Ο πρώην ηγέτης στα Κατεχόμενα, Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, μίλησε στο Sputnik για τις εξελίξεις στο Κυπριακό και το ενδεχόμενο εξεύρεσης λύσης μετά και την ανάληψη της «εξουσίας» στο Ψευδοκράτος από τον Eρσίν Τατάρ.
Τον Οκτώβριο του 2020, ο Eρσίν Τατάρ, ηγέτης του κόμματος της Εθνικής Ενότητας υποστηριζόμενος από την Τουρκία, ανέλαβε την ηγεσία στα Κατεχόμενα ως νικητής στις αποκαλούμενες «προεδρικές εκλογές» του Ψευδοκράτους.
Λίγο πριν τις εκλογές, ο Τατάρ, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Αγκυρα και της συνομιλίας του με τον Πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ανακοίνωσε το άνοιγμα της περιοχής των Βαρωσίων. Στις πρώτες του δηλώσεις, ο Τατάρ είχε αναφέρει ότι υποστηρίζει τη λύση του Κυπριακού βασισμένη στην κυριαρχική ισότητα, δηλαδή μια λύση δύο κρατών.
Σήμερα οι προσδοκίες της ηγεσίας των Τουρκοκυπρίων επικεντρώνονται στην επίλυση του Κυπριακού στο πλαίσιο μιας πενταμερούς συνάντησης με τη συμμετοχή της Τουρκίας και των Κατεχόμενων και την αναγνώριση του Ψευδοκράτους από φιλοτουρκικά κράτη, όπως το Αζερμπαϊτζάν και το Κατάρ. Πόσο ρεαλιστικές είναι αυτές οι προσδοκίες; Ποιο μοντέλο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για την επίλυση του Κυπριακού;
Ο πρώην ηγέτης στα Κατεχόμενα, από το 2005 έως το 2010, Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, έδωσε τις απαντήσεις, σε συνέντευξή του στο Sputnik.
Σχολιάζοντας τα μέχρι στιγμής βήματα για την επίλυση του Κυπριακού, ο Ταλάτ δήλωσε: «Οι τρέχουσες αλλαγές στην πολιτική, δεν αντανακλούν τις απόψεις ολόκληρης της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Αυτή είναι η θέση μόνο ενός συγκεκριμένου μέρους του πληθυσμού της «ΤΔΒΚ» (sic). Το 2002, όταν το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) ανέλαβε την εξουσία στην Τουρκία και ξεκίνησαν οι συζητήσεις για τις προοπτικές της ένταξης της χώρας στην ΕΕ, έγινε έντονη η ανάγκη της επίλυσης του Κυπριακού. Η ιδέα της ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ ήταν αρκετά ελκυστική κι έτσι η τουρκική ηγεσία παρακίνησε τους Τουρκοκύπριους να υποστηρίξουν τη θέση της στη λύση του Κυπριακού. Ετσι, οι Τουρκοκύπριοι και η Τουρκία κατέληξαν σε μια πολιτική που την ακολούθησαν μέχρι τα τέλη του 2010».
Οι κρίσιμες συνομιλίες στο Κραν Μοντανά
Ο Ταλάτ τόνισε ότι μετά τις συνομιλίες στο Κραν Μοντανά, οι σχέσεις μεταξύ της κυβέρνησης της Τουρκίας και του ηγέτη των Τουρκοκυπρίων εκείνης της περιόδου, Μουσταφά Ακιντζί, διακόπηκαν και κατά συνέπεια σταμάτησε η διαδικασία της επίλυσης του Κυπριακού:
«Αρχικά ο Ακιντζί διατηρούσε κοινή θέση με τις τουρκικές Αρχές. Ωστόσο, μετά τις συνομιλίες στο Κραν Μοντανά, οι σχέσεις του Ακιντζί με την Αγκυρα χειροτέρεψαν απότομα και η διαδικασία της επίλυσης διακόπηκε. Ο Ερσίν Τατάρ, ο οποίος ανέλαβε τη θέση του Ακιντζί, είναι ένθερμος υποστηρικτής του μοντέλου δημιουργίας δύο κρατών ή της διχοτόμησης του νησιού. Επίσης, η Τουρκία υποστηρίζει αυτή την ιδέα».
«Κατά την άποψή μου, η συγκεκριμένη πολιτική δεν έχει καμία πιθανότητα επιτυχίας. Το θέμα είναι ότι μέχρι σήμερα τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ επικεντρώθηκαν στην επίλυση του Κυπριακού μέσω διαπραγματεύσεων που βασίζονται στο μοντέλο δημιουργίας δικοινοτικής ομοσπονδίας στο νησί. Αρα, από αυτή την άποψη, η κατάσταση δεν έχει αλλάξει. Το μόνο πράγμα που έχει αλλάξει σήμερα είναι ότι η «ΤΔΒΚ» (sic) διεξάγει ένα νέο κοινό πείραμα με την Τουρκία. Θεωρώ ότι ο κύριος λόγος των καθυστερήσεων στις διαπραγματεύσεις έχει σχέση όχι με τις αδυναμίες του ομοσπονδιακού μοντέλου, αλλά με τη θέση των Ελληνοκυπρίων, οι οποίοι ξεπέρασαν τα όρια των παραμέτρων του ΟΗΕ. Αυτό που έπρεπε να γίνει τότε, και που δεν κατάφερε η πλευρά μας, ήταν να αναγκάσει τους Ελληνοκύπριους να συμμορφωθούν με τις παραμέτρους του ΟΗΕ στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων. Η πλευρά μας, αντίθετα, αποφάσισε επίσης να απομακρυνθεί απ’ αυτές τις παραμέτρους. Κατά την άποψή μου, αυτό θα μας στιγματίσει ως «ασυμβίβαστους» όπως συνέβη και με την ελληνική πλευρά. Αυτή η κατάσταση με ανησυχεί πάρα πολύ» πρόσθεσε ο Ταλάτ.
