Η Nina, ο Wall-E και ο Jackie δεν είναι συνηθισμένα σκυλιά. Είναι εργαζόμενοι με «πτυχίο»! Μαζί τους είναι και η Αθηνά, η οποία έχει ήδη βρει δουλειά παρότι εκπαιδευόμενη. Κάνουν τη δουλειά του σκύλου-βοηθού συνεδριών για ηλικιωμένους με άνοια ή alzheimer, βοηθώντας τους να ανακτήσουν ξεχασμένες αναμνήσεις και να αντιμετωπίσουν την κατάθλιψη και τη μοναξιά.
Η Nina είναι ράτσας Τζακ Ράσελ (Jack Russell Terrier) και είναι το πρώτο πιστοποιημένο σκυλί βοηθός συνεδριών στην Ελλάδα. Ο Wall-E είναι ένα χαρισματικό Παπιγιόν (Papillon) και το δεύτερο πιστοποιημένο σκυλί βοηθός συνεδριών. Ο Jakcie, που υπηρέτησε στην Ελληνική Αστυνομία ως ανιχνευτής ναρκωτικών, είναι πλέον ο τρίτος πιστοποιημένος σκύλος βοηθός συνεδριών. Η Αθηνά, τέλος, είναι ένα Λαμπραντόρ Ριτρίβερ και είναι ακόμη εκπαιδευόμενη. Και τα τέσσερα ανήκουν στην Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «Nina Service Dogs».
Στη Θεσσαλονίκη επισκέπτονται δομές όπως η Διαμαντίδειος Στέγη, ο Αγιος Παντελεήμων, τα Κέντρου Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων Νεάπολης, Συκεών και Βυζαντίου και με την συμμετοχή των εκπαιδευτών τους (θεραπευτών, ψυχολόγων, φυσικοθεραπευτών, γυμναστών κ.α.) κάνουν ομαδικές ή μεμονωμένες συνεδρίες σε άτομα τρίτης ηλικίας με άνοια, στοχεύοντας στην ενδυνάμωση της μνήμης και της φυσικής τους κατάστασης αλλά και στην τόνωση της αυτοπεποίθησής τους. Αυτό γίνεται στο πλαίσιο του πρωτοποριακού προγράμματος «Σκύλοι Βοηθοί Συνεδριών» και τα αποτελέσματα παρουσιάστηκαν από την εκπαιδεύτρια των σκυλιών, Ελενα Παλάγκα, στο 11ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου Alzheimer, στη Θεσσαλονίκη.
«Ως σκύλος βοηθείας ορίζεται ο εκπαιδευμένος ή εκπαιδευόμενος σκύλος για άτομα με ορατές και μη ορατές αναπηρίες και αναγνωρίζεται από το ειδικό σαμάρι εργασίας και τα απαραίτητα πιστοποιητικά του. Οι σκύλοι βοηθείας έχουν ελεύθερη πρόσβαση παντού βάσει νόμου» αναφέρει η Ελενα Παλάγκα, μιλώντας στο «Πρακτορείο». Υπάρχουν δύο κατηγορίες σκύλων βοηθείας για άτομα τρίτης ηλικίας με άνοια. «Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει σκυλιά που αφού περάσουν από ειδική διετή εκπαίδευση δίνονται σε άτομα με άνοια, με την προϋπόθεση να έχει εκπαιδευτεί στον χειρισμό τους και ο φροντιστής του ανοϊκού. Η δεύτερη κατηγορία είναι οι σκύλοι βοηθοί που προορίζονται για ομαδικές ή ατομικές συνεδρίες με ανοϊκούς».
Τα σκυλιά αυτά μαθαίνουν να αναγνωρίζουν και να διακόπτουν ανεπιθύμητες συμπεριφορές, να αποσπούν την προσοχή των ατόμων σε τέτοιες περιπτώσεις και να ειδοποιούν σε περίπτωση ανάγκης μέλη της οικογένειας. Επίσης βοηθούν στην ασφάλεια και προστασία του ατόμου (μέσω της ειδικής ζώνης πρόσδεσης του ατόμου με τον σκύλο) και στην έρευνα και τον εντοπισμού του ατόμου (tracking). Ο σκύλος εκπαιδεύεται να ειδοποιεί τον χειριστή όταν το άτομο προσπαθεί να απομακρυνθεί και αν το άτομο απομακρυνθεί και χαθεί, ο σκύλος μπορεί να το εντοπίσει σε εξωτερικό και εσωτερικό χώρο.
Οι σκύλοι-βοηθοί όμως δεν ασχολούνται μόνο με άτομα που έχουν άνοια ή Alzheimer. Οπως αναφέρει η κ. Παλάγκα εκπαιδεύονται σκύλοι-βοηθοί και για άτομα που είναι στο φάσμα της αυτιστικής διαταραχής ή έχουν διάφορες διαταραχές και σύνδρομα, για άτομα με κινητικές αναπηρίες, ακόμη και για κωφούς. Επιπλέον εκπαιδεύονται σκύλοι βοηθοί για άτομα με σακχαρώδη διαβήτη ή με επιληψία.
«Για παράδειγμα, ο σκύλος-βοηθός διαβητικών μπορεί να θεωρηθεί ένα επί πλέον εργαλείο για την έγκαιρη ανίχνευση των υπογλυκαιμικών και υπεργλυκαιμικών κρίσεων, καθώς η επιφάνεια της μύτης του σκύλου διαθέτει 200 εκατομμύρια οσφρητικούς υποδοχείς. Εκπαιδεύεται να μπορεί να αναγνωρίζει και να οσφραίνεται τις χημικές μεταβολές που πραγματοποιούνται στον οργανισμό, στο δέρμα, στον ιδρώτα, το σάλιο και την ανάσα του διαβητικού όταν η γλυκόζη πέφτει ή ανεβαίνει και ειδοποιεί όταν αντιληφθεί μια τέτοια μεταβολή.
Οπως τονίζει η κ. Παλάγκα, όλα τα σκυλιά δεν είναι κατάλληλα για να γίνουν σκύλοι-βοηθείας. Επιλέγονται για εκπαίδευση κυρίως σκύλοι λαμπραντόρ, γερμανικοί ποιμενικοί, γκόλντεν ριτρίβερ και παπιγιόν από ειδικά εκτροφικά προγράμματα. Η εκπαίδευσή τους αρχίζει από την ηλικία των 6-7 εβδομάδων και διαρκεί δύο χρόνια. Αν για κάποιο λόγο το σκυλί δεν καταφέρει να ολοκληρώσει την εκπαίδευση, γίνεται σκυλί «demo», δηλαδή χρησιμοποιείται για… επίδειξη. Και όταν οι σκύλοι βοηθείας βγουν κάποια στιγμή στη… «σύνταξη», τότε γίνονται κατοικίδια.
Πηγή ΑΠΕ-ΜΠΕ
Σκυλιά-βοηθοί στην υπηρεσία ατόμων με άνοια, alzheimer, διαβήτη και όχι μόνο
