Σελίδες ιστορίας σύγχρονου ελληνικού θεάτρου και ζωγραφικής από τον Γ. Ζιάκα

Μακέτες, σχέδια και 650 φωτογραφίες από τη δουλειά της τελευταίας πεντηκονταετίας του σκηνογράφου και ομότιμου καθηγητή της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, Γιώργου Ζιάκα, περιλαμβάνει η δίγλωσση έκδοση (ελληνικά και αγγλικά) «Γιώργος Ζιάκας Θέατρο – Κινηματογράφος – Ζωγραφική», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Θεμέλιο σε καλλιτεχνική επιμέλεια της Βουβούλας Σκούρα.
Ο Ζιάκας υπήρξε ιδρυτικό μέλος και καλλιτεχνικός διευθυντής επί μία πενταετία του πρωτοπόρου Θεσσαλικού Θεάτρου, ενώ συνεργάστηκε με όλα τα κρατικά θέατρα, τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου, καθώς και με θιάσους του ελεύθερου θεάτρου και με τα περισσότερα ΔΗΠΕΘΕ, λαμβάνοντας μέρος σε 190 θεατρικές παραστάσεις, 48 από τις οποίες παρουσιάζονται αναλυτικά στο βιβλίο. Δεν πρόκειται, όμως, μόνο για το θέατρο, αλλά και για τον κινηματογράφο, ενώ η έκδοση συμπληρώνεται με τη ζωγραφική δουλειά του Ζιάκα, που ξεκινάει από εικαστικές αποτυπώσεις της φύσης και φτάνει μέχρι τις ζωγραφικές μελέτες του για τα κοστούμια στο θέατρο και τον κινηματογράφο.
Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει η εισαγωγή την οποία έχει γράψει ο Ζιάκας για την έκδοση: ένα κείμενο που μιλάει για τις θεατρικές επιρροές που έχει δεχθεί, για τη συνεργασία του με σκηνοθέτες και ηθοποιούς, αλλά και για τους δρόμους που κλήθηκε να ανοίξει στη σκηνογραφία κατά τη διάρκεια της πολυετούς και πολύμορφης σταδιοδρομίας του. Τα πορτρέτα των προσώπων που φιλοτεχνεί είναι αποκαλυπτικά της εποχής στην οποία έζησαν, όπως και των αναζητήσεών της.
Τι πιστεύουν, όμως, οι άλλοι για το έργο του Ζιάκα; Η υπουργός Πολιτισμού, Λυδία Κονιόρδου, αναφέρεται με το προλογικό της σημείωμα στη χρυσά χρόνια του Θεσσαλικού Θεάτρου: «Ανατρέχω με έντονα συναισθήματα στη λαμπρή περίοδο του Θεσσαλικού Θεάτρου με τις παραστάσεις της «Ηλέκτρας» και της «Ιφιγένειας εν Ταύροις» σε σκηνοθεσία του Κώστα Τσιάνου, όπου αναδύθηκαν τα εκπληκτικά κοστούμια του Γιώργου Ζιάκα, συνθέσεις εμπνευσμένες από τον παραδοσιακό πλούτο αλλά και ποιητικά και αισθητικά μετασχηματισμένες. Τόσο τα σκηνικά όσο και τα κοστούμια ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της δραματουργικής δύναμης των παραστάσεων και αφύπνισαν μνήμες βαθιά ριζωμένες». Η υπουργός Πολιτισμού κάνει λόγο και για τις κινηματογραφικές συνεργασίες του Ζιάκα: «Μας καταθέτει την εμπειρία του από τον κινηματογράφο – κυρίως με τη στενή συνεργασία του σε επτά ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου, από τους «Κυνηγούς» μέχρι την τελευταία του «Αλλη Θάλασσα». Στην έκδοση φιλοξενείται υλικό όχι μόνο από τις ταινίες του Αγγελόπουλου («Οι κυνηγοί», «Ταξίδι στα Κύθηρα», «Ο μελισσοκόμος», «Το βλέμμα του Οδυσσέα», «Μία αιωνιότητα και μία μέρα», «Μεγαλέξανδρος» και «Η άλλη θάλασσα» που δεν έχει προβληθεί), αλλά και από ταινίες όπως του Γιάννη Σμαραγδή «Το κελί μηδέν», του Δημήτρη Μαυρίκιου «Στον δρόμο του λαμόρε» και του Γιώργου Σταμπουλόπουλου «Δύο ήλιοι στον ουρανό».
