Αγορές τροφίμων για το πασχαλινό τραπέζι μόνο από ελεγχόμενους χώρους, όπως καταστήματα λιανικής πώλησης, σούπερ μάρκετ, κεντρικές αγορές, λαϊκές αγορές κ.ά. συνιστά το Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών (ΚΕΠΚΑ), επισημαίνοντας ότι έτσι διασφαλίζεται ότι αυτά είναι ελεγμένα. «Η επιχείρηση που διαθέτει τρόφιμα πρέπει να τηρεί τους κανόνες υγιεινής, που αφορούν τις συνθήκες συντήρησης των τροφίμων, την καθαριότητα των χώρων, του προσωπικού, των εργαλείων, καθώς και την κατάλληλη επισήμανσή τους» αναφέρει το ΚΕΠΚΑ. Παράλληλα συνιστά κατανάλωση με μέτρο: τα ειδικά εδέσματα, που καταναλώνονται τις ημέρες του εορτασμού και μάλιστα σε μεγάλες ποσότητες, μπορεί να αποδειχτούν επικίνδυνα για την υγεία μας, καθώς είναι πλούσια σε λιπαρά και χοληστερίνη (π.χ. 100 γραμμάρια ψημένου αρνιού περιέχουν 10 γρ. λίπος, 30 γρ. πρωτεΐνες και 400 θερμίδες και δίνουν στον οργανισμό μας το μισό της ημερήσιας επιτρεπόμενης ποσότητας χοληστερίνης).
Στοχεύοντας στην ενημέρωση των καταναλωτών σχετικά με τα κύρια είδη διατροφής του πασχαλινού τραπεζιού και συγκεκριμένα τι πρέπει να γνωρίζουν όταν προμηθεύονται τα προϊόντα αυτά, τι να αγοράζουν και τι να αποφεύγουν, το ΚΕΠΚΑ αναφέρει αναλυτικά τα εξής:
Κρέατα
- Τα κρέατα συντηρούνται στο ψυγείο ή την κατάψυξη. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στα εντόσθια των αμνοεριφίων, που είναι πολύ ευαίσθητα σε θερμοκρασίες εκτός ψυγείου.
- Δεν πρέπει να αγοράζουμε κρέατα απευθείας από παραγωγούς.
- Πρέπει να αγοράζουμε κρέατα που είναι τοποθετημένα σε ψυγεία ή ψυγεία «βιτρίνες» και όχι αυτά, που είναι εκτός ψυγείου εκτεθειμένα σε σκόνη, ρύπανση, έντομα και μικρόβια.
- Βασική ένδειξη της καταλληλότητας του σφαγίου ή του κρέατος, που αγοράζουμε, είναι η ύπαρξη σφραγίδας σε διάφορα τμήματά του, η οποία δηλώνει ότι έχει γίνει ο απαιτούμενος υγειονομικός έλεγχος. Κάθε σφάγιο (αμνός, ερίφιο), υποχρεωτικά, πρέπει να φέρει σφραγίδες, και στα δύο ημιμόρια.
- Τα εντόπια και τα προερχόμενα, από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης αμνοερίφια έχουν σφραγίδα, με χρώμα «τιρκουάζ» και σχήμα ωοειδές, όπου αναγράφεται ο αριθμός έγκρισης του σφαγείου. Σε άλλη σφραγίδα σχήματος ορθογώνιου παραλληλόγραμμου, πρέπει να αναγράφεται η χώρα προέλευσης, π.χ. «HELLAS» ή «EL» ή «GR» για τα ντόπια, ή τα αρχικά του ονόματος άλλης κοινοτικής χώρας.
- Τα αμνοερίφια εισαγωγής, δηλαδή τα προερχόμενα από τρίτες χώρες – εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης – έχουν σφραγίδα, με χρώμα «καστανό» και σχήμα ωοειδές. Η χώρα προέλευσης αναγράφεται επίσης στο εσωτερικό άλλης σφραγίδας σχήματος ορθογωνίου παραλληλόγραμμου.
