Εμβόλια και παρενέργειες: Το κενό που αναζητούν οι επιστήμονες για να εξηγήσουν τις θρομβώσεις

Ενώ οι εμβολιασμοί κατά του κορονοϊού προχωρούν, οι ανησυχίες για τις παρενέργειες φουντώνουν. Την ίδια ώρα, η επιστημονική κοινότητα ακόμα αναζητεί γιατί το εμβόλιο της AstraZeneca και της Johnson & Johnson προκαλούν θρομβωτικό-θρομβωπενικό σύνδρομο. Μάλιστα είναι η πρώτη φορά στα χρονικά των εμβολιασμών που σημειώνεται τέτοιο σύνδρομο.
Από τη μία πλευρά ο φονικός κορονοϊός και από την άλλη η ανθρωπότητα, με τον εμβολιασμό να αποτελεί μονόδρομο για την επιστροφή στην κανονικότητα.
Τα εμβόλια που ήρθαν να προσφέρουν τη λύτρωση προκαλούν -όπως όλα τα εμβόλια- ορισμένες ήπιες παρενέργειες οι οποίες είναι συνηθισμένες και απόλυτα αναμενόμενες για την επιστημονική κοινότητα, όπως πυρετός, πονοκέφαλος, πόνος στο χέρι, ατονία και κόπωση.
Στις πιο σοβαρές παρενέργειες είναι η αναφυλακτική αντίδραση όπου ο εμβολιασμένος μπορεί να υποστεί αναπνευστική δυσκολία, υπέρταση, οίδημα, να πρηστεί το πίσω μέρος της γλώσσας του και να οδηγηθεί σε θάνατο κάτι που έχει καταγραφεί με το εμβόλιο της Pfizer καθώς και με άλλα εμβόλια για διάφορες ασθένειες.
Όμως για πρώτη φορά στα παγκόσμια χρονικά, καταγράφονται μετά από εμβόλιο, περιστατικά θρομβωτικού-θρομβωπενικού συνδρόμου και συγκεκριμένα με τα εμβόλια της AstraZeneca και της Johnson & Johnson.
Γιατί προκαλούνται παρενέργειες από τα εμβόλια
Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Γιατί τα εμβόλια του κορονοϊού -όπως και εμβόλια για άλλες ασθένειες- προκαλούν παρενέργειες;
Ο καθηγητής Φαρμακολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ, Αντώνης Γούλας, μιλώντας για το θέμα στο Sputnik, ανέφερε ότι παρενέργειες υπάρχουν γιατί το εμβόλιο «διεγείρει την ανοσιακή απάντηση, ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα».
«Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ένα σύστημα το οποίο αντιδρά στην εισβολή οτιδήποτε ξένου στον οργανισμό. Το εμβόλιο είναι ένα ξένο σώμα οπότε αντιδρά το ανοσοποιητικό» επισήμανε χαρακτηριστικά.
Όπως εξήγησε, υπάρχουν δύο είδη ανοσίας, η φυσική και η επίκτητη: «Η επίκτητη είναι αυτό που προσπαθείς να κάνεις με το εμβόλιο. Δηλαδή να οδηγήσεις τον οργανισμό να παράξει αντισώματα τα οποία αναγνωρίζουν, δεσμεύουν και εξουδετερώνουν τον ιό. Υπάρχει και η φυσική ανοσία η οποία έρχεται πριν την επίκτητη. Οι παρενέργειες όπως πόνος στο χέρι, πυρετός κ.λπ. συμβαίνουν γιατί η είσοδος του εμβολίου που είναι ξένο σώμα στον οργανισμό προκαλεί αυτό που λέμε “φυσική ανοσιακή απάντηση”».
Αναφυλακτική αντίδραση
Αναφερθείς στις πιο σοβαρές παρενέργειες, ο καθηγητής της Ιατρικής του ΑΠΘ στάθηκε στην αναφυλακτική αντίδραση, η οποία είναι σπάνια, έχει σημειωθεί σε διάφορα εμβόλια και στην περίπτωση του κορονοϊού, «υπήρξαν περιστατικά με τη Pfizer».
Η συγκεκριμένη παρενέργεια προκαλείται από υπερβολική αντίδραση του οργανισμού και συνδέεται με κάποιο από τα συστατικά του εμβολίου.