Στο δικό του τιμητικό κείμενο ο Βασίλης Παπαβασιλείου εξετάζει τη σχέση του Ζιάκα με τους ηθοποιούς: «Ο άνθρωπος είναι ελεύθερος μόνο όταν παίζει. Δεν υπάρχει μεγαλύτερος θαυμαστής της δουλειάς του ηθοποιού από τον Ζιάκα. Γιατί ξέρει ότι όλοι οι άλλοι (σκηνογράφοι, μουσικοί, φωτιστές, ακόμη-ακόμη και σκηνοθέτες) είναι σχεδιαστές – κατασκευαστές που πλαισιώνουν και υποστηρίζουν το στοίχημα της Παρουσίας που επωμίζεται ο ηθοποιός. Γι’ αυτό ο Γιώργος τίποτα δεν αγαπά και σέβεται τόσο βαθιά όσο τους ηθοποιούς, Α, ναι, και τους τεχνικούς, τα μαστόρια της δουλειάς, τους κατασκευαστές και τις μοδίστρες. Αχ, αυτές οι μοδίστρες, ο μεγάλος έρωτας του Ζιάκα! Ενας έρωτας, όσο μπορώ να ξέρω, σταθερά αμοιβαίος. Δεν είναι παράξενο. Το ύφασμα και το χρώμα είναι ο κόσμος του ενδυματολόγου Ζιάκα. Είναι ένας κόσμος που διαπνέεται από το αίσθημα και τη λαγνεία της λεπτομέρειας. Υπάρχουν κάποιες σταθερές που συγκροτούν τον κόσμο αυτό, για παράδειγμα η αγάπη για το κίτρινο. Πρόκειται για το αποτύπωμα του ίχνους, θα λέγαμε για την υπογραφή του. Από την άλλη, αν με ρωτούσαν ποιο είναι το στίγμα του σκηνογράφου Ζιάκα, δεν θα δίσταζα καθόλου να πω: η επική πνοή που αποτυπώνεται στη σύλληψη των μεγάλων επιφανειών». Τους δεσμούς του Ζιάκα με τους ηθοποιούς και τη σκηνή θα διακρίνουμε στις φωτογραφίες όλων των μεγάλων θεατρικών παραστάσεων στις οποίες έχει λάβει μέρος: από την «Ηλέκτρα» του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Σπύρου Α. Ευαγγελάτου, τους «Επτά επί Θήβας» του Αισχύλου σε σκηνοθεσία Νίκου Χαραλάμπους και τη «Μήδεια» του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Μ. Βολανάκη μέχρι τον «Κύκλωπα» του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Γιάννη Ρήγα και το «Φίλος όχι αστεία» του Κάρλο Γκολντόνι σε σκηνοθεσία Β. Παπαβασιλείου.
Ο Ζιάκας σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (στη ζωγραφική είχε δάσκαλο τον Γιάννη Μόραλη και στη σκηνογραφία τον Βασίλη Βασιλειάδη). Από το 1985 άρχισε να διδάσκει στην ίδια σχολή ζωγραφική και σκηνογραφία, ενώ το 2005 το Κέντρο Μελέτης και Ερευνας του Ελληνικού Θεάτρου του απένειμε το έπαθλο Πάνος Αραβαντινός για τη θεατρική συνεισφορά του. Εχει κάνει 14 ατομικές εκθέσεις ζωγραφικής σε Αθήνα, Λάρισα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Βοστόνη. Είναι, επίσης, ιδρυτικό μέλος του Κέντρου Εικαστικών Τεχνών και έχει συμμετάσχει σε όλες τις ομαδικές εκθέσεις του.
Εκτός από τη Λ. Κονιόρδου και τον Β. Παπαβασιλείου, στην έκδοση του Θεμέλιου για τον Γιώργο Ζιάκα γράφουν οι Ιωάννα Παπαντωνίου, Μιχάλης Χριστοδουλίδης, Βάσω Κυριάκη, Κώστας Λάνταβος και Δημήτρης Μαυρίκιος.
Πηγή ΑΠΕ-ΜΠΕ