Η ΕΕ εξετάζει το ενδεχόμενο ανάπτυξης στρατευμάτων στην Ουκρανία με στόχο τη διατήρηση της εκεχειρίας, σε περίπτωση που προκύψει ειρηνευτική συμφωνία. Κρίσιμη ωστόσο θα είναι η στάση των ΗΠΑ
Η ιδέα της αποστολής ευρωπαϊκών στρατευμάτων στη χώρα προήλθε πρώτη φορά από τον Γάλλο πρόεδρο Μακρόν πέρυσι. Η υλοποίηση αυτής της πρότασης μοιάζει τώρα πιθανότερη από ποτέ – προσφάτως το Ηνωμένο Βασίλειο δήλωσε πως προτίθεται και αυτό να στείλει στρατεύματα στην Ουκρανία.
Ποιες χώρες θα μπορούσαν να στείλουν στρατεύματα;
Αρκετοί Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν αναφέρει εμμέσως πλην σαφώς πως απαραίτητη προϋπόθεση για κάτι τέτοιο είναι μία ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας – και οι ειδικοί συμφωνούν.
«Δεν μπορεί να αναπτυχθεί στην Ουκρανία μία στρατιωτική δύναμη χωρίς μία βιώσιμη συμφωνία», επισημαίνει στην DW ο ιστορικός Λόρενς Φρίντμαν. «Και δεν θα πρέπει επίσης να γίνεται λόγος για μία ειρηνευτική δύναμη, η οποία θα είναι ουδέτερη. Θα πρόκειται για μία αποτρεπτική δύναμη, μία εγγυήτρια δύναμη, η οποία θα δρα αποτρεπτικά προς τη Ρωσία» ή θα αναλάβει δράση σε περίπτωση που η τελευταία παραβιάσει τη συμφωνία.
Η Γαλλία και η Βρετανία στηρίζουν τη συγκεκριμένη ιδέα, ενώ και η Σουηδία έχει εκφράσει την πρόθεσή της να στείλει επίσης στρατεύματα, όταν θα έχει εδραιωθεί η ειρήνη.
Οι ειδικοί εκτιμούν πως θα μπορούσε να δημιουργηθεί μία συμμαχία ευρωπαϊκών κρατών για την αποστολή στρατευμάτων στην Ουκρανία, ωστόσο αυτό θα συμβεί εκτός του ΝΑΤΟ.
Παρ’ όλα αυτά ορισμένες από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές δυνάμεις δεν έχουν ακόμη λάβει κάποια συγκεκριμένη απόφαση. Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς δεν έχει πάρει σαφή θέση ενόψει και των ομοσπονδιακών εκλογών – αν και οι Χριστιανοδημοκράτες δείχνουν ανοιχτοί στη συγκεκριμένη ιδέα.
Η Πολωνία αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους υποστηρικτές της Ουκρανίας ως τώρα, όμως δηλώνει πως δεν θα στείλει πολωνικά στρατεύματα. «Δεν σκοπεύουμε να στείλουμε Πολωνούς στρατιώτες στην ουκρανική επικράτεια», δήλωσε ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ. «Ωστόσο θα παρέχουμε υλικοτεχνική και πολιτική στήριξη στα κράτη που πιθανώς θα θελήσουν να παρέχουν τέτοιες εγγυήσεις στο μέλλον».
Πόσα στρατεύματα χρειάζονται;
Ένα βασικό ερώτημα που προκύπτει πάντως πέρα από την πολιτική βούληση των ευρωπαϊκών κρατών είναι κατά πόσο οι σύμμαχοι θα μπορέσουν να στείλουν αρκετούς στρατιώτες για τη φύλαξη των ουκρανικών συνόρων. Ο Άντερς Φογκ Ράσμουσεν, άλλοτε Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, δήλωσε στο BBC πως η Ευρώπη θα πρέπει να συγκεντρώσει 50.000 έως 100.000 στρατιώτες.
Παρ’ όλα αυτά ως τώρα καμία χώρα απ’ όσες φαίνεται να προτίθενται να συμμετάσχουν στην πρωτοβουλία δεν έχει δώσει στοιχεία σχετικά με το πόσα στρατεύματα σκοπεύει να στείλει.
Σύμφωνα με τον Φρίντμαν το Ηνωμένο Βασίλειο διατίθεται να στείλει έως και 10.000 στρατιώτες το μέγιστο. Ο ειδικός επισημαίνει ακόμη πως «για κάθε στρατιώτη χρειάζεται ένας που θα περνάει από εκπαίδευση, ενώ ο άλλος θα βρίσκεται σε αποθεραπεία. Επομένως, υπολογίζω πως σε γενικές γραμμές θα χρειαστούν τουλάχιστον 100.000 στρατιώτες». Και ο αριθμός των στρατευμάτων πρέπει να είναι αρκετά μεγάλος, «ώστε η Ρωσία να τους πάρει στα σοβαρά».
