Μουσείο Μπενάκη: Επισκεφτείτε το σπίτι του Patrick και της Joan Leigh Fermor

Επισκεφτείτε το σπίτι του Patrick και της Joan Leigh Fermor πριν ξεκινήσει η προετοιμασία για τις εργασίες επισκευής.
Οι επισκέψεις θα πραγματοποιούνται έως και τον Απρίλιο 2017.
Ο Sir Patrick Leigh Fermor, διεθνώς γνωστός ως Paddy, ήταν μια από τις πιο χαρισματικές, γοητευτικές και περιπετειώδης προσωπικότητες του 20ου αιώνα. Συγγραφέας, λόγιος, στρατιώτης και παρασημοφορημένος ήρωας πολέμου, θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους Βρετανούς ταξιδιωτικούς συγγραφείς της γενιάς του. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην Αντίσταση της Κρήτης ως μέλος της Βρετανικής αποστολής. Θαύμαζε και αγαπούσε την Ελλάδα και με τη σύζυγο του Joan αποφάσισαν να ζήσουν το υπόλοιπο της ζωής τους στην Καρδαμύλη της Μάνης.
Η δωρεά του Patrick και της Joan Leigh
Το 1996, ο Patrick και η Joan Leigh Fermor δώρισαν εν ζωή στο Μουσείο Μπενάκη το σπίτι τους στην Καρδαμύλη, με την πρόθεση ότι η κυριότητα του σπιτιού θα μεταβιβαζόταν στο Μουσείο μετά το θάνατό τους. Η επιλογή της δωρεάς του ακινήτου στο Μουσείο Μπενάκη, προτάθηκε από τον Τζαννή Τζαννετάκη, πολύ στενό τους φίλο. Η πρόταση έγινε ανεπιφύλακτα αποδεκτή από το Μουσείο Μπενάκη δεδομένης και της σχέσης του Leigh Fermor με τον ιδρυτή Αντώνη Μπενάκη και την κόρη του Ειρήνη Καλλιγά. Στο Συμβόλαιο Δωρεάς, ο Leigh Fermor όρισε τον Τζαννή Τζαννετάκη και τον δικηγόρο Αντώνη Μασουρίδη, ως επιβλέποντες για την καλή εκτέλεση της δωρεάς και των επιθυμιών του. Το Μουσείο απέκτησε την πλήρη κυριότητα του ακινήτου μετά τον θάνατο του δωρητή, το φθινόπωρο του 2011 και έκτοτε ενημερώνει και συνεργάζεται με τα παιδιά του Τζαννή Τζαννετάκη, την Τόνια και τον Πέτρο Τζαννετάκη.
Σύμφωνα με την εκφρασμένη επιθυμία των δωρητών και το Συμβόλαιο Δωρεάς, το σπίτι μπορεί να χρησιμοποιείται για τη φιλοξενία συγγραφέων, ερευνητών, ποιητών και καλλιτεχνών, οι οποίοι αναζητούν έναν ήσυχο και φιλόξενο χώρο για να εργαστούν. Προβλέπεται επίσης η δυνατότητα ενοικίασης του ακινήτου για τρεις μήνες ανά έτος προκειμένου να εξασφαλίζονται τα έξοδα λειτουργίας του. Η δωρεά πραγματοποιήθηκε προκειμένου η χρήση του ακινήτου να συμβάλλει στην ευόδωση του έργου του Μουσείου Μπενάκη, σύμφωνα με αποφάσεις της Διοικητικής του Επιτροπής.
Το ακίνητο
Το κτήμα βρίσκεται στην περιοχή Καλαμίτσι της Μεσσηνίας, πολύ κοντά στην Καρδαμύλη. Τα τρία πετρόκτιστα κτίσματα που περιλαμβάνει, σχεδιάστηκαν από τον αρχιτέκτονα Νίκο Χατζημιχάλη, σε στενή συνεργασία με τους Leigh Fermor και περιβάλλονται από έναν Μεσογειακό κήπο με κυπαρίσσια, ελιές, σκίνους και αγριολούλουδα. Πρόκειται, κατά γενική ομολογία, για ένα από τα ωραιότερα ακίνητα στην Ελλάδα. Ακριβώς κάτω από το κτήμα, μια στενή πέτρινη σκάλα οδηγεί σε μικρή βοτσαλωτή παραλία.