Το ναυάγιο στο Κραν Μοντανά και το λάθος του Ακιντζί
Σύμφωνα με τον Ταλάτ, σε αυτήν την περίπτωση, το κύριο ερώτημα είναι ποια ακριβώς εργαλεία μπορούν να χρησιμοποιήσουν η Τουρκία και το Ψευδοκράτος για να πιέσουν την Ελλάδα. «Πρώτα απ’ όλα, είναι η διεθνής διπλωματία. Η απειλή των συγκρούσεων σχετικά με την παραγωγή υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο ήταν ένας παράγοντας που παρακίνησε τόσο τη διεθνή κοινότητα όσο και τους Ελληνοκύπριους να λάβουν μέτρα για την επίλυση του Κυπριακού. Επιπλέον, θα μπορούσε να ασκηθεί διεθνής πίεση για να επιστρέψουν οι Ελληνοκύπριοι στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ» επισήμανε ο Ταλάτ.
Ερωτηθείς γιατί αυτά τα εργαλεία δεν εφαρμόστηκαν αποτελεσματικά, ο Ταλάτ απάντησε: «Οταν οι συνομιλίες στο Κραν Μοντανά το 2016-2017 απέτυχαν, ο Ακιντζί έκανε ένα τεράστιο λάθος, υποκύπτοντας στα συναισθήματά του. Δηλώνοντας ότι οι συνομιλίες ήταν «η τελευταία προσπάθεια της σημερινής γενιάς για επίτευξη της επίλυσης», κατέστησε σαφές ότι παύουν οι συζητήσεις για συμβιβασμό. Κατά συνέπεια, η Τουρκία προχώρησε στην άρνηση του ομοσπονδιακού μοντέλου. Και όταν, στη συνέχεια, ο Ακιντζί επέστρεψε στην προηγούμενη γραμμή του, ήταν ήδη πολύ αργά. Υπήρξε μια σύγκρουση στις σχέσεις με την Τουρκία, οι εντάσεις κλιμακώθηκαν και προέκυψαν διαφωνίες που διήρκησαν 3,5 χρόνια».
Τι έγινε λοιπόν στο Κραν Μοντανά και γιατί διακόπηκαν οι συνομιλίες;
«Υπήρχαν αρκετοί λόγοι γι’ αυτό. Πρώτα απ’ όλα, η έλλειψη κατάλληλης προετοιμασίας για τη Σύνοδο Κορυφής στο Κραν Μοντανά. Η Τουρκία κάθισε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, συμφώνησε να τροποποιήσει τις συμφωνίες εγγύησης και μάλιστα αποδέχθηκε την πρόταση του γενικού γραμματέα. Ωστόσο, η ελληνοκυπριακή πλευρά θεώρησε ότι δεν θα ήταν σε θέση να αναγκάσει το κοινό να αποδεχθεί αυτές τις αλλαγές και αποφάσισε να αναβάλει τη διαδικασία μέχρι τις εκλογές. Επιπλέον, ο ηγέτης των Ελληνοκυπρίων δήλωσε στον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών: «Μετά τις εκλογές, θα συζητήσουμε το ζήτημα της δημιουργίας ομοσπονδίας, και ίσως ακόμη και το ζήτημα της δημιουργίας δύο ξεχωριστών κρατών». Και η Τουρκία το πίστεψε» περιέγραψε ο Ταλάτ, προσθέτοντας:
Αργότερα ο Ακιντζί προσπάθησε εκ νέου να υποστηρίξει το μοντέλο της ομοσπονδίας, ωστόσο οι σχέσεις του με τις τουρκικές Αρχές είχαν παγώσει. Η αιτία όλων αυτών ήταν η αποφυγή της επίλυσης του ζητήματος από την πλευρά του (σ.σ. προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου) Αναστασιάδη. Η πλευρά μας, με τη σειρά της, προτίμησε να εγκαταλείψει την επιλογή της επίλυσης που προβλέπει το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Αυτό ήταν το λάθος».
Ο Ταλάτ σημείωσε ότι οι υποσχέσεις του νέου ηγέτη των Τουρκοκυπρίων δεν του φαίνονται πειστικές και εφικτές. Ανέφερε επίσης τι, κατά τη άποψή του, πρέπει να γίνει σήμερα: «Οι πλευρές, με τη βοήθεια της διεθνούς κοινότητας, πρέπει να ακολουθήσουν την πορεία επίλυσης του Κυπριακού βάσει ενός ομοσπονδιακού μοντέλου. Δεδομένου ότι οι Ελληνοκύπριοι, προφανώς, δεν θα συμφωνήσουν στη δημιουργία δύο κρατών, εάν το μοντέλο της ομοσπονδίας δεν υιοθετηθεί, η διχοτόμηση του νησιού είναι αναπόφευκτη. Ο χρόνος θα δείξει πώς θα εξελιχθούν τα γεγονότα» είπε.
Πηγή: Sputniknews
Στο τέλος, ο Ταλάτ σχολίασε την πιθανότητα αναγνώρισης των Κατεχόμενων από ορισμένα τουρκόφιλα κράτη: «Δεν θεωρώ ότι κάτι τέτοιο είναι εφικτό. Το θέμα είναι ότι αυτές οι χώρες έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους σε άλλου είδους σχέσεις και υποχρεώσεις. Για παράδειγμα, υπάρχει μια συνθήκη φιλίας και συνεργασίας μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Μπορεί το Μπακού να την απαρνηθεί; Το θεωρώ απίθανο» κατέληξε.