Η συγκέντρωση δεκάδων χιλιάδων στρατιωτών και η αποστολή αυτών σε μία εμπόλεμη ζώνη είναι ένα αμφιλεγόμενο πολιτικό εγχείρημα. «Τα στρατεύματα εδάφους θα βρεθούν υπό απειλή. Και έτσι τα κράτη που θα τα έχουν αναπτύξει θα βρίσκονται και αυτά υπό απειλή, ιδίως στα πλαίσια υβριδικών επιθέσεων ή ακόμη και στοχευμένων δολοφονιών», τονίζει στην DW ο Ράφαελ Λος, ειδικός σε θέματα ασφαλείας και συνεργάτης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων (ECFR). «Ο Πούτιν θα θελήσει να θέσει υπό δοκιμασία τη συμφωνία».
Επιπλέον, τα κράτη της ΕΕ δεν έχουν αρκετό ανθρώπινο δυναμικό για να αντεπεξέλθουν στα σχέδια του ιδίου του ΝΑΤΟ σχετικά με την άμυνα των κρατών-μελών σε περίπτωση ρωσικής επίθεσης. Η Γερμανία για παράδειγμα αμφιταλαντεύεται για το εάν θα πρέπει να επαναφέρει την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία.
«Ως το καλοκαίρι το ΝΑΤΟ θα στείλει ορισμένους στόχους στις κυβερνήσεις. Το Spiegel ανέφερε τον Ιούνιο πως η Γερμανία θα πρέπει πιθανώς να έχει “272.000 στρατιώτες για την υλοποίηση των σχεδίων της Συμμαχίας”», προσθέτει ο Λος. «Το παρόν μέγεθος της Μπούντεσβερ είναι 181.000 στρατιώτες και ο στόχος που είχε τεθεί πριν το 2022 ήταν να φτάσει τους 203.000 ως το 2031».
Απαραίτητη προϋπόθεση η συμβολή των ΗΠΑ
Οι ειδικοί εκτιμούν πως οι Ευρωπαίοι δεν χρειάζoνται τόσο την αποδοχή του ΟΗΕ για την ανάπτυξη μίας τέτοιας δύναμης, όσο τις ΗΠΑ, οι οποίες είναι απαραίτητο έστω και εμμέσως να στηρίξουν την ιδέα για μία αποτρεπτική στρατιωτική δύναμη – και μόνο τότε αξίζει το ρίσκο αυτό το σχέδιο. Tην περασμένη εβδομάδα ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Πιτ Χέγκσεθδήλωσε πως το ΝΑΤΟ δεν θα συμμετάσχει στην ανάπτυξη μίας τέτοιας στρατιωτικής δύναμης, αφήνοντας ωστόσο τα περιθώρια στους Ευρωπαίους να ενεργήσουν αυτόνομα.
Τόσο ο Φρίντμαν όσο και ο Λος θεωρούν πως ενδέχεται να υπάρχει μία πιθανότητα έμμεσης υποστήριξης του σχεδίου από τις ΗΠΑ, οι οποίες θα μπορούσαν για παράδειγμα να παρέχουν απαραίτητη για τις ευρωπαϊκές δυνάμεις υλικοτεχνική υποστήριξη και βοήθεια από αέρος. Ο Κιθ Κέλογκ, απεσταλμένος του Τραμπ για την Ουκρανία, ζήτησε από τους Ευρωπαίους να δώσουν συγκεκριμένο αριθμό στρατευμάτων που θα αναπτύξουν στα πλαίσια της ειρηνευτικής επιχείρησης.
Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι θεωρούν επίσης πως η συμμετοχή των ΗΠΑ στο εγχείρημα είναι κομβικής σημασίας. «Πρόσφατη δημοσκόπηση στη Γερμανία έδειξε πως το 59% των ερωτηθέντων στηρίζει την ανάπτυξη γερμανικών στρατευμάτων σε ευρωπαϊκή αποστολή για την τήρηση της εκεχειρίας μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας», με απαραίτητη προϋπόθεση όμως τη στήριξη και των ΗΠΑ, όπως επισημαίνει το Γερμανικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων και Ασφαλείας (SWP). «Σχεδόν όλα τα ευρωπαϊκά κράτη απορρίπτουν την εκτέλεση μίας τέτοιας επιχείρησης χωρίς τη συμμετοχή των ΗΠΑ, επειδή θεωρούν πως το ρίσκο θα είναι πολύ μεγάλο. […] Το να αναλάβουν τον ηγετικό ρόλο η Βρετανία και η Γαλλία δεν αρκεί για τους περισσότερους Ευρωπαίους».
Συμμετοχή και τουρκικών στρατευμάτων;
Τα ευρωπαϊκά κράτη θα πρέπει πάντως να πείσουν και τη Ρωσία να δεχτεί την ανάπτυξη μίας τέτοιας δύναμης στo πλαίσιo της γενικής ειρηνευτικής συμφωνίας. Αυτός είναι και ο λόγος που εξετάζεται το ενδεχόμενο να συμπεριληφθούν και τουρκικά στρατεύματα στην ειρηνευτική δύναμη, καθώς η Τουρκία έχει διατελέσει εξισορροπητικό ρόλο καθ’ όλη τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και διατηρεί φιλική στάση προς τους Ρώσους παρ’ ότι είναι μέλος του ΝΑΤΟ.
Σύμφωνα με τον Φρίντμαν «η Τουρκία είναι κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ και είναι σε θέση να παρέχει τον απαραίτητο αριθμό στρατευμάτων. Και αυτό είναι κάτι που θα μπορούσε να ανεχτεί και η Ρωσία».
Πηγή dw.com
Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς
