Όπως λέει το λατινικό ρητό, αν θέλεις ειρήνη, προετοιμάσου για πόλεμο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, σε έναν ολοένα και πιο ασταθή κόσμο, η ΕΕ πρέπει να ενισχύσει τη δική της άμυνα και πρέπει να διασφαλίσουμε ότι είμαστε σε θέση να υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας. Αυτό δεν θα είναι εφικτό χωρίς συγκεκριμένες δράσεις και πολιτική βούληση, η οποία έχει απουσιάσει για δεκαετίες από τα κράτη μέλη. Ωστόσο, η επερχόμενη θητεία του πρώτου Ευρωπαίου Επιτρόπου για την Άμυνα και το Διάστημα υπόσχεται να αφυπνίσει την ΕΕ από το λήθαργό της.
Πιο λεπτομερείς τρόποι ενίσχυσης της άμυνας της Ευρώπης συζητήθηκαν πρόσφατα εντός της πολιτικής μας οικογένειας, της Ομάδας του ΕΛΚ, καταλήγοντας στην υιοθέτηση μιας στρατηγικής έκθεσης με τίτλο «Μια Ευρώπη που προστατεύει: μια Ευρώπη που προάγει την πραγματική ειρήνη, οικοδομώντας μια πραγματική Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση». Η λύση είναι σαφής: πρέπει να δράσουμε τώρα και να το κάνουμε αποφασιστικά, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα.
Για να αντιληφθούμε το μέγεθος της κατάστασης, την τελευταία δεκαετία η Μόσχα και το Πεκίνο αύξησαν τους αμυντικούς τους προϋπολογισμούς κατά σχεδόν 300% και 600% αντίστοιχα. Την ίδια στιγμή, οι χώρες της ΕΕ αύξησαν τους δικούς τους μόνον κατά 20%. Ακόμη και τώρα, δεν έχουν εκπληρώσει όλοι οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ τον στόχο του 2% του ΑΕΠ. Πρέπει να ενισχύσουμε τις προσπάθειές μας – είναι ζήτημα αξιοπιστίας. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η Ρωσία θα είναι σε θέση να εξαπολύσει μια πλήρους κλίμακας επίθεση κατά της ΕΕ και του ΝΑΤΟ μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια. Η Ευρώπη πρέπει, επομένως, να αναλάβει επιτέλους την ευθύνη της ασφάλειάς της και να γίνει ικανή και πρόθυμη να υπερασπιστεί τον εαυτό της και τα συμφέροντά της. Στη στρατηγική μας έκθεση, προτείνουμε πέντε συγκεκριμένα βήματα για να το πετύχουμε αυτό.
Πρώτον, χρειαζόμαστε μια πραγματική Ευρωπαϊκή Ενιαία Αγορά Άμυνας. Η συνεχιζόμενη αναποτελεσματικότητα της ευρωπαϊκής αγοράς άμυνας οδηγεί σε περιττές επικαλύψεις, χαμηλή αποτελεσματικότητα των δαπανών άμυνας και, συνεπώς, σε σπατάλη των χρημάτων των Ευρωπαίων φορολογουμένων. Δεν είναι ιδανικό το γεγονός ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ προμηθεύονται ακόμη το 78% του στρατιωτικού τους εξοπλισμού από μη ευρωπαϊκές πηγές. Ο πόλεμος στην Ουκρανία δείχνει επίσης ότι οι κατακερματισμένες δυνατότητες και η έλλειψη παραγωγικής και επισκευαστικής ικανότητας οδηγούν σε μακρές και ευάλωτες αλυσίδες εφοδιασμού για πυρομαχικά, ανταλλακτικά και συντήρηση. Μια πλήρως ανεπτυγμένη Ενιαία Αγορά Άμυνας πρέπει να περιλαμβάνει σημαντικές επενδύσεις στη βιομηχανική μας ικανότητα, τη συμμετοχή των ΜΜΕ, την άρση των διασυνοριακών εμποδίων και την προώθηση πανευρωπαϊκής αξίας εφοδιαστικών αλυσίδων. Πρέπει να βελτιστοποιήσουμε επειγόντως την παραγωγή μέσω τυποποίησης, αμοιβαίας αναγνώρισης πιστοποίησης και προτεραιοποίησης. Πρέπει να ενσωματώσουμε την Ουκρανία στην αγορά μας και να ευνοήσουμε τις κοινές προμήθειες μεταξύ των κρατών μελών.
Δεύτερον, πρέπει να σκεφτούμε φιλόδοξα και να επενδύσουμε στο μέλλον των αμυντικών τεχνολογιών της ΕΕ. Πρέπει να αυξήσουμε σημαντικά την επένδυσή μας σε αναδυόμενες και αποτρεπτικές τεχνολογίες άμυνας, όπως την κυβερνοάμυνα, το διάστημα, τα νέα υλικά και τις κατασκευές, την τεχνητή νοημοσύνη, τους κβαντικούς υπολογιστές, το cloud computing, το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT), τη η ρομποτική, τη βιοτεχνολογία και τη νανοτεχνολογία. Σε στενή συνεργασία με τους διατλαντικούς εταίρους μας, πρέπει να αντιμετωπίσουμε φιλόδοξα ευρωπαϊκά έργα, όπως μια κοινή και διαλειτουργική ασπίδα πυραυλικής άμυνας, μια ευρωπαϊκή πυρηνική ασπίδα, και μια ευρωπαϊκή DARPA (Defence Advanced Research Programme Agency – Υπηρεσία Έρευνας Προηγμένων Αμυντικών Προγραμμάτων).