Σύντομη περιγραφή κτισμάτων:
– Κύρια κατοικία: Κεραμοσκεπής λιθόκτιστη κατασκευή σε σχήμα Γ, η οποία, λόγω της κλίσης του εδάφους αναπτύσσεται σε δύο επίπεδα. Και τα δύο επίπεδα επικοινωνούν με αυλές και τον κήπο. Στο πάνω επίπεδο, βρίσκεται το καθιστικό, η κουζίνα και το κυρίως υπνοδωμάτιο με μικρό λουτρό. Επίσης, τρία μικρά υπνοδωμάτια (δευτερεύοντα) και δύο ακόμα λουτρά. Οι χώροι επικοινωνούν μεταξύ τους από τη στοά. Στο χαμηλότερο επίπεδο υπάρχει ένα υπνοδωμάτιο, ντους, WC, αποθηκευτικός χώρος και ημι-υπαίθριος χώρος εγκαταστάσεων.
– Κτίσμα γραφείου-studio: Λιθόκτιστη κατασκευή, επίπεδη στέγη με πέργκολα. Περιλαμβάνει μεγάλο χώρο γραφείου/καθιστικού, ένα υπνοδωμάτιο και ένα λουτρό.
– Bοηθητική κατοικία: Κεραμοσκεπής, λιθόκτιστη, περιλαμβάνει ένα κεντρικό δωμάτιο, ένα υπνοδωμάτιο και λουτρό.
– Ορνιθώνας: Λιθόκτιστος με προστατευτική στέγη.
Η προοπτική
Το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος ανταποκρινόμενο σε αίτημα του Μουσείου Μπενάκη, αποφάσισε να αναλάβει εξ’ ολοκλήρου τη συντήρηση και επισκευή της Οικίας Leigh Fermor, και την προετοιμασία της, προκειμένου να λειτουργήσει σύντομα ως χώρος φιλοξενίας σημαντικών προσωπικοτήτων των γραμμάτων και των τεχνών και ως κέντρο εκπαιδευτικού χαρακτήρα με τη συνεργασία εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Η λειτουργία του κέντρου (τίτλος εργασίας: Κέντρο Patrick & Joan Leigh Fermor) θα περιλαμβάνει:
– τιμητικές φιλοξενίες σημαντικών προσωπικοτήτων από τον χώρο των γραμμάτων, των τεχνών και των επιστημών,
– φιλοξενίες νέων συγγραφέων και επιστημόνων για τη μελέτη και τη σύνθεση των εργασιών τους,
– τη διοργάνωση δραστηριοτήτων ανώτατου εκπαιδευτικού χαρακτήρα, σε συνεργασία με Πανεπιστήμια και Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού,
– τη διοργάνωση εκδηλώσεων εκπαιδευτικού και πολιτιστικού χαρακτήρα για το ευρύ κοινό και τους κατοίκους της Καρδαμύλης,
– προγραμματισμένες ξεναγήσεις στο ακίνητο, με έμφαση στους δωρητές, την ιστορία του σπιτιού και τη χρήση του από το Μουσείο Μπενάκη,
– τιμητικές φιλοξενίες των ευεργετών και σημαντικών υποστηρικτών του Μουσείου Μπενάκη.
Εως τώρα
Από το 2011 έως σήμερα:
– παραδόθηκε το αρχειακό υλικό που βρέθηκε κατά την παραλαβή του σπιτιού στους εκτελεστές της διαθήκης προκειμένου να δοθεί στα Εθνικά Αρχεία του Ηνωμένου Βασιλείου, όπως ορίζεται από τη διαθήκη,
– ασφαλίστηκε το ακίνητο,
– διατηρήθηκε το προσωπικό που είχε επιλέξει ο ίδιος ο Leigh Fermor προκειμένου να συνεχίζεται καθημερινά η φροντίδα των κτηρίων και του περιβάλλοντα χώρου,
– προχώρησε η απογραφή της βιβλιοθήκης,
– πραγματοποιήθηκε η λεπτομερής φωτογράφιση του σπιτιού και η καταγραφή της οικοσκευής,
– μεταφέρθηκαν τα έργα τέχνης και τα πολύτιμα βιβλία στις εγκαταστάσεις του Μουσείου Μπενάκη στην Αθήνα για λόγους συντήρησης και ασφαλούς φύλαξης, μέχρι να ολοκληρωθούν οι απαιτούμενες εργασίες επισκευής,
– ολοκληρώθηκε η λεπτομερής αποτύπωση των ακινήτων καθώς και η αρχιτεκτονική και ηλεκτρομηχανολογική μελέτη για την επισκευή των κτισμάτων και τη συντήρηση των κήπων, με κύριο γνώμονα τη διατήρηση όλων εκείνων των στοιχείων που κάνουν το ακίνητο τόσο μοναδικό (ομάδα μελετητών: οι αρχιτέκτονες Μαρία Κοκκίνου-Ανδρέας Κούρκουλας, ο μηχανολόγος ηλεκτρολόγος μηχανικός Παντελής Αργυρό, ο πολιτικός μηχανικός Δημήτρης Πάστρας και η αρχιτέκτονας τοπίου Ελλη Παγκάλου),
– με χρηματοδότηση του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, ολοκληρώθηκε η μελέτη σκοπιμότητας από την εταιρεία ΑΕΑ Consulting σχετικά με τη μελλοντική χρήση, τη λειτουργία και τη βιωσιμότητα της οικίας,
– πραγματοποιήθηκαν δυο διαδοχικές απεντομώσεις για την προστασία του σπιτιού και της οικοσκευής, κυρίως όμως για τα ξύλινα στοιχεία της οικίας όπως οι οροφές των δωματίων, τα έπιπλα κ.α.,
– ολοκληρώθηκε η διαδικασία νομιμοποίησης των κτισμάτων μέσα στο κτήμα,
– ενεργοποιήθηκε τραπεζικός λογαριασμός στην Ελλάδα και δημιουργήθηκε, ειδικά για τον σκοπό αυτό, λογαριασμός στη Βρετανία, προκειμένου να διευκολύνονται οι δωρεές,
– ολοκληρώθηκε η μελέτη εφαρμογής για τις επισκευαστικές εργασίες στην οικία από τους μελετητές του έργου. Παράλληλα προετοιμάζεται η δημοπράτηση του έργου.
