Ενα ατμοσφαιρικό «Φως του Γκαζιού» τρεμοπαίζει στο θέατρο Βεάκη

Ολα συνοψίζονται στη φράση του Οργουελ «αληθινή δύναμη δεν είναι η εξουσία πάνω στα πράγματα, αλλά πάνω στους ανθρώπους». Είναι αυτή η φράση που επικαλείται ο σκηνοθέτης Αλέξανδρος Κοέν ως αιχμή στο κλασικό έργο «Το φως του Γκαζιού» του Πήτερ Χάμιλτον. Του Βρετανού συγγραφέα που γεννήθηκε το 1904 και ως τα 37 του -και πριν πεθάνει καταθλιπτικός και αλκοολικός- είχε προλάβει να συνεπάρει τους λάτρεις της τέχνης, αφήνοντας το «Gaslight» παρακαταθήκη όχι μόνον στην παγκόσμια θεατρογραφία, αλλά και στην ψυχολογία, μιας και μ’ αυτόν τον θεσμοθετημένο πλέον όρο («gaslighting») οι Αγγλοι εννοούν μια μορφή ψυχολογικής κακοποίησης, κατά την οποία το θύμα χειραγωγείται συστηματικά από τον ναρκισσιστή σαδιστή θύτη του, λειτουργώντας υποδόρια ως «ένεση» μαζοχισμού στο χειραγωγούμενο υποκείμενο.
Σ’ αυτό το «φως του γκαζιού», λοιπόν, που… αυξομειώνεται στη σκηνή του θεάτρου Βεάκη, από τις πρώτες μέρες του Απριλίου, συντελείται το μεγάλο έγκλημα σε βάρος της ανθρώπινης υπόστασης: η ψυχολογική κακοποίηση της Μπέλλα (Τάνια Τρύπη) από τον σύζυγό της Τζακ (Στέφανος Κυριακίδης), με τη σπουδαία συνδρομή των υπηρετριών Ελίζαμπεθ και Νάνσυ (Μελίνα Βαμβακά και Αλίκη Μπομποτά αντίστοιχα) και την ανακουφιστική -για όλους- παρέμβαση του επιθεωρητή Ραφ (Παναγιώτης Πετράκης).
Ενα κλασικό θεατρικό έργο, που μετρά ήδη επτά και πλέον δεκαετίες ζωής, είναι πάντα δέλεαρ για τις γενιές των ηθοποιών που διαδέχονται η μία την άλλη. Το «Φως του Γκαζιού» πρωτοπαρουσιάστηκε από τη Μαρίκα Κοτοπούλη στον ρόλο της διπολικής ηρωίδας και ακολούθησαν η Κατερίνα Ανδρεάδη, η Αντιγόνη Βαλάκου, η Μίρκα Παπακωνσταντίνου, η Κάκια Αναλυτή, η Βάσια Παναγοπούλου. Ολες οι πρωταγωνίστριες αναμετρήθηκαν με την εσωτερικότητά τους, το πάθος τους, τη λογική τους. Αλλά κάθε ηθοποιός που «ντύνεται» ρόλο – ακροβάτη ανάμεσα στη λογική και την τρέλα, εύκολα παρασύρεται σε «καρτουνίστικη» προσέγγιση. Γι’ αυτό, το στοίχημα είναι μεγάλο. Οταν, δε, έχουν προηγηθεί ανατριχιαστικές ερμηνείες… ακόμη μεγαλύτερο.
Η παρουσίαση στο Βεάκη, όμως, είναι μια έντιμη δουλειά. Με απρόβλεπτο τέλος. Στην ατμοσφαιρική παράσταση (θα… σήκωνε ίσως και περισσότερη «σκοτεινιά», σε αναζήτηση του ελκυστικού συνδυασμού ήχου και σκιάς που «βυθίζει» τον θεατή στην αναμέτρηση με τους δικούς του δαίμονες), υπό τη σκηνοθετική καθοδήγηση του Κοέν, η πραγματικότητα «παντρεύεται» την παραίσθηση, παραπλανώντας κατ’ αρχάς την ηρωίδα και εντέλει (σε μια βερσιόν φινάλε διαφορετική από το πρωτότυπο κείμενο) το κοινό. Ο Κοέν δεν ενδιαφέρεται για τη λύτρωση της ηρωίδας του, προσφέροντας ανακούφιση στους θεατές. Ετσι κι αλλιώς την έχει εντάξει σ’ έναν άλλο, σχεδόν ονειρικό κόσμο, κι εκεί την κρατάει «κρεμασμένη» καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης (δεν ήταν τυχαίος ο τίτλος -«Αγγελος του δρόμου»- που είχε δοθεί στο έργο πριν καθιερωθεί ως «Φως του Γκαζιού»). Ο Κοέν ενδιαφέρεται πρωτίστως για τη δαιδαλώδη διαδρομή της ψυχής της Μπέλλα, που εκπροσωπεί το εύθραυστο, του μυαλού του Τζακ, που απηχεί το απειλητικό, της ενεργητικότητας του αστυνομικού επιθεωρητή Ραφ, που αντιπροσωπεύει το ελπιδοφόρο. Αλλά με το εύθραυστο «παίζει» ως το τέλος και εντέλει το σπάει.
Η Τρύπη προσεγγίζει με αξιοπρέπεια την απαιτητική ψυχοσύνθεση της Μπέλλα, για τον Κυριακίδη ο ρόλος απαιτεί ψήγμα της υποκριτικής δεινότητας και θεατρικής του παιδείας, ο Πετράκης -αν και κατά έναν τόνο παραπάνω στην απόδοση- αποτελεί πάντα ευχάριστη έκπληξη. Η παράσταση διαρκεί 90 λεπτά (τόσο όσο) και ευτυχώς δεν συμπεριλαμβάνει διάλειμμα. Στα «νουάρ» θρίλερ, ένα τσιγάρο σφήνα στην εξέλιξη, «σκοτώνει»… ΚΑΙ τη συγκέντρωση ΚΑΙ την ατμόσφαιρα…
Πηγή ΑΠΕ-ΜΠΕ