- Αν αγοράσουμε «εντεράκια» για το παραδοσιακό κοκορέτσι και τη μαγειρίτσα, αυτά δεν πρέπει να παρουσιάζουν μεταβολές του χρωματισμού, της όψης, της οσμής που γνωρίζουμε και δεν πρέπει να είναι εκτεθειμένα στο περιβάλλον, στη σκόνη και στα έντομα. Φροντίζουμε να τα καθαρίσουμε πολύ καλά.
- Λόγω της μεγάλης ζήτησης εντοσθίων για την παρασκευή πασχαλιάτικων εδεσμάτων (κοκορέτσι, μαγειρίτσα κ.α.), γίνεται εισαγωγή ανάλογων ποσοτήτων κατεψυγμένων εντοσθίων, τα οποία ενδέχεται να πωλούνται, μετά από απόψυξη ως νωπά, παραπλανώντας τον καταναλωτή.
- Αν αγοράσουμε κατεψυγμένη συκωταριά, πρέπει να προσέξουμε την ημερομηνία κατάψυξης και λήξης του προϊόντος. Δεν πρέπει να αγοράζουμε αποψυγμένα εντόσθια που εκτίθενται για πώληση, εκτός ψυγείου. Η απόψυξη τους γίνεται στο ψυγείο ή κάτω από τρεχούμενο νερό βρύσης (όχι ζεστό).
- Η διάκριση των κατεψυγμένων εντέρων από τα νωπά είναι εύκολη, γιατί τα νωπά εντόπια έντερα είναι ακαθάριστα, δηλαδή υπάρχει το εντερικό περιεχόμενο τους, ενώ τα κατεψυγμένα εισαγωγής που αποψύχθηκαν είναι καθαρισμένα.
- Ο καταναλωτής θα πρέπει να προσέχει την πινακίδα πώλησής τους και να αξιώνει την ευδιάκριτη αναγραφή των ενδείξεων. Αν αμφιβάλει ή διαπιστώνει παρατυπίες να τις καταγγέλλει στο ΚΕΠΚΑ ή στις αρμόδιες Αρχές.
*Οι πινακίδες πώλησης των κρεάτων πρέπει να αναγράφουν, ευδιάκριτα και υποχρεωτικά, τις εξής ενδείξεις: το είδος του ζώου π.χ. ερίφιο, αμνός, το τεμάχιο του κρέατος π.χ. μπούτι, σπάλα κ.α., την χώρα προέλευσής του, αν είναι νωπό ή κατεψυγμένο, την τιμή πώλησης, ανά κιλό.
Λαχανικά
Τα λαχανικά που θα χρησιμοποιηθούν θέλουν πολύ καλό πλύσιμο, με άφθονο νερό.
Σοκολάτες
Οι καταναλωτές, όταν αγοράζουν σοκολατένια αβγά, πρέπει να προσέξουν την ετικέτα, για να διαπιστώσουν αν πρόκειται για αληθινή σοκολάτα ή απομίμησή της καθώς και την ημερομηνία λήξης. Προσοχή, στα σοκολατένια αβγά, που περιέχουν παιχνίδια για παιδιά. Αυτά τα παιχνίδια μπορεί να μην πληρούν τις προδιαγραφές ασφάλειας, που ορίζει η ΕΕ, για τα παιχνίδια.
Αβγά
Τα αβγά είναι μια τροφή με μεγάλη θρεπτική αξία, αλλά δεν είναι σπάνια η επιμόλυνση τους με το μικρόβιο της σαλμονέλας. Τα μέτρα υγιεινής, που πρέπει να τηρούνται, πάντα, είναι: - Συντήρηση των αβγών μετά από την αγορά τους, στις αβγοθήκες του ψυγείου μας, χωρίς να έρχονται σε επαφή, με άλλα τρόφιμα.
