωρίες».
«Ερχεται Αρμαγεδδώνας»
«Ερχεται Αρμαγεδδώνας. Από το 1920 μέχρι σήμερα δεν έχει πειραχτεί το 8ωρο. Και τώρα επιχειρείται ο θρυμματισμός του 8ωρου, της έννοια της υπερεργασίας και της έννοια της υπερωρίας. Και θα θεσπιστεί το εβδομαδιαίο 40ωρο σαν μέτρο για την απασχόληση του εργαζομένου, χωρίς να είναι υποχρεωτικό το 8ωρο. Μπορεί δηλαδή τη μια μέρα να εργάζεται κανείς 12ωρο και την άλλη 5ωρο, ανάλογα με τις ορέξεις του εργοδότη. Καταστρέφεται, με άλλα λόγια, το σύστημα της συλλογικής ρύθμισης των εργασιακών σχέσεων» υποστηρίζει ο γενικός γραμματέας του Υπουργείου Εργασίας της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, Ανδρέας Νεφελούδης, που παρακολουθεί τον σχεδιασμό της Νέας Δημοκρατίας και για τα εργασιακά και για το ασφαλιστικό.
Το υπουργείο κάνει πάντως λόγο για ευελιξία υπέρ του εργαζομένου, που θα ζητά προσαρμογή του 8ώρου, βάσει των αναγκών του.
«Δεν ισχύει αυτό, διότι υπάρχει ήδη συλλογική ρύθμιση που αναφέρεται στην παρακολούθηση της υγείας και της σχολικής επίδοσης του παιδιού: στο Δημόσιο μέχρι τα 25 χρόνια του και στον ιδιωτικό τομέα μέχρι τα 16. Υπάρχουν ήδη άδειες γονικές κλπ. Σκεφτείτε όμως» μας παροτρύνει ο κ. Νεφελούδης «σε μια διαδικασία ρύθμισης του 8ώρου και διαπραγμάτευσης για αυτό, ποιος θα έχει το πάνω χέρι; Ποιος είναι ο δυνατός; Αυτός που προσφέρει εργασία. Αν βγάλει ένα κιχ ο εργαζόμενος, μπορεί να μην έχει εργασία την επόμενη ημέρα. Στις 30 του μήνα κατατέθηκε η νομοθετική ρύθμιση για το ευέλικτο 8ωρο, με πρόσχημα την τηλεργασία. Θα μπει σε διαβούλευση τις προσεχείς ημέρες. Αναμένουμε τις αντιδράσεις».
Η εργασία της εκπόνησης της «Επιστημονικής (συγκριτικής) μελέτης Εφαρμογής Ευέλικτων Μορφών Εργασίας (Τηλεργασίας) καθώς και του συστήματος επιδότησής του (Kurzarbeit) για τις ανάγκες της Κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων» ανατέθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου στον δικηγόρο Κωνσταντίνο Τσιμάρα. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την επικοινωνία μας με το υπουργείο διαψεύστηκε κατηγορηματικά οποιαδήποτε εμπλοκή του στην εκπόνηση του νέου νομοσχεδίου, με σύμβαση εργασίας.
Κάτι που όμως έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με την αναρτητέα στο διαδίκτυο από τις 16 Σεπτεμβρίου ΑΔΑ ΩΚΛΒ46ΜΤΛΚ-Σ24, η οποία περιγράφει λεπτομερώς τις τέσσερις ανατεθείσες Ενέργειες (ανάμεσά τους και η «Τεκμηρίωση «σεναρίων υιοθέτησης ευέλικτων μορφών εργασίας, συμπεριλαμβανομένων και αυτών της τηλεργασίας και η Διατύπωση της Νομοθετικής Πρότασης). Το Χρονοδιάγραμμα, που, όπως αναγράφεται στη σύμβαση έργου, δινόταν στον καθηγητή ώσπου να παράσχει πλήρως τις υπηρεσίες του για το Αρθρο 2 της σύμβασης (που αφορά στην επισκόπηση θεσμικού (νομοθετικού) πλαισίου στην Ελλάδα που (μπορεί να) εφαρμόζεται για (ή ευνοεί) την αποτελεσματική προσφορά εργασίας χωρίς απαίτηση φυσικής παρουσίας σε συγκεκριμένο χώρο, καθώς και άλλων ευέλικτων μορφών εργασίας […] και στην ανάλογη επισκόπηση κανόνων και οδηγιών στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Θεσμών) ήταν η 30η Σεπτεμβρίου.
