Λιγότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν πλέον το Facebook για να διαβάσουν και να συζητήσουν ειδήσεις, καθώς κερδίζουν έδαφος άλλα μέσα όπως η εφαρμογή WhatsApp, σύμφωνα με τη νέα «Εκθεση Ψηφιακών Ειδήσεων» (Digital News Report) του Ινστιτούτου Ρόιτερς για την Μελέτη της Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.
Η πτώση της δημοφιλίας του Facebook αποδίδεται κυρίως στην αύξηση των ανησυχιών αρκετών χρηστών διεθνώς σχετικά με την παραβίαση των προσωπικών δεδομένων τους και την παραπληροφόρηση μέσω ψευδών ειδήσεων (fake news). Η πρόσφατη αλλαγή στους αλγόριθμους του Facebook, που δίνει πλέον μικρότερη προτεραιότητα στις ειδήσεις και μεγαλύτερη στις αναρτήσεις από φίλους και συγγενείς, έχει παίξει επίσης κάποιο ρόλο.
Η νέα έκθεση βασίζεται σε μια online δειγματοληπτική έρευνα της εταιρείας YouGov σε περίπου 74.000 ανθρώπους σε 37 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Δείχνει, μεταξύ άλλων, ότι οι νεότερης ηλικίας χρήστες τείνουν ολοένα συχνότερα να χρησιμοποιούν εναλλακτικές πηγές (WhatsApp, Instagram, Snapchat κ.α.) για να ενημερωθούν σχετικά με τις ειδήσεις της ημέρας, εν μέρει επειδή θέλουν περισσότερη ιδιωτικότητα για να κάνουν σχετικές συζητήσεις. Μέσα σε τέσσερα χρόνια, σύμφωνα με το BBC και το πρακτορείο Ρόιτερς, έχει τριπλασιασθεί στο 15% το ποσοστό όσων δηλώνουν ότι ενημερώνονται μέσω του WhatsApp, που δημιουργήθηκε το 2009 και το 2014 εξαγοράσθηκε από το Facebook, όπως και το Instagram. Σε χώρες όπως η Τουρκία, όπου είναι επικίνδυνο να εκφράζει κανείς ανοιχτά τις απόψεις του για τα θέματα της επικαιρότητας, το ποσοστό του WhatsApp είναι πολύ υψηλότερο. Σε πολλές χώρες εξάλλου το WhatsApp είναι πλέον πιο σημαντικό από ό,τι το Twitter για την ενημέρωση των πολιτών.
Στις ΗΠΑ έχει μειωθεί κατά 9% σε σχέση με το 2017 το ποσοστό των χρηστών που ενημερώνονται για τις ειδήσεις μέσω του Facebook, ενώ η μείωση φθάνει το 20% στις μικρότερες ηλικίες. Ανάλογη τάση καταγράφεται και σε άλλες ανεπτυγμένες χώρες. Ανήσυχο για τις ψευδείς ειδήσεις δηλώνει το 54% των χρηστών διεθνώς. Τα ποσοστά είναι μεγαλύτερα σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Βραζιλία και η Ισπανία, όπου συνδυάζεται η έντονη πολιτική πόλωση με τη μεγάλη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Εμπιστοσύνη γενικά στις ειδήσεις δήλωσαν ότι έχουν το 44% των ερωτηθέντων, αλλά μόνο το 23% εμπιστεύονται τις ειδήσεις που βρίσκουν στα κοινωνικά δίκτυα.
Από την άλλη, η έρευνα βρήκε ότι οι χρήστες δεν έχουν μεγάλη διάθεση να αρχίσουν να πληρώνουν συνδρομές στα online μέσα ενημέρωσης. Επίσης, ολοένα περισσότεροι ακούνε ειδήσεις είτε μέσω των «έξυπνων» ηχείων με τεχνητή νοημοσύνη (Amazon Echo, Google Home κ.α.) είτε μέσω podcast, ενώ φαίνεται να ατονεί στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ το ενδιαφέρον για την παρακολούθηση βίντεο με ειδησεογραφικό περιεχόμενο. Στις ΗΠΑ η «Γουόλ Στριτ Τζέρναλ» συγκεντρώνει τα υψηλότερα ποσοστά αξιοπιστίας μεταξύ των μέσων ενημέρωσης (οι συντηρητικοί εμπιστεύονται περισσότερο το Fox News και οι αριστεροί το CNN), ενώ στη Βρετανία το BBC.