Εργασίες επισκευής
Σύμφωνα με τη μελέτη και τις προτάσεις λειτουργίας όπως επίσης και με το σκεπτικό ότι η Οικία PLF μπορεί να εξασφαλίσει ιδανικές συνθήκες φιλοξενίας έως 5 ατόμων/ζευγαριών παράλληλα, προβλέπεται να δημιουργηθούν -χωρίς να αλλοιωθεί η μορφή της οικίας- 5 «ξενώνες» οι οποίοι θα περιλαμβάνουν από ένα υπνοδωμάτιο, έναν ανεξάρτητο χώρο εργασίας και λουτρό. (Στους ανεξάρτητους οικίσκους προβλέπεται και στοιχειώδης εξοπλισμός κουζίνας). Η ρύθμιση αυτή εξασφαλίζει στους φιλοξενούμενους έναν χώρο διαμονής ευρύχωρο, ώστε να δίνεται η δυνατότητα απομόνωσης και ανεμπόδιστης συγκέντρωσης. Παράλληλα, οι κοινόχρηστοι χώροι θα μπορούν να χρησιμοποιούνται ως χώροι χαλάρωσης και διαλόγου. Κάθε ξενώνας θα περιλαμβάνει τον απαραίτητο εξοπλισμό για την εργασία και την ευχάριστη διαμονή των φιλοξενούμενων. Ολοι οι χώροι που θα δημιουργηθούν -εκτός από εκείνον του Υπογείου, ο οποίος μπορεί να θεωρηθεί λιγότερο προνομιακός- έχουν μεγάλα ανοίγματα, θέα και άπλετο φωτισμό και αερισμό.
Εως σήμερα η κατοικία δεν είχε θέρμανση παρά μόνο τζάκι σε κάποια δωμάτια. Η μελέτη προβλέπει την απόλυτη κάλυψη της οικίας με δίκτυο θέρμανσης / ψύξης μέσα από υπόγειες διόδους και διόδους της στέγης, ώστε να μην αλλοιωθούν οι όψεις. Προβλέπει επίσης πλήρη αντικατάσταση του ηλεκτρικού και του υδραυλικού δικτύου, του δικτύου αποχέτευσης, καθώς και επισκευή των λουτρών και της κουζίνας. Προβλέπει επίσης την επισκευή -και μερική αντικατάσταση- των στεγών όπου απαιτείται, καθώς και την επισκευή του ορνιθώνα.
Παράλληλα με τις οικοδομικές εργασίες θα προχωρήσει ο σχολαστικός καθαρισμός του κήπου, τα απαραίτητα κλαδέματα και οι αντικαταστάσεις των κατεστραμμένων φυτών, ώστε να μην αλλοιωθεί η μορφή του. Οι εκπρόσωποι της Mediterranean Garden Society που έχουν επισκεφτεί την οικία υποσχέθηκαν τη συνεργασία τους για τα θέματα του καθαρισμού και της συντήρησης του κήπου.