«Σαφώς και θα υπάρξουν με το 8ωρο αλά καρτ και γκρίζες ζώνες και παραθυράκια και καταστρατήγηση. Εχει καθαρά να κάνει με τη συνεννόηση που έχει να κάνει ο εργοδότης με τον εργαζόμενο. Είναι πάρα πολύ σίγουρο ότι κάποιες εργοδοσίες θα βρουν το περιθώριο και στο 8ωρο αλά καρτ να εκμεταλλευτούν εργαζομένους. Και δεν θα μπορεί να κάνει πάρα πολλά πράγματα ο εργαζόμενος εκεί» επισημαίνει η κα Λίλη Τρίμη, έμπειρη HR σε μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες με καταστήματα εστίασης στη χώρα.
«Αντίβαρο το ΕΡΓΑΝΗ 2»
Το «ΕΡΓΑΝΗ 2», που έρχεται στα εργασιακά, το βλέπει η συνομιλήτριά μας να λειτουργεί ωστόσο ως αντίβαρο.
«Πλέον όλες οι εταιρείες θα έχουν κάρτα εργαζομένου. Θα ενημερώνεται κατευθείαν το «ΕΡΓΑΝΗ 2» ζωντανά. Κι αν ένας εργαζόμενος δουλεύει εξαήμερο, 6 ώρες και 40 λεπτά, η κάρτα του θα πρέπει να γράψει 6 ώρες και 40 λεπτά. Στην ουσία θέλουν να πιάσουν τη μαύρη εργασία και την υπερωρία. Η υπερεργασία όμως είναι συμφωνία μεταξύ κυριών» ομολογεί.
«Από τις 8 ώρες και πάνω όμως το παιχνίδι αλλάζει. Από πού να αρχίσουμε και πού να τελειώσουμε. Σίγουρα αυτό που πάνε να κάνουν τώρα δημιουργεί ένα μεγάλο κενό ως προς την εξασφάλιση του εργαζόμενου. Το να πει ο εργοδότης «θα δουλέψεις 12 ώρες και θα τα βρούμε» δεν είναι κάτι εύκολο. Πώς θα τα βρούμε; Αν, λ.χ., βάλω τον εργαζόμενο να δουλέψει 12ωρο για πέντε μέρες πού θα τα βρούμε; Είναι σχεδόν ξεκάθαρο ότι το νέο 8ωρο αλά καρτ θα είναι αποκλειστικά υπέρ του εργοδότη. Και δυστυχώς δυναμιτίζει και τη σχέση μεταξύ εργαζομένου και εργοδότη που είναι ήδη πολύ κακή. Νομίζω μπαίνουμε σε ακόμα πιο δύσκολα μονοπάτια. Θα βοηθήσει τον εργοδότη και ο εργαζόμενος θα συνεχίσει να είναι ο χαμένος της υπόθεσης. Ισως λίγο να μαζευτεί η κατάσταση συνδυαστικά με το ΕΡΓΑΝΗ 2 που θα μπει και θα μαζέψει το κομμάτι των ωρών. Είναι μια ασφαλιστική δικλείδα για τον εργαζόμενο και για αυτό το κάνουν, για να μπορέσουν να μαζέψουν το αλόγιστο. Μακάρι ο συνδυασμός των δύο να μπορέσει να φέρει ένα καλύτερο αποτέλεσμα. Πριν όμως το δω, δεν μπορώ να σας πω με βεβαιότητα ότι θα λειτουργήσει. Γιατί πάντα ο εργοδότης ψάχνει και βρίσκει κι ένα παραθυράκι. Από την άλλη δεν μπορούμε να λέμε κι ότι πάντα ο εργοδότης φταίει. Σίγουρα υπάρχουν και υποδειγματικοί εργοδότες στη χώρα μας και εργάζομαι σε έναν».
Πηγή: Sputniknews, Ιωάννα Κλεφτόγιαννη