Η πιο κόκκινη ταινία του Χόλιγουντ, ο γόης Γουόρεν Μπίτι, ο Ρίγκαν και το… happy end

Ο Γουόρεν Μπίτι έχει τη φήμη του ακαταμάχητου γυναικά, του μαχητικού ιδεολόγου, του τελειομανή -ειδικά όταν καθόταν στην πολυθρόνα του σκηνοθέτη. Ωστόσο, η ιδιαίτερη ικανότητά του να γοητεύει τους ανθρώπους, να παίζει στα δάκτυλα ακόμη και πανίσχυρους «καρχαρίες» του Χόλιγουντ ή και πολιτικούς, ήταν τελικά αυτό που τον καθόρισε ως σταρ του κινηματογράφου. Βεβαίως, αυτό δεν μειώνει στο ελάχιστο την αξία του ως ηθοποιού και σκηνοθέτη.
Αυτή, λοιπόν, η ικανότητά του, του έδωσε την ευκαιρία να κάνει πράξη ένα πολυετές σχέδιό του, τη κινηματογραφική μεταφορά τής ζωής του δημοσιογράφου και ποιητή Τζον Ριντ, που έγραψε το διάσημο βιβλίο «Οι δέκα ημέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο». Και μάλιστα σε μία δύσκολη εποχή, όταν θεμελιωνόταν ο «ριγκανισμός» στις ΗΠΑ και ο Ψυχρός Πόλεμος με την τότε Σοβιετική Ενωση είχε αναθερμανθεί, μέχρι τη συμφωνία για αφοπλισμό και την κατάρρευση του κομμουνιστικού καθεστώτος.
Με αφορμή τα 40 χρόνια από την πρώτη προβολή της ταινίας «Οι Κόκκινοι», που ήταν υποψήφια για 12 Οσκαρ, κερδίζοντας τελικά τρία (καλύτερης σκηνοθεσίας ο Μπίτι, φωτογραφίας -φυσικά- ο Βιτόριο Στοράρο και δεύτερου γυναικείου ρόλου, η Μορίν Στέιπλετον), είναι ευκαιρία να γνωρίσουμε πώς κατάφερε ο διάσημος σταρ να χρηματοδοτήσει την ταινία του, να θυμηθούμε το επικό δραματικό πολιτικό φιλμ, τους συντελεστές και φυσικά να δούμε καλύτερα ποιος ήταν τελικά ο Γουόρεν Μπίτι, που πριν δυο μήνες έγινε 85 χρονών.
Μπόνι και Κλάιντ
Το άστρο του Γουόρεν Μπίτι άρχισε να αχνοφαίνεται στα τέλη της δεκαετίας του ‘50, όταν η αδελφή του Σίρλεϊ ΜακΛέιν ήταν ήδη μία καταξιωμένη ηθοποιός που είχε επιλέξει ο Χίτσκοκ για το «Ποιος Σκότωσε τον Χάρι;» και είχε μία υποψηφιότητα για Οσκαρ στο «Στίγμα του Κολασμένου» του Μινέλι. Το 1961, θα τον ανακαλύψει ο Καζάν και θα του δώσει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο δράμα «Πυρετός στο Αίμα», έχοντας δίπλα του την Νάταλι Γουντ. Με την πρώτη κερδίζει την Χρυσή Σφαίρα ερμηνείας, ενώ το Χόλιγουντ αισθάνεται ότι έχει βρει τον διάδοχο του Μάρλον Μπράντο. Θα συνεχίσει με επιτυχίες, όταν το 1967 θα έρθει η χρονιά της ζωής του, καθώς θα κάνει την παραγωγή και θα πρωταγωνιστήσει στο περίφημο «Μπόνι και Κλάιντ», μία ταινία ορόσημο για το Χόλιγουντ.
Αριστερός και Πετυχημένος
Στη συνέχεια και για πάνω από 40 χρόνια θα γυρίσει σπουδαία φιλμ («Η Εντιμος Κυρία και ο Χαρτοπαίχτης», «Υπόθεση Παραλάξ», «Σαμπού», «Ας Περιμένει ο Παράδεισος», «Μπάγκσι») αλλά από τα τέλη της δεκαετίας του ‘60 θα του μπει η ιδέα να γυρίσει την ιστορία των τελευταίων χρόνων της ζωής του Τζον Ριντ. Ενα σχέδιο που θα βάλει μπροστά λίγο μετά τα μισά της δεκαετίας του ‘70. Ο Γουόρεν Μπίτι, ήδη από το 1968, μετά και την τεράστια απήχηση του «Μπόνι και Κλάιντ», είχε εκφράσει απερίφραστα την πολιτική του τοποθέτηση, στην πιο αριστερή πλευρά των Δημοκρατικών και είχε καταφέρει να μην έχει πρόβλημα με αυτό.
