Την Ημέρα της Ευρώπης γιορτάζουν σήμερα οι Βρυξέλλες και τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Η 9η Μαΐου, η ημέρα επετείου της ιστορικής «Διακήρυξης Σουμάν», καθιερώθηκε ως η ημέρα εορτασμού της ειρήνης και της ενότητας στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Σε ομιλία του στο Παρίσι στις 9 Μαΐου 1950, ο Ρομπέρ Σουμάν, ο οποίος τότε ήταν υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας, πρότεινε μια νέα μορφή πολιτικής συνεργασίας στην Ευρώπη, η οποία θα απέτρεπε κάθε ενδεχόμενο πολέμου μεταξύ των ευρωπαϊκών λαών.
Το 1950, τα κράτη της Ευρώπης προσπαθούσαν ακόμη να επουλώσουν τις πληγές τους από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ο οποίος είχε λήξει πέντε χρόνια πριν. Αποφασισμένες να αποτρέψουν την επανάληψη ενός τέτοιου φρικτού πολέμου, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις κατέληξαν στο ότι η από κοινού διαχείριση της παραγωγής άνθρακα και χάλυβα θα καθιστούσε στο μέλλον έναν πόλεμο μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας – όπως επί λέξει αναφέρεται στη διακήρυξη – «όχι μόνον αδιανόητο αλλά και υλικά αδύνατο».
Ο Ρ. Σουμάν πρότεινε, λοιπόν, τη δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ανθρακα και Χάλυβα, τα ιδρυτικά μέλη της οποίας ήταν η Γαλλία, η Δυτική Γερμανία, η Ιταλία, οι Κάτω Χώρες, το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο. Ετσι έγινε πραγματικότητα, ο πρώτος από μια σειρά υπερεθνικών ευρωπαϊκών θεσμών που τελικά μετεξελίχθηκαν στη σημερινή «Ευρωπαϊκή Ενωση».
Η Συνθήκη για την ίδρυση του οργάνου αυτού υπεγράφη έναν μόλις χρόνο μετά, ενώ η προσχώρηση στην ΕΚΑΧ ήταν ανοικτή και σε άλλες χώρες.
Ο Ρ. Σουμάν πίστευε ότι η συγχώνευση οικονομικών συμφερόντων θα βοηθούσε στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου και θα αποτελούσε το πρώτο βήμα για την ενοποίηση της Ευρώπης.
«Η Ευρώπη δεν θα δημιουργηθεί δια μιας, ούτε σε ένα συνολικό οικοδόμημα: θα διαμορφωθεί μέσα από συγκεκριμένα επιτεύγματα που θα δημιουργήσουν πρώτα μια πραγματική αλληλεγγύη», είπε χαρακτηριστικά ο Ρ. Σουμάν στην ιστορική του ομιλία.
Η Διακήρυξη Σουμάν, όπως είναι γνωστή, είναι η αρχή της δημιουργίας της σημερινής Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Για να γιορτάσουν την Ημέρα της Ευρώπης, τα όργανα της ΕΕ ανοίγουν κάθε χρόνο τις πόρτες τους στο κοινό, διοργανώνοντας σειρά εκδηλώσεων, οι οποίες έλαβαν χώρα στις Βρυξέλλες το περασμένο Σάββατο.
