«Αχίλλειος πτέρνα» των αγορών η αύξηση των επιτοκίων

Μάρτιος 2020, ιστορική κατάρρευση των διεθνών αγορών. Μάρτιος 2021, οι δείκτες κάνουν ρεκόρ στη Γουόλ Στριτ, στη Φρανκφούρτη. Μέσα σε έναν χρόνο, τα χρηματιστήρια πέρασαν από το κραχ στο ξεφάντωμα, με μία ταχύτητα που ανησυχεί ορισμένους παρατηρητές.
Η 12η Μαρτίου 2020, η επομένη της κήρυξης πανδημίας από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, είναι η μαύρη Πέμπτη των χρηματιστηρίων: Παρίσι (-12%), Μαδρίτη (-14%), Μιλάνο (-17%), Λονδίνο (-11%), Νέα Υόρκη (-10%) κατρακυλούν αναπαράγοντας εικόνες από το χρηματιστηριακό κραχ του Οκτωβρίου 1987.
Οι αγορές δοκιμάζονται και τις επόμενες λίγες ημέρες. Στις 16 Μαρτίου οι αμερικανικοί δείκτες υποχωρούσαν κατά περισσότερο του 12%.
«Ηταν τρελό, η αγορά έπεφτε με τέτοιο ρυθμό που λέγαμε ότι δεν έχει πάτο», θυμάται ο Ipek Ozkardeskaya, αναλυτής της Swissquote Bank στο Λονδίνο.
Και μόλις έναν χρόνο αργότερα, οι ίδιοι αυτοί δείκτες έχουν επανέλθει στα προ της πανδημίας επίπεδα, αν δεν τα έχουν ξεπεράσει.
Ηδη από τον Ιούνιο, ο αμερικανικός τεχνολογικός δείκτης Nasdaq κέρδιζε το χαμένο έδαφος. Ανάμεσα στο χαμηλότερο επίπεδο της 23ης Μαρτίου 2020 και στο τελευταίο του ρεκόρ στις 12 Φεβρουαρίου 2021, ο δείκτης εκτοξεύθηκε κατά 105%.
Ορισμένες μετοχές εκτοξεύθηκαν επίσης το 2020: Tesla (+743%), Zoom (+396%) ή η αμερικανική εταιρεία βιοτεχνολογίας Moderna (+434%). Στην Φρανκφούρτη ο Dax περνά από ρεκόρ σε ρεκόρ.
Καμία σχέση με την μακρά κρίση που ακολούθησε, από το φθινόπωρο 2008, την πτώχευση της Lehman Brothers. Αλλωστε, τότε συνέβαινε το αντίστροφο: η ακινητοποίηση της πραγματικής οικονομίας τορπίλισε τις αγορές.
«Αντιμετωπίσαμε μία κρίση προσφοράς τελείως καινοφανή», υπενθυμίζει ο Eric Bourguignon της Swiss Life AM. Εργοστάσια εκτός λειτουργίας, κλειστά σύνορα, αεροσκάφη καθηλωμένα στο έδαφος, κλειστά εμπορικά καταστήματα και εστιατόρια: η παγκοσμιοποιημένη οικονομία σε ακινησία.
«Ηταν η πρώτη φορά που είχαμε τόσο οξεία, τόσο συνολική ύφεση που εθεωρείτο χρονικά πεπερασμένη», θυμάται ο Vincent Mortier της Amundi, ενώ για τον Kokou Agbo-Bloua της Societe Generale όλα θύμιζαν «εμπόλεμες καταστάσεις».
Γι’ αυτό κεντρικές τράπεζες και κυβερνήσεις αντέδρασαν αστραπιαία χωρίς να έχουν να δώσουν λογαριασμό, σύμφωνα με τον Vincent Mortier. Μία «αντίδραση μαζική που χρηματοδοτήθηκε αποκλειστικά από το χρέος».
Αχίλλειος πτέρνα
Περί τα 24.000 δισεκατομμύρια δολάρια φρέσκου χρήματος διοχετεύθηκαν σε παγκόσμια κλίμακα, λέει ο Agbo-Bloua. Προς μεγάλη χαρά των αγορών «που είναι εξαρτημένες από την ρευστότητα» εδώ και πολλά χρόνια, προσθέτει Eric Bourguignon.
Το χρηματιστήριο ήρθε αντιμέτωπο το 2020 «με τον τελευταίο μαύρο κύκνο, κατά κάποιον τρόπο», ένα απολύτως αναπάντεχο γεγονός, δηλώνει η JJ Kinahan της TD Ameritrade στην Νέα Υόρκη. «Το ότι τα καταφέραμε είναι τελείως αδιανότητο».
Τόσο αδιανόητο, που η πάντοτε πολύ επιφυλακτική Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών, η κεντρική τράπεζα των κεντρικών τραπεζών, ανιχνεύει σημάδια ευφορίας παρόμοια με εκείνα της φούσκας του Ιντερνετ στην δεκαετία του ‘90.
Και η εμφάνιση απρόβλεπτων ιδιωτών επενδυτών στις αγορές δεν καθησυχάζει τις ανησυχίες. Οπως μαρτυρά η πρόσφατη έκρηξη κερδοσκοπικών κινήσεων γύρω από την αμερικανική αλυσίδα καταστημάτων βιντεοπαιγνιδιών GameStop, που έφερε αντιμέτωπους τους βαρώνους της Γουόλ Στριτ και εμπύρετους μικρούς χρηματιστηριακούς παίκτες.
«Κατά την γνώμη μου είναι εξαιρετικά επικίνδυνο να πούμε ότι το τέλος της υγειονομικής κρίσης συμπίπτει με το τέλος της οικονομικής κρίσης», λέει ο Vincent Mortier.
«Η αχίλλειος πτέρνα αυτής τη εύθραυστης ισορροπίας» που έχει δημιουργηθεί από την υπερχρέωση «είναι ξεκάθαρα ο πληθωρισμός», προειδοποιεί ο Agbo-Bloua της Societe Generale.
Εδώ και μερικές εβδομάδες, οι επενδυτές παρακολουθούν με ανησυχία την αύξηση των επιτοκίων και προβλέπουν εκτόξευση των τιμών, που θα οδηγούσε τις κεντρικές τράπεζες να κλείσουν την κάνουλα και να σφυρίξουν την λήξη του πανηγυριού στις αγορές.
«Μαζική υπερχρέωση, τομείς οικονομικής δραστηριότητας οριστικά εξοντωμένοι, μία οικονομία στον αναπνευστήρα: θα χρειασθεί μεγάλη επιδεξιότητα για την υποστήριξη μακροπρόθεσμα αυτού του συστήματος», προειδοποιεί ο Eric Bourguignon.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ, AFP