- Καλό βράσιμο ή ψήσιμο των αβγών.
- Μετά από το χειρισμό – επαφή τους, πρέπει να καθαρίζονται με επιμέλεια τα χέρια μας και οι επιφάνειες ή τα σκεύη, με τα οποία ήρθαν σε επαφή (δηλ. με ζεστό νερό και σαπούνι).
Για να εξακριβώσουμε το πόσο φρέσκο είναι ένα αβγό, το βυθίζουμε σε δοχείο με νερό. Εφόσον στέκεται οριζόντια στον πυθμένα του δοχείο είναι φρεσκότερο των πέντε ημερών. Αντίθετα, αν ανεβαίνει στην επιφάνεια, είναι μπαγιάτικο, πάνω από 30 μέρες. Η μέθοδος αυτή ισχύει, μόνο για τα αβγά, που έχουν βρεθεί σε θερμοκρασία συντήρησης 20-22o C. Αλλος τρόπος είναι το κούνημα του αυγού. Το αυγό που, όταν το κουνήσουμε, δημιουργεί αίσθημα μετατόπισης του βάρους του δεν είναι ιδιαίτερα φρέσκο.
Τα βρασμένα αβγά δίνουν μια καλύτερη εικόνα της ηλικίας τους. Ετσι, ένα φρέσκο, βρασμένο αβγό δεν αποχωρίζεται, εύκολα, από το κέλυφός του, το οποίο σπάει, εύκολα, σε κάθε πίεσή του, στην προσπάθειά μας να το καθαρίσουμε. Επίσης, το ασπράδι είναι λευκό, ομοιογενές και ο κρόκος κατέχει στο αβγό κεντρική θέση. Ο αεροθάλαμος του αβγού είναι πολύ μικρός, σε αντίθεση με αυτόν του μπαγιάτικου, το οποίο, όταν πάμε να καθαρίσουμε, διαπιστώνουμε ότι το κέλυφος αποκολλάται εύκολα και το ασπράδι είναι πιο σκοτεινό και ανομοιογενές.
Ενα αβγό για να είναι κατάλληλο προς βρώση: δεν πρέπει να είναι σε κατάσταση επώασης, δεν πρέπει να έχει ξινή γεύση, ή κάποια δυσάρεστη ή ασυνήθιστη οσμή, όταν το καθαρίζουμε, δεν πρέπει το ασπράδι να είναι θρομβώδες ή χρωματισμένο, εξωτερικά, στο κέλυφος, δεν πρέπει να υπάρχουν ξένα σώματα, π.χ. φτερά, υπολείμματα από κουτσουλιές ή εκτεταμένες κηλίδες αίματος, καθώς υπάρχει κίνδυνος επιμολύνσεων.
Τα αβγά που αγοράζει ο καταναλωτής είναι κατηγορίας Α και ταξινομούνται, ως εξής: XL = πολύ μεγάλο (πάνω από 73γρ.), L = μεγάλο (από 63-73γρ.), M = μεσαίο (από 53-63γρ.) S = μικρό (κάτω από 53γρ.)
Ολα τα αβγά θα πρέπει να φέρουν πάνω στο κέλυφος, με καθαρά γράμματα, τον διακριτικό αριθμό του παραγωγού. Υποχρεωτικά τόσο στις μεγάλες όσο και στις μικρές συσκευασίες, πρέπει να φέρουν, στην εξωτερική όψη, τις προβλεπόμενες ενδείξεις, (πέραν εκείνων, που υπάρχουν στο κέλυφος) δηλαδή: τον κωδικό αριθμό του ωοσκοπικού κέντρου, την κατηγορία ποιότητας και βάρους, την ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας (28 ημέρες, μετά την ημερομηνία ωοτοκίας).
