Συνέντευξη στη Ζέτα Τζιώτη
Συμπληρώνοντας σχεδόν μια εικοσαετή πορεία ζωγραφικής, ο εικαστικός Αλέκος Κυραρίνης, παρουσιάζει την νέα ενότητα των έργων του στην Γκαλερί Citronne στο Κολωνάκι.
Η ζωγραφική του Κυραρίνη συνδιαλέγεται ανάμεσα στο ορατό και το αόρατο, στο φυσικό και το μεταφυσικό, στο καλό και το κακό. Αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος που ο εικαστικός προσεγγίζει την τέχνη.
«Εχω πολλά λόγια για την τέχνη, μα πολύ λίγα για την πίστη μου στην Παναγία και τον Χριστό» αναφέρει στην συνέντευξή μας. Η θρησκευτικότητα, η πίστη και η αγάπη του για την Ορθοδοξία αποτελούν προϋπόθεση χαράς και στερεώνουν την τέχνη που εξασκεί.
– Αλέκο, μίλησε μας για την νέα σου έκθεση στη Γκαλερί Citronne στο Κολωνάκι με τίτλο «ὁρατῶν τε καί ἀοράτων», σε επιμέλεια έκθεσης Ν. Π. Παΐσιου.
– Η έκθεση αυτή είναι ιδιαιτέρως σημαντική για εμένα. Σ’ ένα πλαίσιο χρόνου δύο ετών κλήθηκα να αναπτύξω ως καταστάλαγμα τη γνώση μου και ως νέα αρχή τη δίψα μου για κάτι καινούργιο.
Θα χαρακτήριζα ως πρώιμα ύστατο το συναίσθημα που με κατέβαλλε. Κι αν ακόμα δεν δούλεψα εμπνευσμένα, με την αντίληψη και την πείρα μου, αναμένοντας την τρίτη διάσταση που ονομάζουμε έμπνευση, εργάστηκα πάντα με την πολύτιμη συντροφιά του κυρίου Παΐσιου, ο οποίος από την πρώτη μέρα-από το πρώτο έργο παρακολούθησε και αποτύπωσε την όλη προσπάθεια.
– Μίλησέ μας για την μουσική επένδυση, το εικαστικό video του Γιώργου Κουμεντάκη που παρουσιάζεται και αυτό στην έκθεση σου.
– Σε αυτή την έκθεση περιλαμβάνεται κι ένα εικαστικό βίντεο βασισμένο σ’ ένα μουσικό απόσπασμα από τη σύνθεση Το Ισοκράτημα ενός Παιδιού του κυρίου Κουμεντάκη.
Είχα τη χαρά να εργαστώ και ν’ αναπτύξω τον νευρικό ιστό θα έλεγα, σε λίγες επαναλαμβανόμενες εικόνες της δουλειάς μου. Και να αποτελέσουν το ισοκράτημα σ’ ένα μουσικό αφήγημα που έχει αρχή μέση και τέλος.
Κλείνοντας, θέλω να αναφερθώ στην πολύτιμη εμπιστοσύνη και συνδρομή της ιστορικού τέχνης και διευθύντριας της γκαλερί Citronne Athens, κυρίας Τατιάνα Σπινάρη – Πολλάλη με την οποία συνεργαστήκαμε θαυμάσια και αντίθετα με κάποια καλλιτεχνικά κλισέ που συνηθίζουμε εμείς οι ζωγράφοι, δεν είναι υπερβολή να πω ότι με την αντίληψη της και εξαιρετική αισθητική της, συνέδραμε κατά τη δημιουργία των έργων. Μου έδωσε σε σημαντικές στιγμές της δουλειάς αυτής θα έλεγα μία νότα la από το διαπασών και μου υπενθύμισε ποιός είναι ο κόσμος μου, δηλαδή ο κόσμος.
– Τι έργα περιλαμβάνει αυτή η έκθεση;
– Η έκθεση περιλαμβάνει έργα φτιαγμένα με αυγοτέμπερα πάνω σε ειδικά προετοιμασμένο ξύλο, έναν μικρό αριθμό γλυπτικών έργων σε επιζωγραφισμένο μάρμαρο και βέβαια το βίντεο που είναι βασισμένο όπως προανέφερα σε μία μουσική σύνθεση του κυρίου Γιώργου Κουμεντάκη.
Το τελευταίο είναι και το έργο που ξεχωρίζω. Χρεώθηκα το στοίχημα να συνδέσω σαν σ’ ένα μικρό βωμό, την ψηφιακή τεχνολογία με λευκό λαξευμένο μάρμαρο και ένα ζωγραφισμένο ξύλο. Κι όλα αυτά χωρίς να προδίδουν σε τίποτα αλλά να συναινούν ποιοτικά και οργανικά στο τόσο σπουδαίο μουσικό έργο.