Ενημέρωση
– έχουν κατατεθεί οι αιτήσεις στο Ελληνικό Δημόσιο (Υπηρεσία Δόμησης του Δήμου Καλαμάτας) για τις απαραίτητες άδειες των επισκευών και βρισκόμαστε σε αναμονή για την έκδοση τους. Εγκρίθηκε η αρχιτεκτονική μελέτη από το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής της Περιφερειακής Ενότητας Καλαμάτας και ολοκληρώθηκε η πράξη χαρακτηρισμού από την Διεύθυνση Δασών Μεσσηνίας. Ομως λόγω της πρόσφατης δημοσίευσης των νέων δασικών χαρτών, έχουν προκύψει αλλαγές στις έως τώρα διαδικασίες με αποτέλεσμα να καθυστερεί η τελική έκδοση της οικοδομικής άδειας,
– παράλληλα προετοιμάζεται η δημοπράτηση του έργου επισκευής,
– η ενημερωτική εκδήλωση στο Λονδίνο προγραμματίζεται για το φθινόπωρο του 2017, ώστε να εξασφαλιστεί η συμμετοχή όλων των ομιλητών και να έχουν ξεκινήσει οι εργασίες στην Οικία οι οποίες θα παρουσιαστούν στο κοινό. Οι τελικές ημερομηνίες θα ανακοινωθούν σύντομα,
– η έκθεση Ghika, Craxton, Leigh Fermor – Η Γοητεία της Ζωής στην Ελλάδα, η οποία παρουσιάζεται στη Λεβέντειο Πινακοθήκη στη Λευκωσία, θα μεταφερθεί στην Αθήνα και θα εγκαινιαστεί στο Μουσείο Μπενάκη στις 6 Ιουνίου 2017. Επόμενος σταθμός της έκθεσης θα είναι το Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο τον Μάρτιο 2018, – η Διοικητική Επιτροπή του Μουσείου Μπενάκη συνεργάζεται με την Εκτελεστική Επιτροπή για την τελική διαμόρφωση του πλαισίου λειτουργίας της Οικίας για τα επόμενα χρόνια,
– προχωρούν οι συζητήσεις με Πανεπιστήμια για τη συνεργασία τους στη μελλοντική λειτουργία του Κέντρου Patrick & Joan Leigh Fermor,
– βρίσκεται σε τελικό στάδιο ο τιμητικός τόμος αφιερωμένος στη ζωή και το έργο του Patrick Leigh Fermor, ο οποίος αναμένεται να ολοκληρωθεί το πρώτο εξάμηνο του 2017. Εκδόσεις και εκθέσεις γύρω από τους Leigh Fermor βρίσκονται στο στάδιο προετοιμασίας.
Μπορείτε όλοι να βοηθήσετε!
Το Μουσείο Μπενάκη βρίσκεται στο στάδιο της δημιουργίας ενός καταπιστεύματος για τη συγκέντρωση δωρεών (endowment), το οποίο θα εξασφαλίζει στο διηνεκές την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών του Κέντρου και θα υποστηρίζει την ανάπτυξη των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων.
Το Μουσείο Μπενάκη, ως ιδιοκτήτης του σπιτιού, είναι ο μόνος επίσημος φορέας που συγκεντρώνει χρήματα για το καταπίστευμα που θα δημιουργηθεί για τη μελλοντική λειτουργία και τη βιωσιμότητα του Κέντρου.
Για να συμβάλλετε οικονομικά, υπάρχουν οι εξής τρόποι:
– κατάθεση μέσω τραπεζικού λογαριασμού (από Ελλάδα και Ηνωμένο Βασίλειο),
– δωρεές από κατοίκους των ΗΠΑ, μέσω του Benaki Museum US Fund στο King Baudouin Foundation United States (KBFUS),
– πληρωμή μέσω πιστωτικής κάρτας ή pay pal,
* Σε κάθε περίπτωση κατάθεσης, παρακαλούμε να αναφέρετε ως αιτιολογία ότι η δωρεά προορίζεται για «Το Σπίτι του Patrick και της Joan Leigh Fermor».
Μετά την κατάθεση, το Μουσείο Μπενάκη θα εκδίδει και θα στέλνει στον δωρητή την απόδειξη δωρεάς.
Επίσκεψη
Λόγω των καθυστερήσεων που αναφέρονται παραπάνω στην ενότητα ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ, τον Μάρτιο και Απρίλιο 2017, προγραμματισμένες επισκέψεις θα πραγματοποιούνται κάθε Πέμπτη στις 17:00 και κάθε Σάββατο στις 11:00, μόνο μετά από συνεννόηση με το Μουσείο Μπενάκη.
Υπάρχει επίσης η δυνατότητα οργάνωσης ειδικών επισκέψεων, εκτός των προκαθορισμένων ημερών. Παρακαλούμε επικοινωνήστε μαζί μας για περισσότερες λεπτομέρειες.
Τιμή εισιτηρίου: 10 ευρώ το άτομο
Για τις ειδικά οργανωμένες επισκέψεις η τιμή του εισιτηρίου θα ανέρχεται στα 20 ευρώ το άτομο.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την οικία και προγραμματισμό επισκέψεων, παρακαλώ επικοινωνήστε με το Μουσείο Μπενάκη και συγκεκριμένα με την κ. Μυρτώ Καούκη στην διεύθυνση plfproject@benaki.gr και στο τηλέφωνο 210 3671090, Δευτέρα – Πέμπτη.