Η Αλίκη Βουγιουκλάκη “έφυγε” πριν γεράσει. Τα γερατειά άλλωστε τα φοβόταν περισσότερο από τον θάνατο, καθώς είχε προηγηθεί αρκετά χρόνια πριν από την τρέλα τής Καλιφόρνιας ή του Χόλιγουντ για την εμμονή της νέας, όμορφης, ξανθιάς γυναίκας.
Σε λίγες ημέρες συμπληρώνονται 25 χρόνια από τον θάνατό της (23 Ιουλίου 1996) και η Αλίκη συνεχίζει να μπαινοβγαίνει στα σπίτια μας, σχεδόν καθημερινά, με τις αλλεπάλληλες προβολές των ταινιών της στην τηλεόραση, σα να μην πέρασε μια μέρα. Μία τόσο οικεία μορφή, που νομίζεις ότι θα ανοίξεις τα περιοδικά ποικίλης ύλης και θα τη δεις να ποζάρει σε μια παραλία, να ετοιμάζει μια νέα θεατρική παραγωγή, να αποκαλύπτει κάτι από τη ζωή της. Και πάντα νέα, φρέσκια και έτοιμη για νέες κατακτήσεις. Το ωραίο είναι ότι αν εξαιρέσουμε τα θεατρικά της σχέδια, όλα τα άλλα σχεδόν “παίζουν” καθημερινά- ειδικά στο διαδίκτυο…
Όταν οι θρύλοι συναντούν την εθνική σταρ
Για την Αλίκη έχουν γραφεί τα πάντα. Για τα πρώτα της δύσκολα βήματα στο θέατρο, στο οποίο μπήκε κρυφά από την μανιάτικη οικογένειά της, για το ξεκίνημά της στο σινεμά, τους δυο γάμους της, τον λαμπερό με τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ το 1965, τον κρυφό, για χρόνια, ακόμη και όταν χώρισε, με τον επιχειρηματία Γιώργο Ηλιάδη (1982-1987), τις ερωτικές σχέσεις της και ειδικά με τους νεότερους άνδρες, μετά και το δεύτερο διαζύγιο. Ακόμη για τις ταραχώδεις συνεργασίες της με τον Φίνο ή τον Σακελλάριο, τον φημισμένο επαγγελματισμό της, τις μεγάλες αμοιβές της, τις πλαστικές επεμβάσεις της, τις σχέσεις της με τους συναδέλφους της, τη φημολογία για την κόντρα της με την Τζένη Καρέζη, που μάλλον δεν υπήρξε ποτέ, τις ερωτικές της περιπέτειες με εκδότες, περιστατικά που ακόμη και σήμερα τροφοδοτούν τη μυθολογία γύρω από το όνομά της. Και όπως συμβαίνει με κάθε κοντινό μας πρόσωπο, θα υπάρξουν και όλες οι απόψεις από ανθρώπους που τη γνώρισαν καλά ή λιγότερο καλά ή και από ανθρώπους που απλώς μπήκαν στο καμαρίνι της για ένα αυτόγραφο. Λογικό να έχουν ακουστεί τα πάντα γι’ αυτήν: Ήταν “γλυκιά” – ήταν “σκληρή”, ήταν “γενναιόδωρη” – ήταν “φιλοχρήματη”, ήταν “δοτική” – ήταν “εγωπαθής”… Το μόνο που δεν αμφισβητείται είναι η σκληρή εργατικότητά της, η επιμονή της, για επιτυχία, το πάθος της για το χειροκρότημα του κοινού, η λάμψη της στο πανί. Άρα τι μένει πέρα από το μύθο που έκτισε με μία πρωτόγνωρη πεποίθηση από το ξεκίνημά της και την έκανε “εθνική σταρ”, προσωνύμιο που της έδωσε το 1959 η Ελένη Βλάχου από την “Καθημερινή”. Μα φυσικά οι 42 ταινίες της, που γύρισε σε περίπου 30 χρόνια, μέχρι να ‘ρθει το τέλος του παλιού εμπορικού κινηματογράφου.