Επίσης, πρέπει να γνωρίζουμε ότι το διαφορετικό χρώμα του κελύφους των αυγών, καθώς και ο διαφορετικός χρωματισμός των κρόκων των αυγών, δεν αποτελούν κριτήρια ποιότητας, αλλά εξαρτώνται από τη ράτσα της κότας, από τη διατροφή της κ.α. Αυγά, με ακάθαρτο κέλυφος (από αίμα ή περιττώματα κλπ) απαγορεύεται να πωλούνται. Οι οδηγίες που δίνει το ΚΕΠΚΑ στους καταναλωτές αφορούν κυρίως τους τρόπους προστασίας της υγείας του καταναλωτή, από τυχόν επιμολύνσεις, που μπορεί να μεταδοθούν από αυγά καθώς και την προστασία των οικονομικών συμφερόντων του.
Βαμμένα αβγά
Οι ενδείξεις που περιλαμβάνονται υποχρεωτικά στην επισήμανση των βρασμένων – βαμμένων αβγών είναι: - Η ονομασία πώλησης π.χ. βρασμένα – βαμμένα αβγά
- Η καθαρή ποσότητα
- Η χρονολογία ελάχιστης διατηρησιμότητας
- Οι ιδιαίτερες συνθήκες συντήρησης και χρήσης
- Το όνομα ή η εμπορική επωνυμία και η διεύθυνση του υπεύθυνου της επιχείρησης
- Ο τόπος παραγωγής ή προέλευσης
- Οδηγίες χρήσης
- Η ένδειξη, που επιτρέπει την αναγνώριση της παρτίδας είναι υποχρεωτική, εκτός από την περίπτωση, όπου στην ετικέτα αναγράφεται η ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας, με την προϋπόθεση ότι η ημερομηνία αυτή συμπεριλαμβάνει ένδειξη σαφή και κατά σειρά τουλάχιστον της ημέρας και του μήνα. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να εξασφαλίζεται η ιχνηλασιμότητα του προϊόντος σε όλα τα στάδια διάθεσής του.
Για το βάψιμο των αυγών ή για τη σφράγισή τους μπορούν να χρησιμοποιούνται μόνον χρωστικές, που επιτρέπονται, από τη νομοθεσία. Οι ενδείξεις, που αφορούν την ταξινόμηση των αυγών, ανά ποιότητα και βάρος καθώς και η ένδειξη «φρέσκο», δεν πρέπει να αναγράφονται στα βρασμένα – βαμμένα αβγά.
Γαλακτοκομικά
Οταν προμηθευόμαστε γαλακτοκομικά προϊόντα, προσέχουμε να αγοράζουμε τυριά επίσης μόνο από καταστήματα, που λειτουργούν σε ελεγχόμενα σημεία π.χ. αγορές, συνοικιακά καταστήματα κτλ. Δεν αγοράζουμε «φρέσκα τυριά», από παραγωγούς. Τα συσκευασμένα τυριά θα πρέπει να φέρουν στην επισήμανση τους το σήμα υγειονομικού ελέγχου (οβάλ σφραγίδα), με τα αρχικά της χώρας παραγωγής και τον αριθμό έγκρισης του παρασκευαστή. Επίσης, πάνω στη συσκευασία, πρέπει να φέρουν την ημερομηνία παραγωγής, συσκευασίας και ανάλωσης.
Αλλαντικά
Πρέπει να προσέξουμε: - Το περίβλημά τους πρέπει να είναι καθαρό, στεγνό και να μην έχει προσβληθεί, από μούχλα.
- Να μην έχουν δυσάρεστη οσμή και γεύση.
- Να μην είναι ταγγισμένα και να μην έχουν γλοιώδη υφή.
- Να διατηρούν το φυσιολογικό τους χρώμα.
- Να διατηρούνται στο ψυγείο, εκτός από τα αλλαντικά αέρος, τα οποία μπορούν να συντηρηθούν, σε δροσερό μέρος σε θερμοκρασία, μέχρι 18 βαθμούς Κελσίου.