– Κοιτώντας τα έργα σου σαν θεατής, θεωρείς ότι έχεις δεχτεί επιρροές από τον Κόντογλου και από τον χώρο της βυζαντινής ζωγραφικής και εικονογραφίας;
– Από την τέχνη αυτή που αναφέρετε προσπάθησα να μεταγγίσω σε σωστές ποσοστώσεις ένα αισθητικό αντίκτυπο, σ’ έναν κόσμο σημερινό, σ’ ένα τώρα, το οποίο είναι ήδη φορτισμένο ανεξίτηλα από αυτές τις εικόνες ακόμα κι αν το αγνοεί ή θέλει να μην το γνωρίζει.
Ο Μάνος Χατζιδάκις μιλά για το ανοιξιάτικο αεράκι του Επιταφίου. Αυτό το αεράκι θέλω να ζωγραφίσω. Πολλοί καλλιτέχνες το προσπάθησαν, άλλοι πολύ φανερά όπως ο Φώτης Κόντογλου, άλλοι περισσότερο κρυπτογραφικά όπως ο θαυμάσιος εικαστικός Νίκος Αλεξίου.
Περισσότερο επιθυμώ να υπενθυμίσω ένα αξιακό σύστημα στο οποίο περιλαμβάνεται η αισθητική ως το υλικό που αναδύεται από την εξάτμιση κάποιας ηθικής βάσης. Γι’ αυτό ζωγραφίζω συνεχώς το καλό που νικά το κακό.
– Πώς εκλαμβάνεις και αποδίδεις στη δουλειά σου τα αρχέτυπα της τέχνης;
– Πρώτα ο άνθρωπος φοβάται τον κεραυνό, ύστερα χρειάζεται αυτό να το επεξεργαστεί και να το ξορκίσει. Επίσης, υπενθυμίζω πως η γεωμετρική περίοδος, η αρχαϊκή και τα κυκλαδικά ειδώλια, προηγήθηκαν της κλασικής περιόδου.
Συμπεραίνουμε, επομένως, ότι αυτό που παραπέμπει σε μία αρχετυπική διάσταση προηγείται του φιλοσοφήματος και της γνώσης. Ακόμα, πως αυτό που λέμε αφαίρεση προϋπάρχει της τέχνης που άπτεται στη φιλοσοφία και θα την χαρακτήριζα πιο σαρκωμένη. Αυτή την αρχέγονη βάση του φόβου προσπάθησα να προσεγγίσω χωρίς όμως να φοβάμαι.
– Τι σύμβολα διακρίνουμε σε αυτή την ενότητα των έργων σου;
– Τα σύμβολα που μεταχειρίζομαι έχουν όλα την καταγωγή τους στα πρωτοχριστιανικά χρόνια. Παριστάνω την άμπελο, τον ιχθύ, τον ρόδακα, το πλοίο που συμβολίζει την Εκκλησία κ.τ.λ.
Θα πω πάλι ότι στα περισσότερα έργα απεικονίζεται το καλό όπως νικά το κακό. Και το καλό είναι ισχυρότερο και χρησιμοποιεί το κακό ως εργαλείο του. Στον τρόπο που απεικονίζω το κακό, τους δράκους, θα δει κανείς πως δεν αποτελούν φόβητρο. Στα Πατερικά κείμενα έχω συναντήσει πως το κακό αυτοκαταστρέφεται.
– Ποιος ο ρόλος της Παναγίας στη ψυχή και στην τέχνη σου;
– Η Παναγία είναι ο πρώτος άνθρωπος που αγίασε. Και είναι η μητέρα του Χριστού μας, άρα και δική μας μητέρα. Ως χριστιανός και ως καλλιτέχνης Την επικαλούμαι, ζητώ την βοήθεια Της γνωρίζοντας ότι είμαι θεατός και παρηγορούμαι.
Θα ήθελα να έχω τα λόγια να σας μιλήσω γι’ αυτή την παρηγοριά και την ασφάλεια που νοιώθω, μα δεν διαφέρει από την αγάπη που ζει στο όνομα Της κάθε άνθρωπος. Κι ο πιο απλός και ίσως αυτός περισσότερο.
Εχω πολλά λόγια για την τέχνη μα πολύ λίγα για την πίστη μου στην Παναγία και τον Χριστό που είναι προϋπόθεση χαράς και στερεώνουν σαν μία ρίζα μα και ένας ανθός τη ζωή μου και την τέχνη που εξασκώ.