Φιλοδοξίες
Η Αλίκη Σταματίνα Βουγιουκλάκη, που γεννήθηκε στις 20 Ιουλίου του 1934, είχε δύσκολα παιδικά χρόνια, καθώς ο πατέρας της, που ήταν κατοχικός νομάρχης, δολοφονήθηκε από αντάρτες του ΕΛΑΣ και έπρεπε η μάνα της, μόνη της, να τη μεγαλώσει, μαζί με τα δυο αδέλφια της. Οι φιλοδοξίες της θα την οδηγήσουν το 1952 στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, απ’ την οποία αποφοίτησε τρία χρόνια μετά, με “λίαν καλώς”, μία συμβιβαστική λύση, καθώς ο Δημήτρης Χορν, ένας από τους βαθμολογητές της, αμφισβήτησε την επάρκειά της. Θα μπει στο θέατρο, θα κάνει τις πρώτες επιτυχίες της παρότι ακόμη άμαθη υποκριτικά. Σύντομα θα μπει και στα πλατό, με την πρώτη της ταινία “Το Ποντικάκι”, με καστανά ακόμη μαλλιά και παιδικό πρόσωπο. Θιασάρχες όπως η Κοτοπούλη, η Κυρία Κατερίνα και ο Μουσούρης της έδωσαν ακόμη μία ώθηση για να γίνει πρωταγωνίστρια, αν και αρκετοί υποστηρίζουν ότι το μεγαλύτερο “σπρώξιμο” οφείλεται στη διαφήμιση μιας μπύρας.
Το 1955 θα γυρίσει το πρώτο βουκολικό δράμα της καριέρας της, “Ο Αγαπητικός της Βοσκοπούλας”, δίπλα στον Θάνο Κωτσόπουλο, με την άγουρη παιδική της φιγούρα, ενώ θα ακολουθήσουν “Η Μαρία η Πενταγιώτισσα” και η “Αστέρω”. Προηγουμένως είχε πρωταγωνιστήσει στο ρομαντικό δράμα “Ο Μιμίκος και η Μαίρη” και στην κομεντί “Διακοπές στην Αίγινα”.
Από τα… θρανία στο… ναυτικό
Η επιτυχία της θα την φέρει στα στούντιο της Φίνος Φιλμς και το 1959 θα κατακτήσει το ευρύ κοινό, με την ταινία της “Το Ξύλο Βγήκε από τον Παράδεισο”, σε σκηνοθεσία Σακελλάριου, συμπρωταγωνιστή τον Παπαμιχαήλ και μια σειρά από τεράστιους ηθοποιούς (Ορέστης Μακρής, Χρήστος Τσαγανέας, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος κ.ά.) να την πλαισιώνουν, εξαιρετικούς συντελεστές πίσω από τις κάμερες, όπως ο Ντίνος Κατσουρίδης στη φωτογραφία, ο Μάνος Χατζιδάκις στη μουσική και τα τραγούδια, να της προσφέρουν στο πιάτο μία απίστευτη επιτυχία. Η Αλίκη, εδώ, όπως και στο “Χτυποκάρδια στο Θρανίο” δυο χρόνια μετά, κάνει τα πάντα. Τραγουδά, χορεύει, κάνει νάζια, δείχνει την κωμική της πλευρά και βεβαίως έχει την απαραίτητη φρεσκάδα και ακτινοβολία. Ένας ρόλος που επαναλαμβάνεται στην τεράστια επιτυχία της “Η Αλίκη στο Ναυτικό”, σε μια διαφορετική ιστορία που συνοδεύεται από καλοκαιρινά χρώματα, αλλά στο ίδιο πνεύμα και με όλους τους συντελεστές να δουλεύουν για την επιτυχία της. Ουσιαστικά είναι ένας ρόλος που θα την ακολουθεί, με παραλλαγές, σχεδόν σε όλες τις ερμηνείες της, ακόμη και εκεί που δεν κόλλαγαν ούτε με σελοτέιπ. Η μανιέρα αυτή, για την οποία δέχθηκε επικρίσεις ακόμη και τη χλεύη, θα την ακολουθήσει μέχρι τα χρόνια που εκείνη θα μπορούσε να παίξει τη μάνα, μίας άτακτης κόρης.
Εθιστική
Ένας κόσμος που μοιάζει εθισμένος με την παρουσία της και θέλει να βλέπει ευχάριστες δροσερές ιστορίες, για να ξεχάσει τα βάσανά του, και την κινηματογραφική βιοτεχνία της χώρας να ταυτίζεται με την πολιτική και οικονομική εξουσία της χώρας που θέλει να δείξει μια διαφορετική εικόνα της Ελλάδας, θα ακολουθεί τις ταινίες που έβγαζε σε ρυθμό πολυβόλου. Έτσι, θα ακολουθήσει μια σειρά επιτυχιών, από την “Ψεύτρα”, “Το Δόλωμα” και τη “Σωφερίνα”, μέχρι την “Μοντέρνα Σταχτοπούτα”, “Η Κόρη μου η Σοσιαλίστρια”, “Η Αρχόντισσα και ο Αλήτης”, τη “Δασκάλα με τα Χρυσά Μαλλιά” κι ενώ έχει μείνει έγκυος, αλλά και την “Υπολοχαγό Νατάσα”, την ταινία με το ρεκόρ εισιτηρίων. Άλλωστε, ποιος μπορεί να μετρήσει τα εισιτήρια που έκοψαν οι ταινίες της, όταν δεν έχουμε στοιχεία για τα εισιτήρια στην επαρχία (δηλαδή εκτός Αθηνών και Πειραιώς) όπου το κοινό πήγαινε και έβλεπε και ξανάβλεπε την Αλίκη του.
