Η συμφωνία η οποία είχε στόχο να αποδεσμευθούν κρίσιμης σημασίας εξαγωγές σιτηρών από τα νότια ουκρανικά λιμάνια στη Μαύρη Θάλασσα, και που αναμενόταν να λήξει στις 19 Νοεμβρίου, παρατάθηκε σήμερα για 120 ημέρες.
Η συμφωνία, που αρχικά επιτεύχθηκε τον Ιούλιο, δημιούργησε έναν προστατευμένο θαλάσσιο διάδρομο μεταφοράς και ήταν σχεδιασμένη να περιορίσει τις παγκόσμιες ελλείψεις τροφίμων, επιτρέποντας να εκκινήσουν εκ νέου οι εξαγωγές από τρία λιμάνια στην Ουκρανία, βασικό παραγωγό σιτηρών και ελαιοκράμβης.
ΤΙ ΕΧΕΙ ΕΞΑΧΘΕΙ;
Η συμφωνία δημιούργησε ένα ασφαλές κανάλι ναυσιπλοΐας για τρία λιμάνια στην Ουκρανία.
Εως τώρα, έχουν μεταφερθεί περίπου 11,08 εκατ. τόνοι αγροτικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων 4,5 εκατ. τόνων καλαμποκιού.
Οι αποστολές σίτου ανέρχονται σε 3,2 εκατ. τόνους, ή στο 29% του συνόλου. Στα εμπορεύματα που έχουν μεταφερθεί περιλαμβάνονται επίσης η ελαιοκράμβη, το ηλιέλαιο και το κριθάρι.
ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ;
Η Ουκρανία επεδίωξε να επεκταθεί η συμφωνία ώστε να περιλαμβάνει περισσότερα λιμάνια, αν και δεν ήταν άμεσα σαφές εάν στην παράταση, που ανακοινώθηκε από τα Ηνωμένα Εθνη και το Κίεβο, υπήρξε αναφορά σε αυτό.
Τα τρία λιμάνια που περιλαμβάνονται στη συμφωνία –η Οδησσός, το Τσορνομόρσκ και το Πιβντένι– έχουν από κοινού την ικανότητα διακίνησης περίπου τριών εκατομμυρίων τόνων τον μήνα.
Η Ουκρανία ήθελε να συμπεριλάβει τα λιμάνια στην νότια περιοχή του Μικολάιφ, που παρείχαν το 35% των ουκρανικών εξαγωγών τροφίμων πριν από τη ρωσική εισβολή.
Το Μικολάιφ ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος στην Ουκρανία τερματικός σταθμός για σιτηρά σύμφωνα με στοιχεία για τις θαλάσσιες μεταφορές το 2021, άρα η προσθήκη του θα επέτρεπε την αποστολή πολύ μεγαλύτερου όγκου σιτηρών και ελαιοκράμβης.
Η Ουκρανία είχε ξεχωριστά επιδιώξει παράταση κατά ένα έτος της συμφωνίας και βελτιωμένο καθεστώς επιθεώρησης.
Η Ρωσία έχει δηλώσει ότι η συναίνεσή της στην παράταση της συμφωνίας για τα σιτηρά στη Μαύρη Θάλασσα εξαρτάται από τη στήριξη για τις δικές της εξαγωγές σιτηρών και λιπασμάτων. Η Ρωσία είναι βασικός εξαγωγέας αγροτικών προϊόντων και ο μεγαλύτερος στον κόσμο εξαγωγέας σίτου.
Η Ρωσία θεωρείται ότι μεταξύ άλλων επιθυμεί η Δύση να χαλαρώσει τους περιορισμούς για την κρατική τράπεζα Rosselkhozbank, μια κίνηση που αναμένεται να βοηθήσει να διευκολυνθούν οι ρωσικές εξαγωγές.
ΕΧΕΙ ΑΜΒΛΥΝΕΙ ΤΗΝ ΕΠΙΣΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ;
Η μείωση στις αποστολές από την Ουκρανία έχει διαδραματίσει ρόλο στην φετινή παγκόσμια κρίση στις τιμές των τροφίμων, αλλά υπάρχουν επίσης και άλλοι σημαντικοί παράγοντες.
Σε αυτούς περιλαμβάνονται η πανδημία της COVID-19 και τα σοκ στο Κλίμα που συνεχίζουν να δημιουργούν δυσκολίες στην αγροτική παραγωγή, πιο πρόσφατα με ξηρασίες στην Αργεντινή και τις ΗΠΑ.
Ο διάδρομος αυτός οδήγησε σε μερική ανάκαμψη των μεταφορών από την Ουκρανία αλλά αυτές παραμένουν πολύ χαμηλότερα από τα προς της εισβολής επίπεδα και δεν θα αποκατασταθούν πλήρως στο άμεσο μέλλον.
Η μεταφορά των σιτηρών στα λιμάνια εκεί παραμένει δύσκολη και δαπανηρή, ενώ οι Ουκρανοί αγρότες έχουν περιορίσει την καλλιέργεια σιτηρών, όπως του σίτου, καθώς σε πολλές περιπτώσεις διέθεσαν τη σοδειά της περυσινής χρονιάς με ζημίες, με τις εγχώριες τιμές να παραμένουν σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
ΕΧΕΙ ΟΔΗΓΗΣΕ ΣΕ ΜΕΙΩΣΗ ΤΙΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΤΙΜΕΣ ΣΙΤΟΥ;
Οι τιμές του σίτου στο CBOT του Σικάγου αυξήθηκαν σημαντικά στον απόηχο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου αλλά τώρα βρίσκονται στα προ της σύγκρουσης επίπεδα.
