Η 57η Μπιενάλε Τέχνης της Βενετίας αποκαλύπτεται

Οπως συμβαίνει τακτικά κάθε δύο χρόνια, ανοίγει σήμερα ανεπίσημα τις πύλες της για τους δημοσιογράφους, τους κριτικούς, τους θεωρητικούς και τους “έχοντες εργασίαν” η 57η Μπιενάλε Τέχνης της Βενετίας, που από το ερχόμενο Σάββατο θα είναι επισκέψιμη και για το κοινό. Στην επίσημη έναρξή της Μπιενάλε, στις 13 Μαΐου, θα ανακοινωθούν και τα πολυαναμενόμενα βραβεία της.
Το ασύφταστο αρχιτεκτονικό σκηνικό της Γαληνοτάτης, μέχρι τον Νοέμβριο θα αποτελεί επίσης ένα τεράστιο παλκοσένικο και μία ανοικτή γκαλερί, που θα φιλοξενήσει τα έργα καλλιτεχνών απ΄ όλον τον κόσμο και αναμένεται να την επισκεφθούν πολλά εκατομμύρια φιλότεχνοι, αλλά και τουρίστες.
Για όλο τούτο το διάστημα θα παρουσιασθούν έργα καλλιτεχνών από 85 χώρες απ΄άκρου εις άκρον στην πόλη της Βενετίας, καθώς πλέον οι εκθέσεις και οι παράλληλες εκδηλώσεις εξακτινώνονται και πέρα από τον φυσικό της κι ιστορικό χώρο των Τζαρντίνι. Φέτος μάλιστα οι χώρες που εκθέτουν έχουν αυξηθεί κατά τρεις, με την προσθήκη της Αντίγκουας και Μπερμούντα, της Κιριμπάτι και της Νιγηρίας. Δίκαια λοιπόν θα μπορούσε κανείς να ισχυρισθεί πως η Μπιενάλα από πλευράς συμμετοχής συναγωνίζεται πλέον τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Η φετινή ιδέα για την Μπιέναλε στοιχειώνεται στον ίδιον τον τίτλο της, το λογοπαίγνιο VIVA ARTE VIVA (που μπορεί να διαβασθεί ως ‘να ζήσει η ζωντανή τέχνη’, είτε ως κατοπτρική εικόνα της έννοιας της ζωής που αντιφεγγίζεται στην τέχνη, αν θεωρήσουμε ως παντοτινά έγκυρο το δόγμα ότι η τέχνη αναπαράγει τη ζωή).
Για τον λόγο τούτο, η διευθύντρια της Μπιενάλε Κριστίν Μασέλ θέλησε φέτος να αφήσει το ίδιο το έργο των καλλιτεχνών να βρεθεί στο προσκήνιο και να δηλώσει τα θέματα που είναι κοινά σε όλες τις κουλτούρες και τις εποχές της τέχνης. Αυτές , που μέσα από έναν ατέρμονο δρόμο, που παράγει συναντήσεις, υποκείμενα και σημασίες, αποτελούν την κοινή δεξαμενή των ιδεών και της τεχνικής των δημιουργών. Στην κεντρική έκθεση που επιμελείται η ίδια συμμετέχουν 120 καλλιτέχνες, από 51 χώρες. Οι 103 εκ των οποίων συμμετέχουν για πρώτη φορά στη βενετσιάνικη Μπιενάλε.
Ετσι, η Μασέλ επέλεξε αντί να προτάξει ένα επιλεγμένο θέμα, που πάνω της θα ταιριάξει έργα και δημιουργούς, να δημιουργήσει ένα πλέγμα εκθεμάτων, που συνθέτει εννέα ενότητες-ωσάν κεφάλαια ενός βιβλίου τέχνης. Το κεντρικό περίπτερο γίνεται ένα Δια-Περίπτερο, όπως το ονομάζει Trans-Padiglione, που δια-συνθέτει, διατρέχει και συνταιριάζει διαφορετικά θέματα που όμως βρίσκουν συνάψεις μεταξύ τους και στο τέλος συνθέτους όλο αυτό το μεγάλο ‘βιβλίο’ της τέχνης. Με τον ίδιο συγκριτικό, αλλά και συνάμα διαφορετικό τρόπο, που βρίσκει κανείς σε όλους τους άτλαντες της τέχνης, που συμπεριλαμβάνουν διαφορετικές εποχές, τάσεις, κουλτούρες, τεχνοτροπίες, ιδέες και στόχους, αλλά υπό ένα κοινό άξονα: την τέχνη.
Μέσα από τη διάρθρωσή της έκθεσης ως ένα βιβλίο, ακριβώς, η Μασέλ θέλησε να προτάξει την ουμανιστική διάσταση της τέχνης σε μία εποχή που δοκιμάζονται πολλές αξίες και μέσα σ’ αυτές κι η τέχνη, που σε κάποια δεδομένη στιγμή είχε ταυτιστεί με την οικονομική και μοδάτη πτυχή της.
Ακριβώς τούτη τη βασική διαφορά στην αντιμετώπιση και τους στόχους της τέχνης, έναν διάλογο που είχε ενταθεί στα τελευταία χρόνια, ανάμεσα στην αναπολητική και χαλαρωτική διάσταση της τέχνης, το λατινικό otium-τη δημιουργική σχόλη την αρχαιοελληνική–και στην οικονομίστικη χρησιμοποίησή της στις τελευταίες δεκαετίες, ως negotium για σκοπούς αλλότριους από τον πραγματικό της προσανατολισμό.
Η Ελλάδα συμμετέχει φέτος με ένα διαφορετικό έργο, σε σχέση με τις πιο εικαστικές προτάσεις που κάποιος έχει πάντοτε στον νου του για τέτοιου είδους εκθέσεις. Η ιδέα του Γιώργου Δρίβα, σε επιμέλεια του Ορέστη Ανδρεαδάκη, έχει μία πιο περφόρμανς-θεατρική προσέγγιση, πάνω σε ένα θεωρητικό υπόβαθρο που έχει μία κάποια συνάφεια με τις διεπιστημονικές συνάψεις που υπονοεί κι ευνοεί η γενικότερη θεματική της φετινής Μπιενάλε. Το ‘Εργοστάσιο των Διλημμάτων», που έχει ως αφετηρία του την ιστορία ενός χαμένου ντοκιμαντέρ για ένα πείραμα που είχε γίνει προ πολλών δεκαετιών πάνω στην ανθρώπινη συμπεριφορά σε περιστάσεις διλημμάτων, ηθικών, πρακτικών κ.α. Η εξακτίνωση που επιχειρεί ο καλλιτέχνης, της ιδέας τούτης της ανάκτησης ενός χαμένου–και για τούτο άγνωστου μόνον λόγω υποκειμενικών και τυχαίων συνθηκών (κάτι σαν τη γάτα του Σρέντιγκερ)–σε πολλές άλλες διαστάσεις της ανθρώπινης πράξης και της δραστηριότητας της σκέψης και της απόφασης, δημιουργεί πολλές συμπαραδηλώσεις και κίνητρα για σκέψη πάνω στη δυνατότητα του ανθρώπου να αντιπαρέλθει όλες τούτες τις διλημματικές καταστάσεις, που αναπόφευκτα ενυπάρχουν σε όλες τις αποφάσεις και πράξεις μας.
Πηγή ΑΠΕ-ΜΠΕ