– Πόσο εξαντλητικά δουλεύεις την επιφάνεια των έργων σου, ξύλο ή καμβά;
– Εχω επιλέξει να χρησιμοποιώ την αυγοτέμπερα πάνω σε ξύλο ακριβώς γιατί μπορώ να δουλέψω εξαντλητικά.
Η αυγοτέμπερα, επίσης, σου δίνει την δυνατότητα να κάνεις λεπτές και ξεχωριστές αλλεπάλληλες επιστρώσεις, καταλήγοντας σε κάποιες τελικές λεπτές και έντονες πινελιές. Με αυτή την τεχνική δημιουργώ την αίσθηση του επιπεδανάγλυφου που θα έχετε παρατηρήσει.
– Ο επιμελητής της έκθεσης Ν.Π. Παΐσιος βρίσκει στο έργο σου συγγένειες / επιρροές με την ισλαμική καλλιγραφία, τον βιομορφισμό του Μιρό, την Art Brut του Jean Dubuffet, τη φίνα γραμμή, τα παιχνιδίσματα και την ειρωνεία του Paul Klee. Πώς βλέπεις εσύ αυτούς τους καλλιτέχνες;
– Οπως σας είπα, πολύ νωρίς ξεκίνησα να πειραματίζομαι και να ερευνώ διατυπώσεις που θα χαρακτήριζα αφαιρετικές. Αυτό για να έχει ουσία, δηλαδή κάποια αλήθεια, έπρεπε να βασιστεί σε μια κοσμοθεώρηση η οποία να αποκαλύπτει επακριβώς τι είναι αυτό που ζω μα τι είναι και αυτό που φτιάχνω.
Η φροντίδα μου για το τι και το πώς, ή αλλιώς για το πώς και το τι, με οδήγησαν σε μορφές τέχνης όπου μεγιστοποιείται η θεώρηση και απλοποιείται η μορφή. Τη φιλοσοφία της ζωής μου δηλαδή να μπορώ να τη διατυπώσω, ενώ η ζωγραφική που κάνω να έχει την πιο λιτή μορφή. Μία απλή γεωγραφία του έμψυχου μέρους και της νοητικής.
Αυτό το συνάντησα στους μοντερνιστές ζωγράφους του προηγούμενου αιώνα, ως επίσης και στην αρχαία και λαϊκή τέχνη πολλών λαών. Κάτι που με παραδειγμάτισε ευεργετικά ήταν ότι αυτοί οι καλλιτέχνες είχαν και συγγραφικό έργο, μπορούσαν να μιλήσουν για τη βάση και τον πυρήνα της τέχνης τους. Είχαν ένα λογικό και θεωρητικό κέντρο το οποίο τους έδινε τη δυνατότητα να αναπτυχθεί η ζωγραφική τους σαν κισσός σ’ ένα υγειές δέντρο.
Συνάμα, καθαρά μορφολογικά και εντελώς υποκειμενικά, θεωρώ ότι η ζωγραφική μέσα στην ιστορία που η ίδια διηγείται τον εαυτό της, σταμάτησε να μας ξαφνιάζει εκείνη την εποχή. Ηταν τελικά ότι ήθελα πάρα πολύ να καταλάβω και να εξερευνήσω χωρίς να επιφορτίζω την τέχνη που μάθαινα, με επιπόλαιες ατμόσφαιρες και φορτίσεις.
Στο σημείο αυτό να αναφερθώ στη θητεία μου στην χριστιανική μαρμαροτεχνία από παιδί, η οποία μου έδωσε ένα προηγούμενο και μία μικρή δυνατότητα εποπτείας σε μορφές τέχνης που είχα προσεγγίσει από νωρίς.
Ξεκίνησε η καλλιτεχνική μου πορεία πιο πριν απ’ ό,τι ποτέ φαντάστηκα και μου χάρισε το βίωμα μίας τέχνης δικαιωμένης και σοβαρής. Το μόνο που έλειπε ήταν να καταφέρω να ξαφνιάσω λίγο, πρώτα τον εαυτό μου.
Info Εκθεσης
CITRONNE Gallery
Πατριάρχου Ιωακείμ 19, 10675 Αθήνα
4ος όροφος
Διάρκεια έκθεσης
Εως Πέμπτη 31 Δεκεμβρίου 2020
Ωρες λειτουργίας
Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 11.00-20.00
Τετάρτη, Σάββατο 11.00-16.00
Πηγή: ARTVIEWS