Η ικανότητα της Ουκρανίας να εξάγει εκατομμύρια τόνους σίτου μέσω του διαδρόμου υπήρξε ένα από τα στοιχεία που οδήγησαν σε μείωση τις τιμές.
Αλλοι παράγοντες περιλαμβάνουν τη φετινή συγκομιδή ρεκόρ στη Ρωσία, τις απαισιόδοξες προοπτικές για την παγκόσμια οικονομία και το ισχυρό δολάριο.
Αλλά οι τιμές για βασικά τρόφιμα που έχουν ως βάση τους το σιτάρι, όπως το ψωμί και τα ζυμαρικά, παραμένουν αρκετά πάνω από τα προ της εισβολής επίπεδα σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες παρά την υποχώρηση των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης στο Σικάγο, λόγω των αδύναμων εγχώριων νομισμάτων και των υψηλότερων τιμών ενέργειας, που έχουν αυξήσει το κόστος, όπως για τις μεταφορές και τη συσκευασία.
ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΜΕ ΤΙΣ ΝΑΡΚΕΣ;
Η Ρωσία και η Ουκρανία κατηγορούν η μία την άλλη ότι έχουν τοποθετήσει πολλές θαλάσσιες νάρκες που έχουν τώρα διασπαρεί στη Μαύρη Θάλασσα. Αποτελούν σημαντική απειλή και αναφέρθηκαν ως το μοναδικό πράγμα που προκαλεί φόβο από μέλος του πληρώματος του υπό σημαία Σιέρα Λεόνε πλοίου Razoni, του πρώτου που πέρασε από τον διάδρομο την 1η Αυγούστου.
Οι νάρκες έχουν παρασυρθεί μακριά από τις ακτές της Ουκρανίας, με ρουμανικές, βουλγαρικές και τουρκικές στρατιωτικές ομάδες δυτών να εξουδετερώνουν κάποιες που έχουν καταλήξει στα δικά τους ύδατα. Μπορεί να χρειαστούν μήνες για την “εκκαθάρισή” τους και δεν υπήρχε επαρκής χρόνος για κάτι τέτοιο πριν τεθεί σε ισχύ η συμφωνία για τα σιτηρά.
ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΙΣΗ;
Το Κοινό Συντονιστικό Κέντρο στην Κωνσταντινούπολη, που επιβλέπει τη συμφωνία και απαρτίζεται από αξιωματούχους της Τουρκίας, της Ρωσίας, της Ουκρανίας και των Ηνωμένων Εθνών, δημοσίευσε τον Αύγουστο διαδικασίες για το κανάλι διέλευσης, που στόχο έχει να περιορίσει τις ανησυχίες για τις ασφαλιστικές εταιρίες και τους πλοιοκτήτες.
Οι ασφαλιστικές εταιρίες αρχικά δήλωσαν ότι είναι πρόθυμες να προσφέρουν κάλυψη εάν υπήρχαν διευθετήσεις για διεθνή ναυτική συνοδεία και μια σαφή στρατηγική αντιμετώπισης των θαλάσσιων ναρκών.
Εκτοτε, συνέταξαν ρήτρες για την παροχή κάλυψης, συμπεριλαμβανομένων προϋποθέσεων σύμφωνα με τις οποίες τα πλοία θα πρέπει να παραμένουν εντός του διαδρόμου κατά τη διέλευσή τους ή διαφορετικά κινδυνεύουν να καταστήσουν άκυρες τις πολιτικές τους.
Υστερα από τη συμφωνία της 22ας Ιουλίου, η ασφαλιστική Ascot και η μεσιτική Marsh δημιούργησαν έναν μηχανισμό ασφάλισης για τα σιτηρά και τα προϊόντα τροφίμων που μεταφέρονται από τα ουκρανικά λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας με κάλυψη 50 εκατ. δολαρίων για κάθε ταξίδι. Το κόστος της συνολικής ασφάλισης για πλοία που πλέουν στα ουκρανικά λιμάνια -που περιλαμβάνει ξεχωριστά τμήματα κάλυψης-αναμένεται σε κάθε περίπτωση να παραμείνει υψηλό.
ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΜΕ ΤΑ ΠΛΗΡΩΜΑΤΑ;
Τον Σεπτέμβριο, η Ουκρανία εφάρμοσε διάταγμα επιτρέποντας στους ναυτικούς της να φύγουν από τη χώρα παρά τους περιορισμούς που έχουν τεθεί εν καιρώ πολέμου, σε μια κίνηση που είχε στόχο να αποδεσμεύσει ζωτικής σημασίας εργατική δύναμη για τις ουκρανικές εξαγωγές σιτηρών και την ευρύτερη παγκόσμια ναυτιλία.
Στην αρχή της σύγκρουσης, υπήρχαν περίπου 2.000 ναυτικοί από όλο τον κόσμο που είχαν αποκλειστεί στα ουκρανικά λιμάνια. Το Διεθνές Ναυτιλιακό Επιμελητήριο εκτίμησε ότι ο αριθμός τους μειώθηκε σε 346 στις 27 Οκτωβρίου.