«Η αναφυλακτική αντίδραση είναι κατά κάποιο τρόπο η φυσική ανοσιακή απάντηση η οποία βγαίνει εκτός ελέγχου. Ορισμένοι οργανισμοί αντιδρούν πολύ υπερβολικά με αποτέλεσμα να κινδυνεύει ο οργανισμός ακόμα και να πεθάνει. Η αναφυλακτική αντίδραση έχει μια σειρά από έντονα συμπτώματα όπως αναπνευστική δυσκολία, υπόταση, οίδημα, ερέθισμα – δηλαδή κοκκινίζει το πρόσωπο, πρήζεται το πίσω μέρος της γλώσσας και ο άνθρωπος δεν μπορεί να πάρει ανάσα και πεθαίνει. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν οργανισμός μας είναι ευαισθητοποιημένος σε κάποιο από τα συστατικά του εμβολίου και συμβαίνει -λίγο πολύ- με όλα τα εμβόλια σε πολύ μικρή συχνότητα όμως. Όλα τα εμβόλια έχουν μια πιθανότητα, δηλαδή μία στο εκατομμύριο, ο εμβολιασμένος να πάθει αναφυλακτική αντίδραση, η οποία είναι μια αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος» δήλωσε ο κ. Γούλας και πρόσθεσε ότι για τον λόγο αυτό δίνεται η οδηγία στους εμβολιασμένους για «αναμονή για 15 λεπτά εντός του εμβολιαστικού κέντρου».
Τι συμβαίνει με τις θρομβώσεις
Στα εμβόλια της AstraZeneca και της Johnson & Johnson παρατηρήθηκε «κάτι καινούριο» όπως είπε ο κ. Γούλας αναφερόμενος στο θρομβωτικό-θρομβωπενικό σύνδρομο.
«Εδώ έχουμε δημιουργία θρόμβων και μάλιστα οι περισσότεροι απ’ αυτούς εμφανίζονται στους φλεβώδεις κόλπους του εγκεφάλου, ενώ ταυτόχρονα έχεις και πολύ χαμηλό αριθμό αιμοπεταλίων. Να πούμε ωστόσο ότι η συχνότητα που εμφανίζεται αυτό το σύνδρομο είναι πάρα πολύ χαμηλή» ανέφερε.
Ωστόσο, η εμφάνιση του συγκεκριμένου συνδρόμου αποτελεί μια έκπληξη για την επιστημονική κοινότητα αφού όπως είπε ο κ. Γούλας «είναι η πρώτη φορά που το συναντάμε σε εμβόλιο».
«Ένα παρόμοιο σύνδρομο το έχουμε συναντήσει παλαιότερα μετά από χορήγηση ηπαρίνης και μάλιστα τις παλιές ηπαρίνες τις οποίες λέγαμε υψηλού μοριακού βάρους. Η ηπαρίνη είναι αντιπηκτικό. Πλέον όμως τα νεότερα σκευάσματα ηπαρίνης δεν το προκαλούν. Συνέβαινε με τις παλιές ηπαρίνες όταν τις έδιναν ενδοφλέβια. Δεν συμβαίνει πια» παρατήρησε.
Στην περίπτωση της ηπαρίνης, όπως είπε, «ξέραμε ότι συμβαίνει το σύνδρομο γιατί η ηπαρίνη πάει και κολλάει πάνω σε μια πρωτεΐνη των αιμοπεταλίων που λέγεται αιμοπεταλιακός παράγοντας 4 και το αποτέλεσμα αυτής της αντίδρασης ήταν να αναγνωρίζεται από το ανοσοποιητικό σύστημα σαν κάτι ξένο προς τον οργανισμό και να προκαλεί την απελευθέρωση αντισωμάτων, τα οποία πηγαίνουν και δεσμεύουν τα αιμοπετάλια και σχηματίζουν θρομβώσεις».
«Αυτό που βλέπουμε τώρα με τα εμβόλια της AstraZeneca και της Johnson & Johnson μοιάζει με αυτό που βλέπαμε με την ηπαρίνη, αλλά δεν ξέρουμε σε ποιο βαθμό ο μηχανισμός είναι κοινός. Το μόνο που ξέρουμε ότι αντισώματα κατά αυτού του αιμοπεταλιακού παράγοντα 4 έχουν ανιχνευθεί σε τέτοια περιστατικά (σ.σ. θρομβωτικού-θρομβωπενικού συνδρόμου μετά από εμβολιασμό AstraZeneca και Johnson & Johnson). Άρα ο μηχανισμός έχει κοινά σημεία, δεν είναι μόνο τα συμπτώματα κοινά».
Ο κ. Γούλας επισήμανε ότι αυτό που δεν ξέρει η επιστημονική κοινότητα είναι «πώς τα εμβόλια αυτά προκαλούν αυτή την κατάσταση. Υπάρχει ένα κενό και αυτό είναι υπό μελέτη. Το ερευνούμε».
Όσον αφορά γιατί το θρομβωτικό-θρομβωπενικό σύνδρομο σημειώνεται σε αυτά τα δύο εμβόλια κι όχι στα εμβόλια της Pfizer και της Moderna ο καθηγητής απαντά ότι «δεν ξέρουμε το γιατί, αλλά κατά πάσα πιθανότητα είναι το γεγονός ότι η μορφή του εμβολίου της AstraZeneca και του Johnson & Johnson διαφέρει από τη μορφή του εμβολίου των άλλων δύο, που είναι εμβόλια mRNA».
Φανή Χαρίση – sputniknews.gr