Βετεράνος της πολιτικής, ο πρόεδρος της Τυνησίας, Μπέζι Καΐντ Εσέμπσι, που απεβίωσε σήμερα σε ηλικία 92 ετών, μερικούς μήνες πριν από την εκπνοή της θητείας του, είχε υπηρετήσει υπό τους Μπουργκίμπα και Μπεν Άλι προτού γίνει ο ίδιος ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος της χώρας του, το 2014, τρία χρόνια μετά την τυνησιακή εξέγερση και την πτώση του Ζιν ελ Αμπίντιν μπεν Άλι.
Ο γηραιότερος εν ενεργεία αρχηγός κράτους στον κόσμο μετά τη βασίλισσα Ελισάβετ της Βρετανίας, ο δικηγόρος αυτός, γόνος οικογένειας της αστικής τάξης της Τυνησίας, επανήλθε στο προσκήνιο τασσόμενος υπέρ της εξέγερσης που οδήγησε στην πτώση του Ζιν ελ Αμπίντιν μπεν Άλι στις αρχές του 2011 και πυροδότησε τις εξεγέρσεις της Αραβικής Άνοιξης.
Ο προικισμένος με «πολιτική οξύνοια και εξαιρετικό πραγματισμό» Τυνήσιος πρόεδρος «δεν εξυγίανε ωστόσο την πολιτική ζωή μολονότι αυτό ήταν απαραίτητο», δήλωσε στο AFP αξιωματούχος ο οποίος είχε συνεργαστεί πολλές φορές μαζί του.
Υπουργός Εσωτερικών ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1960, στη συνέχεια υπουργός Άμυνας και Εξωτερικών υπό τον πατέρα της ανεξαρτησίας, Χαμπίμπ Μπουργκίμπα, ο Εσέμπσι διετέλεσε στη συνέχεια πρόεδρος του κοινοβουλίου στις αρχές της περιόδου διακυβέρνησης του Μπεν Άλι (1990-91), προτού φύγει από το πολιτικό προσκήνιο κατά το μεγαλύτερο διάστημα των δεκαετιών του 1990 και του 2000.
Στη διάρκεια των τριών δεκαετιών της δικτατορίας του Μπεν Άλι, ο Εσέμπσι δεν είχε ποτέ αντιταχθεί σε αυτόν. Τον περασμένο Απρίλιο κατηγορήθηκε από την αρχή που είναι επιφορτισμένη με την απονομή δικαιοσύνης στα θύματα διαφόρων πολιτικών εξουσιών, ότι είχε διαπιστώσει προσωπικώς βασανιστήρια κι άλλες παραβιάσεις που διαπράχθηκαν υπό τον Μπουργκίμπα, χωρίς όμως να πει τίποτα.
Κυβερνητική εμπειρία
Λόγω της μεγάλης κυβερνητικής του εμπειρίας και παρά την προχωρημένη ηλικία του, διορίστηκε προσωρινός πρωθυπουργός τον Φεβρουάριο του 2011 εν μέσω της αναταραχής της εξέγερσης.
Αυτό που του πιστώνεται είναι ότι οδήγησε την Τυνησία στις πρώτες ελεύθερες εκλογές στην ιστορία της, τον Οκτώβριο του 2011, τις οποίες κέρδισε το ισλαμιστικό κόμμα Ενάχντα.
Ο Εσέμπσι συμμετείχε την επόμενη χρονιά στη δημιουργία του κόμματος Νιντάα Τουνές, το οποίο αποτελείτο από μια ετερόκλητη ομάδα επιχειρηματιών, πανεπιστημιακών, συνδικαλιστών και υποστηρικτών του πρώην καθεστώτος που την ένωνε η αντίθεσή της στο Ενάχντα.
Ωστόσο, με τους ισλαμιστές του κόμματος αυτού ήταν που συμμάχησε το Νιντάα Τουνές μετά την εκλογική επιτυχία του 2014, προς μεγάλη απογοήτευση ορισμένων ψηφοφόρων του.