Αξιολάτρευτος
Η ικανότητά του να μαγεύει τους συνομιλητές του, που ίσως να οφείλεται και στον χαρισματικό… κτηματομεσίτη πατέρα του, θα τον κάνει αξιολάτρευτο και σε κύκλους που δεν μπορούσε να εισχωρήσει κανένας αν δεν υπέβαλε τα σέβη του ή δεν χασκογελούσε στις κρυάδες που έλεγαν τα αφεντικά του Χόλιγουντ. Ετσι, θέλοντας να γυρίσει την ταινία του στην Paramount, όπου διευθυντής ήταν ο Μπάρι Ντίλερ, γνωστός αριστερός, προσέγγισε τη Warner Bros και ειδικά τον βασικό «παίχτη» και χρηματοδότη της Τσαρλς Μπλούντορν. Λέγεται ότι στην πρώτη τους συνάντηση, ο Μπίτι του είπε πως καταλαβαίνει ότι δύσκολα θα χρηματοδοτήσει η εταιρεία του μία ιστορία ενός κομμουνιστή που στο τέλος πεθαίνει και γι’ αυτό θα την προτείνει και σε άλλα στούντιο. Ο Μπλούντορν ενθουσιάστηκε και του είπε πόσα χρήματα θέλει, για να μη χάσει την ταινία. Μετά από διαπραγματεύσεις, τελικά ο Μπίτι αρνήθηκε τα χρήματα της Warner για να δεχθεί την πρόταση της Paramount, απαιτώντας απ’ αυτόν να ξεκινήσει άμεσα τα γυρίσματα.
Η Ντάιαν, ο Πολ και ο Τζακ
Τα γυρίσματα ξεκίνησαν το 1979. Στην αρχή ζήτησε ως συμπρωταγωνίστρια την πρώην σύντροφό του Τζούλι Κρίστι, η οποία αρνήθηκε και τελικά ο ρόλος πήγε στην Ντάιαν Κίτον, ενώ ο Πολ Σορβίνο, στο ρόλο του ηγέτη του αμερικάνικου κομμουνιστικού κόμματος, δήλωνε έτοιμος να γυρίσει ακόμη και 60 φορές την ίδια σκηνή, μέχρι να ικανοποιηθεί ο σκηνοθέτης. Για τον ρόλο του Ευγένιου Ο’Νιλ, επιλέχθηκε ο Τζακ Νίκολσον, με κριτήριο ότι ήταν ο μοναδικός άνδρας που θα μπορούσε να κάνει πιστευτή την απιστία μίας γυναίκας στον Γουόρεν Μπίτι.
Επανάσταση και Ερωτας
Το στόρι της ταινίας, λίγο πολύ γνωστό: Εστιάζοντας στον Τζον Ριντ, ο Μπίτι περιγράφει ένα συναρπαστικό κόσμο, που θέλει να αλλάξει, γοητεύεται από την επανάσταση των μπολσεβίκων και ο ήρωάς του ταξιδεύει στη Μόσχα, για να βρεθεί στην πηγή των εξελίξεων, αλλά βρίσκεται και μπροστά στις αντιφάσεις του εργατικού κινήματος, τους διχασμούς της Αριστεράς, τη λατρεία των διαδικασιών και όλα αυτά που άρχισαν να δημιουργούν ρωγμές στην επανάσταση από τη γέννησή της. Και ταυτόχρονα ζει έναν μεγάλο έρωτα με τη φεμινίστρια Λουίζ Μπράιαντ, μια δημοσιογράφο, που τον ακολούθησε ως το τέλος της ζωής του.
Ο Στοράρο, ο μαρξιστής και ο Ρίγκαν
Ο Μπίτι έκανε ρεαλιστικό σινεμά με τη δυναμική ενός σοβιετικού σκηνοθέτη, άλλωστε είχε συναντηθεί με τον Σεργκέι Μποταρτσούκ πριν από την έναρξη των γυρισμάτων, αλλά και με την τρυφερότητα ενός πλέι μπόι, που μπορούσε να καταλάβει καλύτερα τον ήρωά του. Θα τον βοηθήσει τα μέγιστα ο κορυφαίος διευθυντής φωτογραφίας Βιτόριο Στοράρο, αναδεικνύοντας το ιστορικό πλαίσιο της εποχής και θα δώσει επικές διαστάσεις, θυμίζοντας πολλές φορές τα επικά του Ντέιβιντ Λιν. Στο σενάριο συνεργάστηκε με τον σκληροπυρηνικό μαρξιστή ιστορικό και συγγραφέα Τρέβορ Γκρίφιθς…
Ομως, επιστρέφοντας στην ιδιαίτερη ικανότητα του Γουόρεν Μπίτι, θα πρέπει να αναφερθεί ως κορωνίδα ότι πριν την πρεμιέρα της ταινίας, έπεισε το προεδρικό ζεύγος των υπερσυντηρητικών Νάνσι και Ρόναλντ Ρίγκαν, να δουν μαζί του σε ιδιωτική προβολή τους «Κόκκινους» και να τους παραμυθιάσει τόσο που θα παραδεχθούν ότι τους άρεσε πολύ το φιλμ. Το μόνο που θα ήθελαν να αλλάξουν ήταν το φινάλε, προτιμώντας ένα χάπι εντ…
Χάρης Αναγνωστάκης
ΦΩΤΟ ΑΠΕ-ΜΠΕ