Το διαφορετικό “Ταξίδι”
Η Βουγιουκλάκη θα τολμήσει για μία και μοναδική φορά να παίξει κάτι διαφορετικό το 1962, ένα δράμα, με ρεαλιστικά στοιχεία, σε σκηνοθεσία του Ντίνου Δημόπουλου και σενάριο Βαγγέλη Γκούφα. Πρόκειται για το “Ταξίδι”, στο οποίο πρωταγωνίστησε για πρώτη και τελευταία φορά με τον Νίκο Κούρκουλο, Μία σοβαρή προσπάθεια για να μπει σε διαφορετικούς δρόμους που, η αλήθεια είναι, η Αλίκη το πάλεψε και ίσως θα έπρεπε να επιμείνει, για να μπορέσουμε να καταλάβουμε αν είχε και ταλέντο, εκτός από λάμψη. Όμως, η μέτρια απήχηση της ταινίας, που έκοψε μόλις 76.000 εισιτήρια -για Βουγιουκλάκη το λες και καταστροφή- μάλλον την τρομοκράτησε και άρον άρον επέστρεψε στις γνωστές συνταγές της επιτυχίας.
Η υπέροχη “Μανταλένα”
Προφανώς, η Αλίκη, είχε πάρει την απόφαση για το “Ταξίδι”, από την επιτυχία της στην “Μανταλένα” τον προηγούμενο χρόνο, την καλύτερη ταινία που έπαιξε και μάλλον εκεί που κατέγραψε την καλύτερη ερμηνεία της, παρότι δεν ξέφευγε και πολύ από το συνηθισμένο παίξιμό της. Ακόμη και οι κριτικοί της εποχής, την επαίνεσαν, ενώ κέρδισε και το βραβείο ερμηνείας στο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης. Βεβαίως κι εδώ όλοι οι υντελεστές δούλεψαν για την επιτυχία της, αλλά και για μία ξεχωριστή ταινία. Ο Ντίνος Δημόπουλος, που γύρισε ορισμένες από τις καλύτερες ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου (“Το Αμαξάκι”, “Λόλα” κλπ) είναι σε μεγάλη φόρμα και αξιοποιεί με τον καλύτερο τρόπο το σενάριο του Γεωργίου Ρούσου, τη φωτογραφία του Γουόλτερ Λάσαλι, αλλά και τους εξαιρετικούς ηθοποιούς στους δεύτερους ρόλους, με πρώτο και καλύτερο τον Παντελή Ζερβό, στο ρόλο του παπά. Και βεβαίως ποιος μπορεί να ξεχάσει τα αξέχαστα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι, που ερμηνεύει αξιοθαύμαστα η Αλίκη.
Τέτοιες μέρες πριν 25 χρόνια, η φημολογία ότι η Αλίκη είναι πολύ σοβαρά είχε κυριαρχήσει σε όλη την Ελλάδα. Η είδηση του θανάτου της θα συγκλονίσει τους πολυάριθμους θαυμαστές της και η αλήθεια είναι ότι δεν θα αφήσει κανέναν αδιάφορο. Μπορεί να μην είχε μπει σε κινηματογραφικά στούντιο για 15 χρόνια, αλλά όλοι ήξεραν ότι θα τη βρουν στο θέατρο, ότι βρίσκεται κάπου κοντά τους, να τους θυμίζει και τα δικά τους νιάτα, τη ζωή τους, που μετρούσαν με τις πρεμιέρες της στον κινηματογράφο. Μία εποχή είχε κλείσει οριστικά. Μπορεί να είχαμε, να έχουμε καλύτερες ηθοποιούς, που ερμηνευτικά η Αλίκη δεν θα μπορούσε να πλησιάσει ούτε στο ελάχιστο, αλλά “εθνική σταρ” όχι.
Χάρης Αναγνωστάκης
ΦΩΤΟ ΑΠΕ-ΜΠΕ