Τρίτον, χρειαζόμαστε περισσότερη αμυντική συνεργασία και ενσωματωμένες ευρωπαϊκές δυνατότητες. Η Ομάδα του ΕΛΚ οραματίζεται μια Αμυντική Ένωση με κοινές δυνατότητες σε ξηρά, θάλασσα, αέρα, διάστημα και κυβερνοχώρο, σε συμφωνία με το ΝΑΤΟ, και με τη Ικανότητα Άμεσης Ανάπτυξης (RDC) ως μόνιμης και άμεσα διαθέσιμης δύναμης. Η Στρατιωτική Κινητικότητα πρέπει να ακολουθηθεί με συγκεκριμένα μέτρα, ιδίως με έναν οδικό χάρτη για την επίτευξη μιας «στρατιωτικής Σένγκεν», που θα εγγυάται τη στρατιωτική κινητικότητα εντός των συνόρων της ΕΕ. Πρέπει να καθιερώσουμε ένα πλήρως στελεχωμένο και εξοπλισμένο Κοινό Επιτελείο, το οποίο θα συνδυάζει πολιτικά και στρατιωτικά εργαλεία, ώστε να αξιοποιείται πλήρως η ολοκληρωμένη προσέγγιση της ΕΕ στη διαχείριση κρίσεων, από τον στρατηγικό σχεδιασμό και τα επιχειρησιακά σχέδια μέχρι την πραγματική διεξαγωγή αποστολών και επιχειρήσεων.
Τέταρτον, χρειαζόμαστε περισσότερες επενδύσεις, έξυπνη νομοθεσία, ανάπτυξη βιομηχανικής ικανότητας και καλύτερες υποδομές. Οι φιλοδοξίες μας στην άμυνα πρέπει να συνοδευτούν από την κατάλληλη χρηματοδότηση στον μελλοντικό πολυετή προϋπολογισμό της ΕΕ. Πρέπει επειγόντως να επικεντρωθούμε σε περισσότερες, καλύτερες και κοινές επενδύσεις. Ταυτόχρονα, ζητάμε λιγότερους κανονισμούς και διοικητικά βάρη. Η επερχόμενη Λευκή Βίβλος για το Μέλλον της Ευρωπαϊκής Άμυνας πρέπει να κάνει συγκεκριμένες προτάσεις για την πραγματοποίηση των προβλέψεων της έκθεσης Draghi, η οποία υπογραμμίζει την ανάγκη για επιπλέον 500 δισ. ευρώ επενδύσεων στον ευρωπαϊκό τομέα άμυνας μέσα στην επόμενη δεκαετία. Πρέπει να εξετάσουμε νέους τρόπους χρηματοδότησης των προγραμμάτων μας. Αυτό πρέπει να περιλαμβάνει μια αναθεώρηση της εντολής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και πρόσθετες απαλλαγές ΦΠΑ. Οι δανειοδοτήσεις της ΕΤΕπ πρέπει να στηρίζουν ιδιωτικές επενδύσεις στη βιομηχανία άμυνας της Ευρώπης.
Τέλος, η Ευρώπη χρειάζεται μια ισχυρή φωνή στον κόσμο όταν πρόκειται για άμυνα και ασφάλεια. Για την Ομάδα του ΕΛΚ, η στενή διατλαντική σχέση και η συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ παραμένει θεμέλιος λίθος της ασφάλειάς μας. Ωστόσο, αυτό δεν μας απαλλάσσει από την υποχρέωση ότι εμείς, οι Ευρωπαίοι, πρέπει να είμαστε σε θέση να υπερασπιστούμε τα δικά μας συμφέροντα, οικοδομώντας τις δικές μας συμπληρωματικές και διαλειτουργικές αμυντικές δυνατότητες. Μια αληθινή συνεργασία σημαίνει κοινές ευθύνες, κοινές προσπάθειες και ίσο καταμερισμό βαρών.
Δεν μπορούμε να στεκόμαστε άπραγοι ενώ ο κόσμος γύρω μας συνεχίζει να εξοπλίζεται. Το μέλλον της ευρωπαϊκής ασφάλειας εξαρτάται όχι μόνον από πολιτικές, αλλά και από πολιτική βούληση. Είναι καιρός η Ευρώπη να αναλάβει την ευθύνη για την άμυνά της. Ο κόσμος μας παρακολουθεί…
Των Βαγγέλη Μεϊμαράκη και Andrzej Halicki
* Ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης είναι ευρωβουλευτής της ΝΔ στην ΚΟ του ΕΛΚ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και συμπρόεδρος της Ομάδας Εργασίας της ΚΟ του ΕΛΚ για το Διαθρησκειακό και Διαπολιτισμικό Διάλογο.
* Ο Andrzej Halicki είναι επικεφαλής της πολωνικής Αντιπροσωπείας στην ΚΟ του ΕΛΚ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και πρόεδρος της Ομάδας Εργασίας της ΚΟ του ΕΛΚ για την Εξωτερική Πολιτική.