Κατά το δεύτερο μέρος της θητείας του, καθώς πλησίαζαν νέες εκλογές, η σύμπραξή του με τον ηγέτη του Ενάχντα, Ράσιντ Γανούσι, υποβαθμίστηκε μέχρι το διαζύγιό τους στα τέλη του 2018.
Παράλληλα, το Νιντάα Τουνές διαλύθηκε λόγω των αντιπαλοτήτων για την εξουσία, ενώ ο νεαρός Γιούσεφ Σάχεντ, που είχε προωθήσει ο Εσέμπσι στην ηγεσία της κυβέρνησης, ανεξαρτητοποιήθηκε δημιουργώντας έναν αντίπαλο σχηματισμό.
Υποψίες
Σε κοινωνικό επίπεδο, σε συμφωνία με το αστικό του υπόβαθρο, ο Εσέμπσι ο οποίος καυχιόταν ότι εξελέγη «χάρη στις γυναίκες», κατήργησε εγκύκλιο που εμπόδιζε τον γάμο μουσουλμάνων γυναικών στη χώρα του με άνδρες που δεν ήταν μουσουλμάνοι.
Γενικότερα ήθελε να μείνει στην ιστορία ως αρχιτέκτονας της ισότητας ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες σε θέματα κληρονομιάς, εξασφαλίζοντας την κατάθεση στο κοινοβούλιο ενός σχεδίου νόμου γι’ αυτό το ευαίσθητο θέμα. Ωστόσο, η συζήτηση του νομοσχεδίου είχε κολλήσει καθώς πλησίαζαν οι εκλογές που προβλέπονται για φέτος και ο Εσέμπσι πέθανε χωρίς το κείμενο αυτό να τεθεί σε ψηφοφορία.
Μολονότι συχνά έλεγε ότι ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι ένα από τα κεκτημένα της νεαρής δημοκρατίας, ο πρόεδρος Εσέμπσι δεν κατάφερε να καθησυχάσει τις υποψίες για μια τάση του να επαναφέρει τις πρακτικές του πρώην καθεστώτος.
Επίσης, από αυτόν προέρχεται ένα αμφιλεγόμενο σχέδιο νόμου για τη χορήγηση αμνηστίας σε όσους εμπλέκονταν σε υποθέσεις διαφθοράς υπό την δικτατορία. Μετά την κατακραυγή που προκάλεσε, το κείμενο αυτό αναθεωρήθηκε για να αφορά μόνον τους δημόσιους λειτουργούς που κατηγορούνταν ότι εμπλέκονταν σε ενέργειες διοικητικής διαφθοράς και δεν είχαν δωροδοκηθεί.
Ο πρώτος ελεύθερα εκλεγμένος με καθολική ψηφοφορία αρχηγός κράτους της Τυνησίας είχε επίσης ταχθεί υπέρ ενός πιο ενισχυμένου προεδρικού συστήματος, το οποίο θα χρειαζόταν μια αναθεώρηση του Συντάγματος του 2014, ένα από τα μεγάλα κεκτημένα της περιόδου που ακολούθησε της εξέγερσης.
Αν και διαβεβαίωνε ότι είναι ο εγγυητής της ελευθερίας του Τύπου, μερικές φορές εξέφρασε ωστόσο την αδυναμία του να κατανοήσει -ακόμη και την οργή του- απέναντι στην κριτική που του ασκούσαν κάποια μέσα ενημέρωσης.
Τέλος, η θέση που έδωσε στον γιο του Χάφεντ, ηγέτη του Νιντάα Τουνές, προκάλεσε πολεμική, συμβάλλοντας στις αδελφοκτόνες έριδες στους κόλπους του κόμματος.
Ο πρόεδρος είχε επικριθεί έντονα ότι ήθελε να ευνοήσει μια οικογενειακή διαδοχή, κάτι το οποίο ο ίδιος διέψευδε πάντα.
Πηγή ΑΠΕ-ΜΠΕ, AFP
Απεβίωσε ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος της Tυνησίας
